Lekar

Lekar
Lekar
	Lekar pregleda pacijentkinju
Zanimanje
Naziv zanimanja	Lekar
Područje rada	medicina
Opis
Polja rada	bolnica, ambulanta, teren, institut, inspekcija, dom za stara lica itd.
Kvalifikacije	završen medicinski fakultet
Slični poslovi	medicinska sestra, farmaceut, veterinarski lekar

Lekar (često i doktor medicine) je zdravstveni radnik koji leči, odnosno bavi se ljudskim zdravljem i bolešću. U smislu profesije to je osoba koja je završila medicinski fakultet i time ispunila uslove za profesionalno bavljenje medicinom. Osoba koja se bavi zdravljem životinja naziva se veterinar, odnosno pravilnije veterinarski lekar i ima titulu doktor veterinarske medicine. Lekar promoviše, održava, ili obnavlja zdravlje kroz proučavanje, dijagnozu, prognozu i lečenje bolesti, povreda i drugih fizičkih i mentalnih oštećenja. Lekari mogu da usredsrede svoju praksu na određene kategorije bolesti, tipove pacijenata i metode lečenja - poznate kao specijalnosti - ili mogu da preuzmu odgovornost za pružanje kontinuirane i sveobuhvatne medicinske nege pojedincima, porodicama i zajednicama - poznate i kao opšta praksa.^[1] Medicinska praksa zahteva i detaljno poznavanje akademskih disciplina, kao što su anatomija i fiziologija, patofiziologija i njihovog lečenja - nauka o medicini - kao i znatnu kompetentnost u njihovoj primeni u praksi - umetnost ili zanat medicine.

Uloga lekara i značenje same reči variraju širom sveta. Stepeni i druge kvalifikacije veoma variraju, ali postoje neki zajednički elementi, kao što je medicinska etika koja zahteva da lekari pokažu pažnju, saosećanje i dobrodušnost za svoje pacijente. U mnogim državama, kao preduslov za dobijanje odobrenja za samostalan rad (licence), od lekara se zahteva polaganje državnog stručnog ispita.

Opis posla

Lekarska torba sa priborom

Lekari se bave unapređenjem zdravlja, sprečavanjem bolesti, otkrivanjem bolesti, lečenjem bolesnika i medicinskom rehabilitacijom. Tokom studija i pripravničkog staža osposobljavaju se za rad u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, odnosno za područje opšte medicine. Njihov posao uključuje dijagnostikovanje bolesti i lečenje bolesnika koji traže pomoć u ordinaciji, u kući ili na mestu nesreće. Oni pregledaju svoje pacijente, uzimaju anamnezu pri čemu vode računa o telesnim, psihičkim i socijalnim aspektima bolesti, upućuju na kontrolne analize (laboratorija, rendgen, ultrazvuk itd.), tumače dobijene nalaze i na osnovu toga dijagnostikuju bolesti i povrede. Procenjuju hitnost i težinu bolesnikovog stanja, potrebu upućivanja na specijalistički pregled ili bolničko lečenje, te opasnosti za okolinu. Propisuju lekove i druge načine lečenja i prate tok bolesti i uspešnost lečenja. Radi osiguravanja celokupne zdravstvene zaštite sarađuju sa drugim lekarima, posebno specijalistima kliničkih i drugih struka, patronažnim sestrama i medicinskim sestrama u ustanovama za negu i rehabilitaciju, fizioterapeutima, socijalnim radnicima i drugim stručnjacima.

Moderna značenja

Italijan Frančesko Redi, smatra se osnivačem eksperimentalne biologije. On je prvi prepoznao i korektno opisao detalje mnogih važnih parazita.^[2]

Specijalista interne medicine

Širom sveta se pojam lekar odnosi na specijaliste interne medicine ili na jednu od njenih mnogobrojnih podspecijalnosti (posebno se pravi razliku od specijaliste hirurgije). Ovo značenje lekara prenosi osećaj stručnosti u lečenju lekovima, a ne hirurškim procedurama.^[3]

Henri VIII je odobrio povelju londonskog Kraljevskog koledža lekara 1518. godine. Tek 1540. godine je dodelio Kompaniji berbera-hirurga (preteči Kraljevskog koledža hirurga) zasebnu povelju. Iste godine engleski monarh je osnovao Regijusovo profesorstvo fizike na Univerzitetu u Kembridžu.^[4] Noviji univerziteti bi verovatno takvog akademika opisali kao profesora interne medicine. Stoga, u 16. veku fizika je značila otprilike ono što interna medicina čini sada.

Trenutno se lekar specijalista u Sjedinjenim Državama može opisati kao internista. Drugi termin, bolnički lekar, uveden je 1996,^[5] kako bi se opisali specijalisti interne medicine u SAD koji uglavnom ili isključivo rade u bolnicama. Takvi lekari sada čine oko 19% svih američkih opštih internista,^[6] koji se u zemljama Komonvelta često nazivaju lekarima opšte prakse.

