Odbojkaška reprezentacija Italije
Odbojkaška reprezentacija Italije predstavlja nacionalni tim Italije na međunarodnim takmičenjima u odbojci. Zauzima 4. mjesto na FIVB rang-listi. Jedna je od najuspješnijih ekipa u istoriji odbojke.
Nadimak | Azuri |
---|---|
Savez | FIPAV |
Konfederacija | CEV (Evropa) |
Selektor | Đanlorenco Blenđini |
Kapiten | Simone Buti |
Najviše nastupa | Andrea Đani (474) |
FIVB šifra | ITA |
FIVB rang | 4.[1] |
Prva međunarodna utakmica | |
Italija 1 : 3 Francuska (19.04. 1947, Pariz) | |
Olimpijske igre | |
Učešća | 10 (prvi put: 1976) |
Najbolji rezultat | Doprvak (2): 1996, 2004. |
Svetsko prvenstvo | |
Učešća | 18 (prvi put: 1949) |
Najbolji rezultat | Prvak (4): 1990, 1994, 1998., 2022. |
Evropsko prvenstvo | |
Učešća | 28 (prvi put: 1948) |
Najbolji rezultat | Prvak (6): 1989, 1993, 1995, 1999, 2003, 2005. |
Svetska liga | |
Učešća | 26 (prvi put: 1990) |
Najbolji rezultat | Prvak (8): 1990, 1991, 1992, 1994, 1995, 1997, 1999, 2000. |
Svetski kup | |
Učešća | 7 (prvi put: 1981) |
Najbolji rezultat | Prvak (1): 1995. |
Veliki kup šampiona | |
Učešća | 3 (prvi put: 1993) |
Najbolji rezultat | Prvak (1): 1993. |
Istorija (1917—2015)
urediDoba mediokriteta (1917—1978)
urediOdbojka je u Italiju stigla za vrijeme Prvog svjetskog rata. Dvije čete američke vojske su, 5. aprila 1917. godine, u Raveni odigrale egzibicionu utakmicu. U narednim godinama nije bilo značajnijih pomaka, sve do 1946. i osnivanja Odbojkaškog saveza Italije (FIPAV). Nacionalni tim je, pod komandom Pjetra Bernardija, svoju prvu utakmicu odigrao u Parizu,19. aprila 1947. godine, protiv Francuske i izgubio rezultatom 3:1.
Naredne godine je, sa Anđelom Kostom kao novim selektorom, osvojena bronzana medalja na Evropskom prvenstvu, koje je održano u Rimu. Dobar početak, ipak, nije značio mnogo, pa će azuri narednu medalju na velikom takmičenju čekati pune tri decenije. U međuvremenu su, osim prosječnih rezultata na najvažnijim smotrama, osvajane medalje na Mediteranskim igrama i Univerzijadi.
Pod vođstvom Ivana Trinaestića, bivšeg jugoslovenskog reprezentativca, osvojene su dvije medalje na Mediteranskim igrama: zlatna u Libanu 1959. i srebrna u Alžiru 1963.
Odone Federconi će predvoditi azure do zlatne medalje na Univerzijadi 1970, dok će njegov nasljednik, Franko Anderlini, uspjeti da osvoji srebro na Mediteranskim igrama 1975.
Nagovještaji uspona (1978—1989)
urediDobijanje prava na organizaciju Svjetskog prvenstva 1978. uslovilo je nastanak korjenitih promjena u načinu na koji funkcionišu Odbojkaški savez Italije (FIPAV) i nacionalni tim. Na tom takmičenju se, mimo svih očekivanja, srebrni galeb Karmela Pitere domogao finala[2], u kom su Sovjeti bili nadmoćni, ali je osvojena medalja ukazivala na velike mogućnosti italijanske odbojke. Negri, Di Koste, Di Bernardo, Greko, Dal'Olio, Alesandro, Nasi, Laceroni, Končeti, Lanfranko, Inočenti i Šilipoti su skrenuli pažnju svjetske odbojkaške javnosti na sebe, privukli neka zvučna imena ka Seriji A1, te motivisali mnoštvo dječaka na bavljenje odbojkom. Tako se stvarala osnova za pojavu najjače lige i reprezentacije u Evropi.
