Svet u ratu
Svet u ratu (engl. The World at War) je britanska dokumentarna serija o Drugom svetskom ratu. Serija je premijerno emitovana 1973-74. U vreme prvog prikazivanja bila je najskuplja britanska serija svih vremena sa troškovima od 900.000 funti (danas odgovarara sumi od oko 15 miliona dolara).[1] Tvorac i producent serije jeste Džeremi Ajzaks, a narator glumac Lorens Olivije.
| Svet u ratu | |
|---|---|
 Svet u ratu | |
| Prep. i kao | The World at War |
| Žanr | Dokumentarna serija |
| Autor | Džeremi Ajzaks |
| Narator | Lorens Olivije |
| Uvodna tema | „Svet u ratu“ |
| Kompozitor | Karl Dejvis |
| Zemlja | Velika Britanija |
| Jezik | engleski |
| Broj epizoda | 26 |
| Vreme trajanja | 55 min. |
Emitovanje | |
| Emiter | ITV |
| Prvo prikazano na | 31. oktobar 1973.- 8. maj 1974. |
Svet u ratu smatra se jednom od najboljih dokumentarnih serija čija je tema Drugi svetski rat i predstavlja dragulj britanske televizijske istorije.[2] Serija je od svog nastanka hvaljena zbog svežeg prikaza vojne istorije s jedne i živog prikaza tragedija, slavnih i sramnih dela vojnika, mornara, pilota, žrtava i običnih ljudi u vihoru velikog svetskog sukoba s druge strane.
O seriji
urediSvet u ratu je nastao na osnovu 4 godine pretraživanja arhivskih snimaka Drugog svetskog rata. Specifičnost serije je korišćenje retkog materijala u boji. Po formatu (26 epizoda koje traju oko 50 minuta) Svet u ratu podseća na stariji britanski dokumentarac Veliki rat (engl. The Great War iz 1964.
Arhivski snimci su upotpunjeni naracijom, savremenim snimcima kao i intervjuima sa svedocima rata - visokim oficirima kako savezničkih sila tako i sila Osovine, vojnicima, političarima i običnim ljudima. Među njima su i Ministar naoružanja Trećeg rajha Albert Šper, admiral flote i poslednji kancelar rajha, Karl Denic, veliki holivudski glumac i ratni pilot Džejms Stjuart, ratni ambasador Sjedinjenih Država u Moskvi i Londonu, Averel Hariman, general vazdušnih snaga SAD, Kurtis Lemej, zapovednik savezničkih snaga u jugoistočkoj Aziji, Lord Mauntblaten od Burme, japanski pilot učesnik napada na Perl Harbur, Micuo Fušida, pilot aviona iz kog je bačena prva atomska bomba u istoriji rata, Pol Tibets, američki istoričar Stiven Ambroz. Tvorac serije, Džeremi Ajzaks, u specijalnom programu „Pravljenje Sveta u ratu“ (uključen u DVD izdanja) naglašava da su prioriteti bili intervjui sa preživelim pomoćnicima i saradnicima pre nego sa samim vodećim ličnostima rata. Pri tome je naročito značajan i sa značajnim teškoćama napravljen intervju sa ađutantnom Hajnnriha Himlera, Karlom Volfom, tokom kog je intervjuisani svedočio o prisustvovanju masovnom ubistvu zajedno sa Himlerom. Serija nije dotakla neke od podataka koji su u vreme stvaranja još uvek bili državne tajne, kao što su činjenice o uspesima u dešiifrovanju neprijateljskih depeša od strane Saveznika.
Serija je na listi 100 najboljih britanskih televizijskih programa svih vremena Britanskog Instituta za Film iz 2000. godine zauzela 19. mesto.[3] Doživela je reprizna emitovanja širom sveta (te i u Srbiji), kao i brojna DVD izdanja, te su po njoj napisane i dve knjige (iz 1973. i 2007).
Rukovodstvno Sovjetskog Saveza nije bilo zadovoljno zastupljenošću materijala o učešću Sovjeta u Drugom svetskom ratu, te je kao rezultat zajedno sa američkim partnerima snimljen dokumentarac po ugledu na Svet u ratu čija je jedina tema ratno iskustvo Sovjetskog Saveza - „Nepoznati rat“ (engl. The Unknown War; rus. Великая Отечественная Война).