Ova originalna upotreba, za razliku od hirurga, uobičajena je u većem delu sveta, uključujući Ujedinjeno Kraljevstvo i ostale države Komonvelta (kao što su Australija, Bangladeš, Indija, Novi Zeland, Pakistan, Južna Afrika), Šri Lanka i Zimbabve), kao i na nizu drugih mesta poput Brazila, Hongkonga, Indonezije, Japana, Irske i Tajvana. Na takvim mestima preovladavaju opštiji engleski pojmovi doktor ili lekar opšte prakse, koji opisuju svakog praktičara (koga bi Amerikanci u širem smislu verovatno nazvali lekarom).^[7] U zemljama Komonvelta, specijalisti pedijatrije i gerijatrije se takođe opisuju kao lekari specijalisti koji su specijalizovani za starosno doba pacijenta, pre nego za specifični sistem organa.

Lekar i hirurg

Kombinovani termin „lekar i hirurg” se širom sveta koristi za opis lekara opšte prakse ili bilo kog drugog lekara bez obzira na specijalnost.^[3]^[8] Ova upotreba i dalje pokazuje izvorno značenje lekara i očuvava staru diferencijaciju između lekara, kao praktičara fizike i hirurga. Ovaj termin mogu da koriste državni medicinski odbori u Sjedinjenim Državama i ekvivalentna tela u provincijama Kanade za opisivanje bilo kog lekara.

Severna Amerika

Ogromna većina lekara koji se školuju u Sjedinjenim Državama imaju zvanje doktora medicine i koriste inicijale M.D. Manji broj pohađa osteopatske škole i stiče zvanje doktora osteopatske medicine i oni koriste inicijale D.O.^[9] Po završetku medicinske škole lekari završavaju rezidenciju u specijalnosti u kojoj će praktikovati. Specijalnosti zahtevaju kompletiranje stažnog perioda nakon rezidencije.

Vrste

U okviru medicine, postoje lekari opšte prakse i specijalisti. Ovo su nazivi značajnijih lekara specijalista:^[10]

Vidi još

Reference

^ World Health Organization: Classifying health workers. Geneva, 2010.
^ Roncalli Amici R (2001). „The history of Italian parasitology” (PDF). Veterinary Parasitology. 98 (1–3): 3—10. PMID 11516576. doi:10.1016/S0304-4017(01)00420-4. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 10. 2013. g.
^ ^a ^b H.W. Fowler (1994). A Dictionary of Modern English Usage (Wordsworth Collection). NTC/Contemporary Publishing Company. ISBN 978-1-85326-318-7.
^ „University of Cambridge: History of the School of Clinical Medicine”. University of Cambridge. Arhivirano iz originala 9. 12. 2012. g. Pristupljeno 5. 2. 2008.
^ Wachter R; Goldman L (1996). „The emerging role of "hospitalists" in the American health care system”. N Engl J Med. 335 (7): 514—7. PMID 8672160. doi:10.1056/NEJM199608153350713.
^ Kuo, YF; Sharma, G; Freeman, JL; Goodwin, JS (2009). „Growth in the care of older patients by hospitalists in the United States”. N Engl J Med. 360 (11): 1102—1112. PMC 2977939  . PMID 19279342. doi:10.1056/NEJMsa0802381. „See also editorial by Hamel M. B. et al. on pp. 1141–1143 of same issue”
^ „The Royal Australasian College of Physicians: What are Physicians?”. Royal Australasian College of Physicians. Arhivirano iz originala 6. 3. 2008. g. Pristupljeno 5. 2. 2008.
^ Brown, Lesley (2002). The New shorter Oxford English dictionary on historical principles. Oxford [Eng.]: Clarendon. ISBN 978-0-19-861271-1.
^ Plus, Medline (2012). „Doctor of Osteopathic Medicine”. U.S. National Library of Medicine of National Institutes of Health. Pristupljeno 22. 12. 2012.
^ Vrste zdravstvenih specijalizacija, Medicinski fakultet Univerziteta u Nišu