Do stasavanja generacije fenomena, Italijani su osvojili bronzanu medalju na Olimpijskim igrama 1984, te još pet medalja na manje važnim takmičenjima: zlato (1983) i bronzu (1987) na Mediteranskim igrama i tri bronze (1983, 1985, 1987) na Univerzijadama.
Generacija fenomena (1989—2000)
urediItalijanska liga je već od sredine osamdesetih počela da predstavlja ozbiljnu, do tada nezamislivu, konkurenciju sovjetskim timovima. Santral Parma i Panini Modena su predstavljali nukleus, iz kog su se kasnije razvile najdominantnija svjetska reprezentacija i liga devedesetih.
Nakon veoma lošeg rezultata na Olimpijskim igrama 1988. (9. mjesto) iskusnog Piteru je zamijenio Argentinac Hulio Velasko, kojeg je za novu funkciju preporučilo veoma uspješno vođenje Panini Modene, trostrukog uzastopnog doprvaka Evrope.
Okosnicu tima koji je u Velaskovoj eri harao Evropom i svijetom činili su: Andrea Luketa, Andrea Zorzi, Luka Kantagali, Paolo Tofoli, Andrea Gardini, Marko Brači, Andrea Đani, Paskvale Gravina, Ferdinando De Đorđi, Marko Martineli, Mikele Pazinato, Klaudio Gali, potom kasnije priključeni Samuele Papi i Andrea Sartoreti kao i, naravno, službeno najbolji odbojkaš XX vijeka, Lorenco Bernardi.
Najveći suparnik Italijanima u ovom periodu bili su Holanđani.
Ipak, dominaciju na svjetskim i evropskim prvenstvima te izdanjima Svjetske lige nijesu pratila odgovarajuća postignuća na Olimpijskim igrama. I dok je u Barseloni 1992. osvojeno razočaravajuće 5. mjesto, dotle je u Atlanti 1996. generacija fenomena, opterećena nestvarnim medijskim pritiskom, ali i sjajnim nastupom osvete žednih Holanđana, propustila veliku priliku da se domogne jedine zlatne medalje koja joj je nedostajala. Srebro je ocijenjeno kao neuspjeh, pa se Velasko povukao[3]. Isto su učinili Zorzi i Kantagali, dok će se Bernardi pojaviti na svega dva takmičenja u godinama koje su slijedile.
Novi selektor, Brazilac Bebeto, zadržao se relativno kratko - svega dvije godine - ali je u tom periodu uspio da osvoji Svjetsku ligu i, još važnije, Svjetsko prvenstvo 1998. Taj uspjeh je donekle ostao u sjenci doping skandala: nakon finalne utakmice je ustanovljeno da je Marko Brači koristio nedozvoljena sredstva. Igrač je kažnjen, ali titula nije promijenila vlasnika.[4]
Šef stručnog štaba je, potom, postao bivši reprezentativac Andrea Anastazi, koji je od čelnika federacije dobio jasan zadatak: zadržati visok nivo, ali i konačno osvojiti Olimpijske igre. Počelo je odlično: u 1999. su osvojene Svjetska liga i Evropsko prvenstvo, a bronzana medalja sa Svjetskog kupa je garantovala plasman na Olimpijske igre. Olimpijska godina je započeta osvajanjem Svjetske lige - osmim i, ispostaviće se, posljednjim naslovom italijanske reprezentacije u ovom takmičenju - pa se očekivalo da Igre u Sidneju budu kruna jedne sjajne generacije. Ipak, opet su bili „kratki“. U polufinalu ih je zaustavila SR Jugoslavija[5], pa je tako čudesna generacija fenomena sišla sa velike scene, a da ni u trećem pokušaju nije uspjela da osvoji olimpijsko zlato.
Jaku utjehu su mogli pronaći u činjenici da su, za jedanaest godina, tri puta bili svjetski (1990, 1994, 1998), četiri puta evropski prvaci (1989, 1993, 1995, 1999), osam puta osvajači Svjetske lige (1990, 1991, 1992, 1994, 1995, 1997, 1999, 2000), te po jednom pobjednici Svjetskog kupa (1995), Velikog kupa šampiona (1993), Igara dobre volje (1990), "Top 4" turnira (1994) i Super Čelendž kupa (1996). Ukupno, na 30 velikih takmičenja, osvojili su 28 medalja, od čega čak 20 zlatnih. Što se tiče uspjeha na takmičenjima manjeg značaja, pomena su vrijedne zlatna medalja na Mediteranskim igrama 1991. te srebrna (1997) i bronzana medalja (1995) na Univerzijadi. Sasvim dovoljno da ih se, uprkos tome što nikada nijesu bili olimpijski prvaci, smatra najvećim odbojkaškim timom XX vijeka.