Epizode
urediSerija se sastoji od 26 epizoda. Od toga je 15 epizoda posvećeno velikim bitkama i vojnim kampanjama izdovjenim prema preporuci Nobla Franklanda, bivšeg direktora Imperijalnog Ratnog muzeja, čiji je savet potražio producent Džeremi Ajzaks prilikom stvaranja serije. Preostalih 11 epizoda posvećeno je temama ne vezanim za rat direktno, kao što je nastanak i uspon nacističke Nemačke, žibvot za vreme rata u Britaniji, Nemačkoj i Holandiji, Holokaust.
Prva epizoda počinje mračnim opisom masakra koji su počinili pripadnici Vafen-SS formacija u francuskom selu Oradur-sur-Glan. Isti događaj pomenut je i na kraju 26. epizode uz sugestivni poslednji komentar Lorensa Olivijea, „ne zaboravimo“.
| Broj epizode | Originalni naslov | Naslov |
|---|---|---|
| 1 | A New Germany (1933–1939) | „Nova Nemačka (1933—1939)“ |
| Teško stanje u Nemačkoj između dva rata, uspon i dolazak na vlast Nacističke partije, te događaju koji prethode izbijanju rata (Anšlus, aneksija Sudeta). | ||
| 2 | Distant War (September 1939 – May 1940) | „Udaljeni rat (septembar 1939 - maj 1940)“ |
| Invazija na Poljsku, potapanje nemačkog bojnog broda Admiral Graf Špe, Lažni rat (zima i rano proleće 1940. na zapadnom frontu), Norveška kampanja, izbor Vinstona Čerčila za premijera Velike Britanije. | ||
| 3 | France Falls (May – June 1940) | „Francuska je pala (maj - jun 1940)“ |
| francuska spoljna politika pre rata, Mažino linija, francuska Sarska ofanziva, Blickrig i nacistička invazija na Francusku i zemlje Beneluksa. | ||
| 4 | Alone (May 1940 – May 1941) | „Sama (maj 1940 - maj 1941)“ |
| Bitka za Britaniju, Bitka za Grčku, Bitka za Krit i italijanska invazija na Libiju, život u Britaniji od Dankirka do Barbarose. | ||
| 5 | Barbarossa (June – December 1941) | „Barbarosa (jun - decembar 1941)“ |
| Satelitski režimi u Istočnoj Evropi, pad Jugoslavije, Operacija Barbarosa i Bitka za Moskvu. | ||
| 6 | Banzai!: Japan (1931–1942) | „Banzai! Japan (1931—1942)“ |
| Uspon Japanskog carstva, Drugi kinesko-japanski rat, tenzije između Japana i Sovjetskog saveza, , Perl Harbor, japanske pobede na Malaji i Singapuru. | ||
| 7 | On Our Way: U.S.A. (1939–1942) | „Svojim putem: SAD (1939-1942)“ |
| Američki izolacionizam i opozicija ulasku u rat, podmornički napadni na atlantske konvoje i američki odgovori, mobilizacija vojske i ekonomije posle Perl Harbora, Japansko osvajanje Filipina, Dulitlov napad, Midvej i Bitka za Gvadalkanal. | ||
| 8 | The Desert: North Africa (1940–1943) | „Sahara: Severna Afrika (1940—1943)“ |
| Severnoafrički pohod, Italijanska invazija Egipta, Montgomeri i Romel, Druga bitka kod El Alamejna. | ||
| 9 | Stalingrad (June 1942 – February 1943) | „Staljingrad (jun 1942 - Februar 1943)“ |
| Značaj Južne Rusije i Staljingrada, Bitka za Staljingrad, prekretnica rata u Evropi. | ||
| 10 | Wolf Pack: U-Boats in the Atlantic (1939–1944) | „Vučji čopor: podmornice na Atlantiku (1939—1944)“ |
| Podmornički rat na severnom Atlantiku. Razvoj sistema konvoja i nemačke podmorničke strategije. Saveznički gubici i pobeda na Atlantiku. | ||
| 11 | Red Star: The Soviet Union (1941–1943) | „Petokraka: Sovjetski savez (1941—1943)“ |
| Obnavljanje Crvene armije, radnički rat, Opsada Lenjingrada, sovjetski partizani, najveća tenkovska bitka u istoriji. | ||
| 12 | Whirlwind: Bombing Germany (September 1939 – April 1944) | „Uragan: Bombardovanje Nemačke (septembar 1939 - april 1944)“ |
| Britanija želi osvetu, Amerika ima način, razvoj bombarderske taktike - gubici i značaj, Hamburg, Berlin, Švajnfurt. | ||
| 13 | Tough Old Gut: Italy (November 1942 – June 1944) | „Tvrd orah: Italija (novembar 1942 - jun 1944)“ |
| Operacija baklja u Severnoj Africi, invazija na Siciliju, iskrcavanja u Salernu i Anciju, Bitka za Monte Kasino, oslobađanje Rima. | ||
