Šarbanovac (Bor)

Šarbanovac
Šarbanovac;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Borski
Grad	Bor
Stanovništvo
— 2022.	1.311
— gustina	26 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 57′ 25″ S; 22° 05′ 01″ I / 43.957° S; 22.083666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	242 m
Površina	50,415 km2
	Šarbanovac Šarbanovac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	19373; 19379
Pozivni broj	030
Registarska oznaka	BO

Šarbanovac je naseljeno mesto grada Bora u Borskom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 1.311 stanovnika^[1] (prema popisu iz 2011. bilo je 1.624 stanovnika).

Geografija

Šarbanovac je smešten u južnom delu grada Bora, na obalama Šarbanovačke reke, 15 kilometara od Bora, na magistralnom putu Beograd-Bor. Selo je okuženo manjim brdima i brežuljcima. Atar sela se graniči na severu sa Brestovcem i Zlotom, na jugu Osnićem i Savincem, na istoku Metovnicom, a na zapadu Sumrakovcem. Osim Šarbanovačke reke, značajna reka je i Crni Timok na jugu atara.

U centru sela Šarbanovac, nalazi se Šarbanovačka banja sa više termomineralnih izvora sumporne vode od kojih jedan sa toplom vodom do 30^oC.^[2]

Selo okružuje nekoliko pojata: Pađina mare (Velika padina), Faca (Prema suncu), Ogaša sak (Suvi potok), Dumbrava (Dubrava), Ogašu Njestoronjilor (Nestorov potok), Ogaša lu punđul (Punđilov potok) i Baba-Jona (Preko Timoka).^[3]

Šarbanovac je selo u kome živi pretežno vlaško stanovništvo. Od verskih slava proslavljaju Trojice, Sv. Iliju i Sv. Arhangela. Većina meštana ovog sela je zaposlena u Boru.

U centru sela su i dom kulture, ambulanta, pošta, biblioteka. Osmorazredna osnovna škola koja je deo OŠ „Stanoje Miljković“ u Brestovcu i koja ima jedno istureno odeljenje škole u reonu Timok je prvi put počela sa radom 1866. godine, dok je nova zgrada škole izgrađena 1966. godine.

U selu se nalazi i pravoslavna crkva Sv. Trojica koja je sagrađena 1925.godine.

Tokom letnjih meseci, uređena plaža u reonu Timok, oko 5 kilometara od centra sela, na obali Crnog Timoka je pogodno mesto za ribolov i kupanje.

Etimologija

Uverenje da je Petar Zajkić iz Šarbanovca izdato 20. januara 1888.

Naziv potiče od vlaške reči šarb što znači divokoza ili jelen, jer kada su se meštani ovog sela doseljavali primetili su krdo divokoza i jelena oko izvora Šarbanovačke banje.

U Turskim popisima vidinskog kadiluka iz 1560 i 1586 god, u Crnorečkoj nahiji koja je imala najviše naselja na carskoj Hasovini, pominje se da je Šarbanovac imao 5 kuća.

Sedamdesetih godina šesnaestog veka pominje se prvobitno naselje koje je stvoreno na Selištu. U istorijskim zapisima koji potiču iz 18 veka (1718-1739), još iz vremena Turske vlasti, ovo mesto se pominje i pod imenom ”zerrovassina” a pod tim imenom je zabeleženo i u mapama Austrougarske.