Čuvanje evropskog i gubitak svjetskog trona (2000—2005)
urediNakon sidnejskog neuspjeha, najiskusniji igrači su odlučili da okončaju svoje reprezentativne karijere (Gardini, Brači), neki su, uprkos obećavajućem početku, ispali iz kombinacija (Rozalba), a neki su pauzirali, pa se vraćali u tim (Đani, Meoni, Pipi, Gravina, Tofoli, Korsano)... Pored ranije pominjanih Papija i Sartoretija, okosnicu tima tokom ovog perioda činili su Alesandro Fei, Valerio Vermiljo, Luiđi Mastranđelo i, od 2004. godine, Alberto Čizola. Na samom početku novog ciklusa, primat u Svjetskoj ligi su preuzeli Brazilci, pa su se azuri morali zadovoljiti drugim mjestom (2001), dok su, evropskom odbojkom, kratkotrajno, zavladali Jugosloveni. Na Mediteranskim igrama u Tunisu, pod vođstvom Kim Ho Čula, osvojena je zlatna medalja.
Četvrto mjesto u Svjetskoj ligi i peto mjesto na Svjetskom prvenstvu 2002. su predstavljali neuspjeh (simbolično, u četvrtfinalu su Italijane zaustavili upravo Brazilci, budući trostruki prvaci), pa je, nakon ostavke Anastazija, upražnjeno mjesto šefa stručnog štaba, zauzeo Đan Paolo Montali.
Tokom naredne tri godine je postizao izvanredne rezultate. Dvije evropske titule (2003, 2005), drugo mjesto na Svjetskom kupu 2003, olimpijsko srebro (Atina 2004) i treće mjesto na Velikom kupu šampiona (2005) ukazivali su na mogućnost da se Italijani održe u vrhu svjetske odbojke, ali do toga, makar u smislu ostvarivanja kontinuiteta, ipak nije došlo. Posljednji ostaci generacije fenomena su, nakon atinskog finala, okončali reprezentativne karijere (Đani, Sartoreti, Tofoli; u suštini i Papi, koji će se pojaviti još samo na dva takmičenja u narednih osam godina), a mlađi igrači - sa izuzetkom osvajanja titule pred domaćom publikom na Evropskom prvenstvu 2005. godine - nijesu se pokazali kadrima da održe nivo svojih slavnih prethodnika.
Vrijeme naizmjeničnih uspona i padova (2005—2015)
urediTitula osvojena u Rimu (2005) posljednja je do koje se domogla italijanska reprezentacija. Loši rezultati na Svjetskom prvenstvu 2006. i Evropskom prvenstvu 2007. alarmirali su čelnike federacije, pa je na selektorsku klupu vraćen Andrea Anastazi. No, sa limitiranim igračkim kadrom, sve što je na velikim takmičenjima postigao bila su dva četvrta mjesta (na Olimpijskim igrama 2008. i Svjetskom prvenstvu 2010) te ne previše značajna zlatna medalja na Mediteranskim igrama 2009.
Anastazi se, nakon neuspješnog pokušaja da se domogne medalje na domaćem terenu (pomenuto SP 2010) povukao, a selektorsku funkciju je naslijedio Mauro Beruto, pod čijim vođstvom su osvojene: bronzana medalja na Olimpijskim igrama 2012, dvije srebrne medalje na evropskim prvenstvima (2011, 2013), dvije bronzane medalje u Svjetskoj ligi (2013, 2014) i bronzana medalja u Velikom kupu šampiona (2013). Od medalja na manje bitnim takmičenjima, pomena je vrijedno zlato na Mediteranskim igrama 2013.
Nakon povlačenja Vermilja, Mastranđela, Čizole, Feija, Černiča i Savanija, najvažniju ulogu u reprezentaciji imaju Emanuele Birareli, Dragan Travica, Ivan Zajcev, Filipo Lanca, Luka Vetori, Đulio Sabi...