| 14 | It's A Lovely Day Tomorrow: Burma (1942–1944) | „Sutra će biti divan dan: Burma (1942—1944)“ |
| Rat u prašumama Burme i učešće Indije u ratu — „što je nedostajalo u brojevima, nadohnađeno je žestinom“. | ||
| 15 | Home Fires: Britain (1940–1944) | „Domaća ognjišta: Britanija (1940—1944)“ |
| Život i politika u Britaniji od kraja Bitke za Britaniju do raketnih napada. Značajan deo epizode posvećen je ulozi žena u Drugom svetskom ratu, oskudnom životu, nesalomivom duhu u kućama i fabrikama te emancipaciji kao posledici rata. Uloga žena u ratnom naporu naglašena je pesmom tada popularne Grejsi Filds, „Tingami-Bab“. | ||
| 16 | Inside the Reich: Germany (1940–1944) | „Unutar Rajha: Nemačka (1940—1944)“ |
| Nemačko društvo u ratu. Cenzura, „hleba i igara“ za narod, ratna industrija, (ne)regrutovanje žena, robovski rad, savezničko bombardovanje, protivnici režima, Folksšturm. | ||
| 17 | Morning (June – August 1944) | Jutro (jun – avgust 1944) |
| Napad na Djep, iščekivanje invazije, uloga meteorologa, Operacija Overlord, Bitka za Normandiju. | ||
| 18 | Occupation: Holland (1940–1944) | „Okupacija: Holandija(1940–1944)“ |
| Holandija pod nemačkom okupacijom, otpor, kolaboracija, pasivnost. Život u podrumima i tavanima (Ana Frank), glad, oslobođenje. | ||
| 19 | Pincers (August 1944 – March 1945) | Opkoljavanja (avgust 1944 - mart 1945) |
| Operacija Zmaj, oslobađanje Pariza, napredovanje kroz Francusku i neuspešna Operacija Market Garden, tragika Poljske i Varšavski ustanak, Ardenska bitka i prelazak Rajne. Sovjetsko oslobađanje Ukrajine, Rumunije, Mađarske i Poljske. Oslobođanje Beograda. | ||
| 20 | Genocide (1941–1945) | „Genocid (1941—1945)“ |
| Nemački rasizam, antisemitizam. Vafen-SS. Konačno rešenje. Aušvic. Jedina epizoda serijala tokom čijeg premijernog prikazivanja nije bilo pauze za reklame. | ||
| 21 | Nemesis: Germany (February – May 1945) | „Neprijatelj: Nemačka (februar - maj 1945)“ |
| Invazija sa istoka i zapada, bombardovanje Drezdena, Firerbunker, susret na Labi, pad Berlina. | ||
| 22 | Japan (1941–1945) | „Japan (1941—1945)“ |
| Društvo i kultura Japana u ratu, odjeci Dulitlovog napada i Midveja, smrt admirala Jamamotoa, Bitka za Sajpan, Okinava. Bombardovanje japanskih gradova. | ||
| 23 | Pacific (February 1942 – July 1945) | Pacifik (februar 1942 - jul 1945) |
| Nebrojene i krvave bitke na pacifičkim ostrvima, približavanje srcu Japana. Australija u ratu (bombardovanje Darvina, Filipinska kampanja, Bitka za Ivo Džimu i Bitka za Okinavu. | ||
| 24 | The Bomb (February – September 1945) | „Bomba (februar - septembar 1945)“ |
| Projekat Menhetn, Hari Truman - novi predsednik SAD, tenzije između SAD i Sovjetskog saveza, Hirošima i Nagasaki, sovjetska invazija na Mandžuriju, kapitulacija Japana. | ||
| 25 | Reckoning (April 1945) | „Vaganje (april 1945)“ |
| Evropa posle rata, okupacija Nemačke, Nirnberški proces, Hladni rat. Rezultati rata, gubici i dobici pojedinih učesnika, analiza posleratnog stanja u svetu. | ||
| 26 | Remember | „Ne zaboravimo!“ |
| Rat u rukama običnih ljudi - strahote, razaranja, herojstvo i sramota, napori, porazi i pobeda. | ||
Reference
uredi- ^ „The Inflation Calculator[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 18. 07. 2011. g. Pristupljeno 05. 04. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ „The World at War at 40[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 07. 04. 2014. g. Pristupljeno 05. 04. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ „The BFI TV 100 list[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 01. 07. 2016. g. Pristupljeno 05. 04. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