Literatura

Alexander GC, Casalino LP, Meltzer DO (avgust 2003). „Patient-physician communication about out-of-pocket costs”. JAMA. 290 (7): 953—8. PMID 12928475. doi:10.1001/jama.290.7.953.
Alexander GC, Casalino LP, Tseng CW, McFadden D, Meltzer DO (avgust 2004). „Barriers to patient-physician communication about out-of-pocket costs”. J Gen Intern Med. 19 (8): 856—60. PMC 1492500  . PMID 15242471. doi:10.1111/j.1525-1497.2004.30249.x.
Alexander GC, Casalino LP, Meltzer DO (mart 2005). „Physician strategies to reduce patients' out-of-pocket prescription costs”. Arch. Intern. Med. 165 (6): 633—6. PMID 15795338. doi:10.1001/archinte.165.6.633.
Alexander GC, Lantos JD (2006). „The doctor-patient relationship in the post-managed care era”. Am J Bioeth. 6 (1): 29—32. PMID 16423784. doi:10.1080/15265160500394556.
Pham HH, Alexander GC, O'Malley AS (april 2007). „Physician consideration of patients' out-of-pocket costs in making common clinical decisions”. Arch. Intern. Med. 167 (7): 663—8. PMID 17420424. doi:10.1001/archinte.167.7.663.
Weisz G (jesen 2003). „The Emergence of Medical Specialization in the Nineteenth Century”. Bull Hist Med. 77 (3): 536—574. PMID 14523260. doi:10.1353/bhm.2003.0150.
Leigh, JP; Tancredi D; Jerant A; Kravitz, RL (oktobar 2010). „Physician wages across specialties: informing the physician reimbursement debate”. Arch. Intern. Med. 170 (19): 1728—34. PMID 20975019. doi:10.1001/archinternmed.2010.350.
Smith, Margot Wiesinger (1979). „A guide to the delineation of medical care regions, medical trade areas, and hospital service areas” (PDF). Public Health Reports. 94 (3): 248—254. JSTOR 4596085. Arhivirano iz originala (PDF) 04. 01. 2018. g. Pristupljeno 03. 01. 2020.
Woolf, Katherine; Jayaweera, Hirosha; Unwin, Emily; Keshwani, Karim; Valerio, Christopher; Potts, Henry (2019). „Effect of sex on specialty training application outcomes: A longitudinal administrative data study of UK medical graduates”. BMJ Open. 9 (3): e025004. PMC 6429837  . PMID 30837254. doi:10.1136/bmjopen-2018-025004.
Rotenstein, Lisa S.; Ramos, Marco A.; Torre, Matthew; Segal, J. Bradley; Peluso, Michael J.; Guille, Constance; Sen, Srijan; Mata, Douglas A. (6. 12. 2016). „Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis”. JAMA. 316 (21): 2214—2236. ISSN 1538-3598. PMC 5613659  . PMID 27923088. doi:10.1001/jama.2016.17324.
Douglas A. Mata; Ramos, Marco A.; Bansal, Narinder; Khan, Rida; Guille, Constance; Emanuele Di Angelantonio; Sen, Srijan (2015). „Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis”. JAMA. 314 (22): 2373—2383. PMC 4866499  . PMID 26647259. doi:10.1001/jama.2015.15845.
Taylor, Cath; Graham, Jill; Potts, Henry WW; Richards, Michael A.; Ramirez, Amanda J. (2005). „Changes in mental health of UK hospital consultants since the mid-1990s”. The Lancet. 366 (9487): 742—744. PMID 16125591. doi:10.1016/S0140-6736(05)67178-4.

Spoljašnje veze

Svetska zdravstvena organizacija (zvaničan sajt)
Srpsko lekarsko društvo (zvaničan sajt)
„Specialty training / residency”. Lund University, Faculty of Medicine. 20. 5. 2015. Pristupljeno 26. 11. 2016.
„About Podiatry”. Apma.org. Arhivirano iz originala 01. 05. 2012. g. Pristupljeno 19. 9. 2011.
„Podiatrist”. Office of Science Education. Arhivirano iz originala 29. 4. 2013. g. Pristupljeno 22. 12. 2012.

[1] World Health Organization: Classifying health workers. Geneva, 2010.

[ami-2] Roncalli Amici R (2001). „The history of Italian parasitology” (PDF). Veterinary Parasitology. 98 (1–3): 3—10. PMID 11516576. doi:10.1016/S0304-4017(01)00420-4. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 10. 2013. g.

[Fowler-3] H.W. Fowler (1994). A Dictionary of Modern English Usage (Wordsworth Collection). NTC/Contemporary Publishing Company. ISBN 978-1-85326-318-7.

[4] „University of Cambridge: History of the School of Clinical Medicine”. University of Cambridge. Arhivirano iz originala 9. 12. 2012. g. Pristupljeno 5. 2. 2008.

[5] Wachter R; Goldman L (1996). „The emerging role of "hospitalists" in the American health care system”. N Engl J Med. 335 (7): 514—7. PMID 8672160. doi:10.1056/NEJM199608153350713.

[6] Kuo, YF; Sharma, G; Freeman, JL; Goodwin, JS (2009). „Growth in the care of older patients by hospitalists in the United States”. N Engl J Med. 360 (11): 1102—1112. PMC 2977939  . PMID 19279342. doi:10.1056/NEJMsa0802381. „See also editorial by Hamel M. B. et al. on pp. 1141–1143 of same issue”

[7] „The Royal Australasian College of Physicians: What are Physicians?”. Royal Australasian College of Physicians. Arhivirano iz originala 6. 3. 2008. g. Pristupljeno 5. 2. 2008.

[newSOED-8] Brown, Lesley (2002). The New shorter Oxford English dictionary on historical principles. Oxford [Eng.]: Clarendon. ISBN 978-0-19-861271-1.

[9] Plus, Medline (2012). „Doctor of Osteopathic Medicine”. U.S. National Library of Medicine of National Institutes of Health. Pristupljeno 22. 12. 2012.

[10] Vrste zdravstvenih specijalizacija, Medicinski fakultet Univerziteta u Nišu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]