Na (Svjetskom prvenstvu 2014). Italijani su zauzeli slabo 13. mjesto, što ukazuje na to da ovaj tim, iako veoma kvalitetan, ne posjeduje onu snagu, koja bi mu omogućila da, iz godine u godinu, kontinuirano postiže odlične rezultate.
Solidne partije u Svjetskoj ligi 2015. su im omogućile put na završni turnir, ali su tamo nastupiti u izmijenjenom sastavu, pošto su, nekoliko dana prije polaska, iz tima, zbog nediscipline, odstranjeni ključni igrači: Dragan Travica, Đulio Sabi, Ivan Zajcev i Luiđi Randaco.[6] Osvojeno je šesto mjesto, a Mauro Beruto je mjesto selektora ustupio svom zamjeniku Đanlorencu Blenđiniju.
Zahvaljujući dobrom rejtingu, azuri su dobili poziv za učešće na Svjetski kup, na kom su, pojačani Kubancem Osmanijem Huantorenom i povratnicima (Zajcev i Sabi),[7] osvojili drugo mjesto, čime su izborili plasman na Olimpijske igre 2016.[8]
Na Evropskom prvenstvu, čija je završnica održana u Bugarskoj, azuri su osvojili bronzanu medalju. U četvrtfinalu su eliminisali favorizovane Ruse, ali su u polufinalu doživjeli šokantan poraz od Slovenaca.
Rezultati (1947—2015)
urediNastupi na najznačajnijim takmičenjima
urediGodina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1964 | Tokio | nije učestvovala |
1968 | Meksiko Siti | nije učestvovala |
1972 | Minhen | nije učestvovala |
1976 | Montreal | 8. mjesto |
1980 | Moskva | 9. mjesto |
1984 | Los Anđeles | 3. mjesto |
1988 | Seul | 9. mjesto |
1992 | Barselona | 5. mjesto |
1996 | Atlanta | 2. mjesto |
2000 | Sidnej | 3. mjesto |
2004 | Atina | 2. mjesto |
2008 | Peking | 4. mjesto |
2012 | London | 3. mjesto |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1949 | Čehoslovačka | 8º mjesto |
1952 | Sovjetski Savez | nije učestvovala |
1956 | Francuska | 14º mjesto |
1960 | Brazil | nije učestvovala |
1962 | Sovjetski Savez | 14º mjesto |
1966 | Čehoslovačka | 16º mjesto |
1970 | Bugarska | 15º mjesto |
1974 | Meksiko | 19º mjesto |
1978 | Italija | 2º mjesto |
1982 | Argentina | 14º mjesto |
1986 | Francuska | 11º mjesto |
1990 | Brazil | 1º mjesto |
1994 | Grčka | 1º mjesto |
1998 | Japan | 1º mjesto |
2002 | Argentina | 5º mjesto |
2006 | Japan | 5º mjesto |
2010 | Italija | 4º mjesto |
2014 | Poljska | 13º mjesto |
2018 | Bugarska Italija | 5º mjesto |
2022 | Poljska Slovenija | 1º mjesto |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1948 | Italija | 3º mjesto |
1950 | Bugarska | nije učestvovala |
1951 | Francuska | 8º mjesto |
1955 | Rumunija | 9º mjesto |
1958 | Čehoslovačka | 10º mjesto |
1963 | Rumunija | 10º mjesto |
1967 | Turska | 8º mjesto |
1971 | Italija | 8º mjesto |
1975 | Jugoslavija | 10º mjesto |
1977 | Finska | 8º mjesto |
1979 | Francuska | 5º mjesto |
1981 | Bugarska | 7º mjesto |
1983 | Istočna Njemačka | 4º mjesto |
1985 | Holandija | 6º mjesto |
1987 | Belgija | 9º mjesto |
1989 | Švedska | 1º mjesto |
1991 | Njemačka | 2º mjesto |
1993 | Finska | 1º mjesto |
1995 | Grčka | 1º mjesto |
1997 | Holandija | 3º mjesto |
1999 | Austrija | 1º mjesto |
2001 | Češka | 2º mjesto |
2003 | Njemačka | 1º mjesto |
2005 | Italija / Srbija i Crna Gora | 1º mjesto |
2007 | Rusija | 6º mjesto |
2009 | Turska | 10º mjesto |