Legenda kaže, (a to je kasnije prihvaćeno i kao oficijelno tumačenje), zbog velike harači tadašnje stanovništvo je masovno napuštalo selo idući tako noću uz Šarbanovačku reku, nailazili su na veliku maglu i isparenja, a oko izvora je bilo krdo jelena i divokoza. Videći to, rešili su da se nastane baš na tom mestu, verujući da je to mesto najbolje za život. Danas je na tom mestu centar sela.^[4]

Demografija

Prema popisu iz 2022. u Šarbanovcu živi 1.311 stanovnik što je za 313 manje (-19,27%) u odnosu na popis iz 2011. kada je bilo 1.624 stanovnika. U naselju ima 1.138 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 49,64 godina (47,99 kod muškaraca i 51,29 kod žena).^[1]

Prema podacima popisa iz 2022. u naselju ima 468 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,80,^[5] a prema popisu iz 2002. u naselju ima 555 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,31.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografija^[6]
Godina	Stanovnika
1948.	2.793
1953.	2.783
1961.	2.758
1971.	2.684
1981.	2.437
1991.	2.161	2.137
2002.	1.836	1.872
2011.	1.624
2022.	1.311

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[7]

Vlasi	953	51,90%
Srbi	771	41,99%
Rumuni	5	0,27%
Makedonci	3	0,16%
Hrvati	1	0,05%
Jugosloveni	1	0,05%
nepoznato	25	1,36%

Stanovništvo prema polu i starosti^[8]


	m	ž
?	3	8
80+	21	40
75—79	34	64
70—74	59	87
65—69	69	79
60—64	67	91
55—59	65	57
50—54	63	74
45—49	67	66
40—44	56	45
35—39	60	54
30—34	60	62
25—29	34	49
20—24	34	36
15—19	44	39
10—14	45	44
5—9	43	44
0—4	37	36
Prosek :	44,1	47,3

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	621	625	629	644	627	573	555

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	110	129	79	86	63	53	29	5	0	1	3,31

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	736	138	522	49	27
Ženski	851	84	527	216	24
UKUPNO	1.587	222	1.049	265	51

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	391	53	0	76	132
Ženski	222	135	0	2	16
UKUPNO	613	188	0	78	148
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	16	8	19	4	39
Ženski	0	0	16	7	2
UKUPNO	16	8	35	11	41
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	15	9	3	8
Ženski	1	5	5	11	20
UKUPNO	1	20	14	14	28
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	4	0	0	5
Ženski	2	0	0	0
UKUPNO	6	0	0	5

Galerija

Šarbanovac

Reference

^ ^a ^b „Knjiga 2”. Starost i pol, podaci po naseljima (PDF). publikacije.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. ISBN 978-86-6161-230-5.
^ Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića. Beograd: Geografski fakulteta Univerziteta: Agena: Stručna knjiga. 2001. str. e.j. Šarbanovac.
^ Durlić, Paun. „Vorbar”. Vorbar. Pristupljeno 20. 3. 2022. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ „ŠARBANOVAC | Turistička Organizacija Bor”. Turistička Organizacija Bor |. Arhivirano iz originala 22. 01. 2021. g. Pristupljeno 2022-04-01.
^ Domaćinstva prema broju članova - Popis stanovništva, podaci po naseljima, Pristupljeno 2. 8. 2023. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. str. 118. ISBN 978-86-6161-232-9.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
Satelitska mapa (Wikimapia)^{[mrtva veza]}
Gugl satelitska mapa (Maplandia)
Plan naselja na mapi (Mapquest)
Šarbanovac Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. januar 2021) na sajtu Turističke organizacije Bor

[Старост_и_пол_2023-1] „Knjiga 2”. Starost i pol, podaci po naseljima (PDF). publikacije.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. ISBN 978-86-6161-230-5.

[2] Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića. Beograd: Geografski fakulteta Univerziteta: Agena: Stručna knjiga. 2001. str. e.j. Šarbanovac.

[3] Durlić, Paun. „Vorbar”. Vorbar. Pristupljeno 20. 3. 2022. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[4] „ŠARBANOVAC | Turistička Organizacija Bor”. Turistička Organizacija Bor |. Arhivirano iz originala 22. 01. 2021. g. Pristupljeno 2022-04-01.

[5] Domaćinstva prema broju članova - Popis stanovništva, podaci po naseljima, Pristupljeno 2. 8. 2023. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. str. 118. ISBN 978-86-6161-232-9.

[6] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[7] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[8] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]