Haile Gebrselasije
Haile Gebrselasije (amh. ኃይሌ ገብረ ሥላሴ) je etiopski atletičar, trkač na srednje i duge staze.[2][3] Svetske rekorde na 5.000 m i 10.000 m obarao je 25 puta, a trenutno drži i svetski rekord u maratonu. Smatra se jednim od najboljih atletičara svih vremena.[4][5][6][7][8]
| Haile Gebrselasije | |
|---|---|
 Gebrselavije na Amsterdamskom maratonu 2005. | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 18. april 1973. |
| Mesto rođenja | Asela, Etiopija |
| Visina | 1,64 m (5 ft 5 in)[1] |
| Sportske informacije | |
| Sport | maraton, trka na 1.500 metara, trka na 5.000 metara, trka na 10.000 metara, Two miles, Trka na 3.000 metara |
Rođen je kao osmo od desetoro dece u Aseli, mestašcu 175 km udaljenom od Adis Abebe. Svojih prvih petnaest godina živio je u kolibi od ilovače-tukulu sa svojim roditeljima i devetoro braće i sestara. Svaki dan je trčao deset kilometara do škole i nazad što mu je već od ranog detinjstva utvrdilo dobre temelje za bavljenje atletikom. Svoj prvi maraton otrčao je sa 16 godina u Adis Abebi i postigao vreme 2:45:00, što je bilo impresivno za tako mladog neiskusnog trkača. Međunarodno je postao priznat 1992. godine kada je pobedio na 5.000 m i 10.000 m na Svetskom prvenstvu u atletici za juniore u Seulu, i osvojio srebro na Svetskom prvenstvu u krosu.
Od 1993. do 1999. godine četiri puta uzastopno osvaja zlato na Svetskim prvenstvima na 10.000 m, a 1993. godine i srebro na trci na 5.000 m. Godine 1994. obara svoj prvi svetski rekord na 5000 m rezultatom od 12:56,96, a već iduće godine obara i svetski rekord na 10.000 m za punih 9 sekundi. Novo vreme je iznosilo 26:43,53, a postavio ga je u Hengelou, u Holandiji. 1997. godina obeležena je s nekoliko obaranja rekorda na 5.000 m, a glavni Gebrselasijev konkurent bio je Danijel Komen. Te godine njih dvojica su naizmenično rušili rekorde u razmaku od samo desetak dana.
Sledeće godine obara dvoranske rekorde na 2000 i 3000 m, te rekorde na 5000 m i 10000 m, a iste godine deli i džekpot Zlatne lige. Možda najbolja godina u karijeri bila je 2000. kada pobeđuje na svim trkama na 5.000 m i 10.000 m, a vrhunac dostiže na Olimpijskim igrama u Sidneju kada postaje treći atletičar u istoriji koji uspeva da odbrani zlatnu olimpijsku medalju na 10.000 m. Sledećih nekoliko godina na stazi ne uspeva održavati dotadašnji nivo, što zbog bolesti (upala Ahilove tetive), a što zbog godina, dajući tako primat svom štićeniku Kenenisi Bekeleu koji ga pobeđuje na nekoliko značajnijih trka.
Od 2004. godine seli se na trke na ulici, gde postiže odlične rezultate na maratonima i polumaratonima. Pobednik je u dosadašnjih svih osam učestvovanja na polumaratonima, a prvo mesto osvaja na maratonima u Amsterdamu 2005, Berlinu 2006, Fukuoki 2006, Berlinu 2007. (svetski rekord) te u Dubaiju 2008. U Berlinu 30. septembra 2007. godine postavlja svetski rekord u maratonu s vremenom od 2:04:26, oborivši dotadašnji rekord Paula Tegarta za 29 sekundi. Sledeće godine na Berlinskom maratonu 28. septembra 2008. postavlja novi svetski rekord od 2:03:59, koji je aktuelan i danas. U novembru 2021. Haile Gebreselasije je na frontu borbe u Etiopiji protiv Tigrajevih pobunjenika.
Haile je naveden kao jedan od 100 najuticajnijih Afrikanaca od strane magazina Novi Afrikanac 2011. godine.[9] Tokom nereda u Hačalu Hundesi u leto 2020. godine, neoromska preduzeća i imanja su bili na meti oromo rulje. Haileovi hoteli i odmaralište su spaljeni, a 400 zaposlenih je ostalo bez posla.[10][11] Dana 4. novembra 2021. godine, u jeku Tigrajskog rata, on je obećao da će otići na ratište i boriti se protiv snaga Tigrajskog narodnooslobodilačkog fronta.[12][13]
Svetski rekordi i najbolji rezultati na svetu
urediOvo je spisak svih rekorda koje je postavio Gebrselasije, kao i najbolji rezultati na svetu u disciplinama u kojima se zvanično ne vode svetski rekordi.