2011 | Austrija / Češka | 2º mjesto |
2013 | Danska / Poljska | 2º mjesto |
2015 | Bugarska / Italija | 3º mjesto |
Godina | Domaćin završnog turnira | Pozicija |
---|---|---|
1990 | Osaka | 1º mjesto |
1991 | Milano | 1º mjesto |
1992 | Đenova | 1º mjesto |
1993 | Sao Paolo | 3º mjesto |
1994 | Milano | 1º mjesto |
1995 | Rio de Žaneiro | 1º mjesto |
1996 | Roterdam | 2º mjesto |
1997 | Moskva | 1º mjesto |
1998 | Milano | 4º mjesto |
1999 | Mar del Plata | 1º mjesto |
2000 | Roterdam | 1º mjesto |
2001 | Katovice | 2º mjesto |
2002 | Belo Horizonte | 4º mjesto |
2003 | Madrid | 3º mjesto |
2004 | Rim | 2º mjesto |
2005 | Beograd | 7º mjesto |
2006 | Moskva | 6º mjesto |
2007 | Katovice | 9º mjesto |
2008 | Rio de Žaneiro | 7º mjesto |
2009 | Beograd | 7º mjesto |
2010 | Kordoba | 6º mjesto |
2011 | Gdanjsk | 6º mjesto |
2012 | Sofija | 11º mjesto |
2013 | Mar del Plata | 3º mjesto |
2014 | Firenca | 3º mjesto |
2015 | Rio de Žaneiro | 6º mjesto |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1965 | Poljska | nije učestvovala |
1969 | Istočna Njemačka | nije učestvovala |
1977 | Japan | nije učestvovala |
1981 | Japan | 7º mjesto |
1985 | Japan | nije učestvovala |
1989 | Japan | 2º mjesto |
1991 | Japan | nije učestvovala |
1995 | Japan | 1º mjesto |
1999 | Japan | 3º mjesto |
2003 | Japan | 2º mjesto |
2007 | Japan | nije učestvovala |
2011 | Japan | 4º mjesto |
2015 | Japan | 2º mjesto |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1993 | Japan | 1º mjesto |
1997 | Japan | nije učestvovala |
2001 | Japan | nije učestvovala |
2005 | Japan | 3º mjesto |
2009 | Japan | nije učestvovala |
2013 | Japan | 3º mjesto |
Nastupi na ostalim takmičenjima
urediGodina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1959 | Bejrut | 1º mjesto |
1963 | Napulj | 2º mjesto |
1967 | Tunis | nije učestvovala |
1971 | Izmir | nije učestvovala |
1975 | Alžir | 2º mjesto |
1979 | Split | 4º mjesto |
1983 | Kazablanka | 1º mjesto |
1987 | Latakija | 3º mjesto |
1991 | Atina | 1º mjesto |
1993 | Langdok-Rusijon | nije učestvovala |
1997 | Bari | 4º mjesto |
2001 | Tunis | 1º mjesto |
2005 | Almerija | 5º mjesto |
2009 | Peskara | 1º mjesto |
2013 | Mersin | 1º mjesto |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1959 | Torino | - |
1961 | Sofija | - |
1963 | Porto Alegre | - |
1965 | Budimpešta | - |
1967 | Tokio | - |
1970 | Torino | 1º mjesto |
1973 | Moskva | - |
1975 | Rim | Takmičenje u odbojci nije održano |
1977 | Sofija | - |
1979 | Meksiko Siti | - |
1981 | Bukurešt | - |
1983 | Edmonton | 3º mjesto |
1985 | Kobe | 3º mjesto |
1987 | Zagreb | 3º mjesto |
1989 | Duizburg | Takmičenje u odbojci nije održano |
1991 | Šefild | - |
1993 | Bafalo | - |
1995 | Fukuoka | 3º mjesto |
1997 | Katanija | 2º mjesto |
1999 | Palma de Majorka | - |
2001 | Peking | - |
2003 | Daegu | - |
2005 | Izmir | 3º mjesto |
2007 | Bangkok | - |
2009 | Beograd | - |
2011 | Šendžen | - |
2013 | Kazanj | - |
2015 | Gvangžu | - |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
2003 | Olštin | nije učestvovala |
2004 | Olštin, Ilava | nije učestvovala |
2005 | Olštin, Ilava | nije učestvovala |
2006 | Olštin,Ostroda | 7º mjesto |
2007 | Olštin, Elblag, Ilava | nije učestvovala |
2008 | Olštin | nije učestvovala |
2009 | Lođ | 2º mjesto |
2010 | Bidgošč | nije učestvovala |
2011 | Katovice | 1º mjesto |
2012 | Zjelona Gora | nije učestvovala |
2013 | Plock | nije učestvovala |
2014 | Krakov | nije učestvovala |
2015 | Torunj | nije učestvovala |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1988 | Japan | nije učestvovala |
1990 | Japan | 2º mjesto |
1992 | Japan | nije učestvovala |
1994 | Japan | 1º mjesto |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1996 | Japan | 1º mjesto |
Godina | Domaćin | Pozicija |
---|---|---|
1986 | Moskva | nije učestvovala |
1990 | Sijetl | 1º mjesto |
Selektori
uredi# | Igrač | Od – do |
---|---|---|
1 | Pjetro Bernardi | 1947 |
2 | Anđelo Kosta | 1947—1949 |
3 | Renco Del Čika | 1949 – 1953 |
4 | Ivan Trinaestić | 1953 – 1966 |
5 | Jozef Kozak | 1966 – 1969 |
6 | Odone Federconi | 1969—1974[9] |
7 | Franko Anderlini | 1974—1976 |
8 | Adrijano Pavlika | 1976—1977 |
9 | Edvard Skorek | 1978 |
10 | Karmelo Pitera | 1978—1988[10] |
11 | Mikelanđelo Lo Bjanko | 1988 |
12 | Hulio Velasko | 1988—1996 |
13 | Paulo Roberto de Freitaš Bebeto | 1996—1998 |
14 | Andrea Anastazi | 1998—2002[11] |
15 | Đan Paolo Montali | 2002—2007 |
16 | Andrea Anastazi | 2007—2010 |
17 | Mauro Beruto | 2010 - 2015 |
18 | Đanlorenco Blenđini | 2015 - |
Rekordi
urediIgači sa najviše odigranih utakmica
urediSpisak je sačinjen 12. avgusta 2012. godine.[12]
# | Igrač | Od – do | Utakmica |
---|---|---|---|
1 | Andrea Đani | 1988 – 2005 | 478 |
2 | Andrea Gardini | 1986 – 2000 | 418 |
3 | Luiđi Mastranđelo | 1999 – ? | 363 |
4 | Samuele Papi | 1993 – 2012 | 361 |
5 | Marko Brači | 1988 – 2002 | 347 |
6 | Paolo Tofoli | 1987 – 2004 | 342 |
7 | Luka Kantagali | 1986 – 1996 | 330 |
= | Ferdinando De Đorđi | 1987 – 2002 | 330 |
= | Andrea Sartoreti | 1993 – 2004 | 330 |
10 | Andrea Zorzi | 1986 – 1998 | 325 |
Trenutni sastav
urediIgrači prijavljeni za nastup u Svjetskoj ligi 2015.[13]
Reference
uredi- ^ FIVB - Volleyball
- ^ Quando l’Italia scoprì il volley « SportVintage
- ^ ZELENЯEV PEREVEDEN IZ REANIMACII V OBЩUЮ PALATU• VELASKO VЫBIRAET ŽENЩIN - Ežednevnaя sportivnaя gazeta SPORT-ЭKSPRESS (internet-versiя)
- ^ https://portal.federvolley.it/fipav/newsletter1998/Flash1-235.htm[mrtva veza]
- ^ Vlada Republike Srbije >> Vesti >> Sport >> Jugoslavija u finalu
- ^ Travica, Zaйcev, Sabbi i Randacco otčislenы iz sbornoй Italii - Čempionat
- ^ Volley, Juantorena brividi azzurri: “Esordio a
- ^ Volleyball World Cup: U.S. wins title, Canada finishes 7th - CBC Sports - Sporting news, opinion, scores, standings, schedules
- ^ Na Svjetskom prvenstvu 1970. selektorsku funkciju su obavljali Federconi i Kozak.
- ^ Reprezentacijom Italije je, od 1982. do 1986. godine, upravljala selektorska komisiju, koju su činili Karmelo Pitera i Silvano Prandi.
- ^ Funkciju selektora azura na Mediteranskim igrama 2001. obavljao je Kim Ho Čul.
- ^ „Arhivirana kopija” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 25. 02. 2007. g. Pristupljeno 15. 07. 2015.
- ^ Team Roster - Italy - FIVB Volleyball World League 2015