| Disciplina | Rezultat | Datum | Mesto | Beleška |
|---|---|---|---|---|
| 5.000 metara | 12:56,96 | 4. juni 1994. | Hengelo, Holandija | |
| Dve milje | 8:07,46 | 27. maj 1995 | Kerkrade, Holandija | najbolji rezultat |
| 10.000 metara | 26:43,53 | 5. juni 1995 | Hengelo, Holandija | |
| 5.000 metara | 12:44,39 | 18. avgust 1995. | Cirih, Švajcarska | |
| 5.000 metara | 13:10,98 | 27. januar 1996. | Zindelfingen, Nemačka, | dvorana |
| 3.000 metara | 7:30,72 | 4. februar 1996. | Štutgart, Nemačka | dvorana |
| 5.000 metara | 12:59,04 | 20. februar 1997. | Stokholm, Švedska | dvorana |
| Dve milje | 8:01,08 | 31. maj 1997. | Hengelo, Holandija | |
| 10. metara | 26:31,32 | 4. juli 1997. | Oslo, Norveška | |
| 5.000 metara | 12:41,86 | 13. avgust 1997. | Cirih, Švajcarska | |
| 3.000 metara | 7:26,15 | 25. januar 1998. | Karlsrue, Germany | dvorana |
| 2.000 metara | 4:52,86 | 15. februar 1998. | Birmingem, Ujedinjeno Kraljevstvo | u dvorani |
| 10.000 metara | 26:22,75 | 1. juni 1998. | Hengelo, Holandija | |
| 5.000 metara | 12:39,36 | 13. juni 1998. | Helsinki, Finska | |
| 5.000 metara | 12:50.38 | 14. februar 1999. | Birmingem, Ujedinjeno Kraljevstvo | dvorana |
| 10 kilometara | 27:02 | 11. decembar 2002. | Doha, Katar | ulična trka |
| Dve milje | 8:04.69 | 21. februar 2003. | Birmingem, Ujedinjeno Kraljevstvo | dvorana |
| 15 kilometara | 41:22 | 4. septembar 2004. | Tilburg, Holandija | ulična trka, IAAF nije ratifikovao |
| 10 milja | 44:24 | 4. septembar 2004 | Tilburg, Holandija | ulična trka, najbolji rezultat |
| 20 kilometara | 55:48 | 15. januar 2006 | Tempi, SAD | staza polumaratona |
| Polumaraton | 58:55 | 15. januar 2006. | Tempi, SAD | |
| 25 kilometara | 1:11:37 | 12. mart 2006. | Alphen aan den Rijn, Holandija | ulična trka, IAAF nije ratifikovao – no post-race EPO test |
| 20.000 metara | 56:25,98 | 27. juni 2007. | Ostrava, Češka Republika, | ulična trka na 1 sat |
| Trka na 1 sat]] | 21.285 m | 27. juni 2007. | Ostrava, Češka Republika | |
| Maraton | 2:04:26 | 30. septembar 2007. | Berlin, Nemačka | |
| Maraton | 2:03:59 | 28. septembar 2009. | Berlin, Nemačka | važeći svetski rekord |
Reference
uredi- ^ „iaaf.org – Athletes”.
- ^ „At home, and at work with Gebrselassie in Addis Ababa”. World Athletics. Pristupljeno 2022-07-13.
- ^ „Olympic legend and now successful businessman Haile Gebrselassie warns West not to push Ethiopia”. Sky News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-07-13.
- ^ „Gebrselassie's great plan”. The Independent. UK. 2. 6. 2000. Arhivirano iz originala 7. 1. 2008. g. Pristupljeno 4. 5. 2010.
- ^ „Men's 10,000m: Gebrselassie may be the best of all time”. CBC Sports. 6. 8. 2001.
- ^ „Haile successful: Gebrselassie reminds us once again of his greatness”. Sports Illustrated. 5. 8. 2007. Arhivirano iz originala 19. 01. 2012. g. Pristupljeno 4. 5. 2010.
- ^ Longman, Jere (13. 4. 2002). „MARATHON; Gebrselassie's Plan Could Hurt Him in the End”. The New York Times.
- ^ „Steinle seeking London glory”. London: BBC Sport. 4. 4. 2002.
- ^ „New-African Magazine announces the 100 most influential Africans of 2013 – Ethiosports” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-06.
- ^ Sparks, John (8. 7. 2021). „Olympic legend and now successful businessman Haile Gebrselassie warns West not to push Ethiopia”. Sky News.
- ^ „Athlete Haile Gebresilassie Demands Justice for Destroyed Hotels”. ezega.com.
- ^ „Ethiopian Olympic gold medallist Haile Gebrselassie to join war, ready to pay 'ultimate price'”. Reuters (na jeziku: engleski). 2021-11-25. Pristupljeno 2022-05-11.
- ^ „Ethiopia's prime minister heads to frontline of civil war as Olympians enlist in army”. NBC News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-05-11.
Spoljašnje veze
uredi
- Marathon World Record – Berlin 2008 Arhivirano 18 jun 2019 na sajtu Wayback Machine – EthioTube Video
- Spikes Hero profile on www.spikesmag.com
- Gebrselassie approaching Record for Running Records
- Pacing splits and analysis of Haile marathon world record
- Berlin 2008: Haile runs 2:03:59 – race report and analysis of pacing