Википедија

Urođena infekcija citomegalovirusom

Urođena infekcija citomegalovirusom jedna je od infekcija prisutna pri rođenju izazvana citomegalovirus (CMV), veoma čestim virusom iz porodice Herpesviridae.[1] Jednom zaražena osoba zadržava virus u svom telu doživotno. Većina ljudi ne zna da je zaražena citomegalovirus jer on retko izaziva probleme kod zdravih osoba. Međutim u telu trudnice (sa oslabljenim imunim sistemom) citomegalovirus može razviti kod fetusa aktivnu urođenu infekciju tokom trudnoće, koji je zaražena majka prenela na svoju bebu.[2]

Urođena infekcija citomegalovirusom
Mikrografija citomegalovirusne (CMV) infekcije placente. Karakteristično veliki nukleus zaražen CMV-om (ćelija se vidi u sredini u donjem desnom uglu slike).
Specijalnostiinfektologija, teratologija

Urođena infekcija citomegalovirusom jedna je poznatijih uzroka mrtvorođenosti i neonatalne smrti.[3]

Istorija

uredi

Ribbert je 1904. godine prvi identifikovao histopatološke dokaze o citomegalovirusu, verovatno u tkivima urođeno inficiranog deteta. Tada je Ribbert pogrešno pretpostavio da su velike ćelije koje nose inkluzije koje je primetio na obdukciji potiču od protozoa (pogrešno nazvane Entamoebamortinatalium ).[4]

Goodpasture je 1920. godine ispravno postulirao virusnu etiologiju ovih inkluzija,[5] i prvi počeo da koristi termin citomegalija da označi uvećanu, otečenu prirodu inficiranih ćelija.

Humani citomegalovirus je prvi put izolovan u kulturi tkiva 1956. godine, a sklonost ovog organizma da inficira pljuvačnu žlezdu dovela je do toga da je on označen kao virusa pljuvačne žlezde.[4]

Weller je 1960. godine prvo označio ovaj virus kao citomegalovirus.[6]

Tokom 1970-ih i 1980-ih, znanje o ulozi citomegalovirusa kao važnog patogena sa različitim kliničkim manifestacijama stalno se povećavalo.[7]

Iako je nedavno postignut ogroman napredak u definisanju i karakterizaciji molekularne biologije, imunologije i antivirusnih terapijskih ciljeva za citomegalovirus, ostaju i dalje značajani za osmišljavanje strategija za prevenciju infekcije citomegalovirusom i u razumevanju uloge specifičnih virusnih gena u patogenezi.[4]

Epidemiologija

uredi

Infekcija citomegalovirusom je sveprisutna i generalno asimptomatska kod zdrave dece i odraslih. Međutim, nekoliko grupa visokog rizika, uključujući imunokompromitovane primaoce transplantiranih organa i pojedince zaražene virusom humane imunodeficijencije (HIV), izloženi su riziku od razvoja bolesti opasne po život i vid. Infekcija citomegalovirus je takođe glavni uzrok morbiditeta i povremene smrtnosti kod novorođenčadi. Poslednjih godina postalo je evidentno da je infekcija citomegalovirus najvažniji uzročnik kongenitalne infekcije u razvijenom svetu i da često dovodi do mentalne retardacije i invaliditeta u razvoju. Pored toga, sve veći broj dokaza ukazuje na to da citomegalovirus može izazvati dugoročne zdravstvene posledice kod zdravih odraslih osoba, uključujući imunosenscenciju i povećan rizik od maligniteta i vaskularnih bolesti.[8]

Prevalencija urođene infekcija citomegalovirusom kreće se od 0,2–0,7% živorođenih u regionima sa visokim prihodima i od 1 do 6% u regionima sa niskim i srednjim prihodima. Većina ljudi je zaražena citomegalovirusom (u nekom trenutku tokom svog života) koji se prenosi bliskim kontaktom od osobe do osobe sa inficiranim izlučevinama (mokraća, pljuvačka, transfuzija krvi, sperma, cervikalni sekret i majčino mleko.[9]

Žene koje brinu o deci (kao što su majke, negovateljiici i nastavnice) su pod visokim rizikom jer zaražena deca mogu da izlučuju virus u mokraći i pljuvački mesecima, pa čak i godinama nakon infekcije.[9]

Etiopatogeneza

uredi
 
Citomegalovirus u placenti

Humani citomegalovirus (HCMV) jedan je od 8 humanih herpesvirusa. Član je potfamilije beta-herpesvirusa, koji takođe uključuje rozeolaviruse, humani herpesvirus tip 6 i humani herpesvirus tip 7.[10]

Urođena infekcija citomegalovirusom nastaje kada virus prođe placentu tokom trudnoće i inficira fetus.[11] Najveći rizik od infekcije fetusa je kod majki koje imaju primarnu infekciju tokom prvog i drugog trimestra trudnoće. Fetalni prenos se takođe može desiti ako se već postojeća infekcija ponovo aktivira tokom trudnoće (neprimarna infekcija) ili ako je majka zaražena novim sojem citomegalovirusa, međutim, rizik od prenosa je mnogo manji. Veće stope urođene infekcija citomegalovirusom se takođe javljaju kod potomaka žena koje su imunokompromitovane (na primer, zbog HIV infekcije).[3]

Malo se zna o molekularnim mehanizmima odgovornim za patogenezu oštećenja tkiva uzrokovanih CMV, posebno za urođenu (kongenitalnu) infekciju CMV. Mehanizmi pomoću kojih CMV povređuje fetus su složeni i verovatno uključuju kombinaciju direktne ćelijske povrede fetusa (posebno u mozgu fetusa) izazvane patološkim virusno kodiranim genskim proizvodima, nekompletni imuni odgovor majke koji nije u stanju da u potpunosti kontroliše infekciju i uticaj infekcija na funkciju placente, uključujući transport kiseonika i supstrata.[12]

Klnička slika

uredi

Glavne kliničke manifestacije kod majke

uredi

Urođena infekcija citomegalovirusom je veoma česta i kod većine zdravih ljudi se manifestuje blagim simptomima sličnim gripu ili je asimptomatska (subklinička infekcija).[3]

Glavne kliničke manifestacije kod novorođenčeta

uredi
 
Neuralni CT skenovi lobanje normalne veličine (levo) i slučaj mikrocefalije (desno)

Većina novorođenčadi sa urođenom infekcijom citomegalovirusom neće imati znakove ili simptome bolesti pri rođenju i osećaće se dobro. Odojčad rođena sa simptomima – mogu uključivati:[3]

  • ograničenje rasta,
  • ascites/hidrops,
  • hepatosplenomegaliju,
  • žuticu,
  • petehije,
  • hepatitis (povišene transaminaze ili bilirubin),
  • trombocitopeniju,
  • anemiju,
  • mikrocefaliju,
  • napade,
  • horioretinitis,
  • senzorneuralni gubitak sluha.

Retko, novorođenčad sa urođenom infekcijom citomegalovirusom imaju tešku mikrocefaliju koju karakteriše značajno smanjenje visine svoda lobanje sa preklapajućim šavovima i suvišnim skalpom sa rubovima ili naborima. Ova prezentacija se ne razlikuje od kongenitalnog Zika sindroma samo fizičkim pregledom.[3]

Dugotrajne posledice

Dok većina novorođenčadi rođene sa urođenom infekcijom citomegalovirusom neće imati dugoročne posledice, 10-20% će i dalje imati neurorazvojne smetnje, uključujući senzorneuralni gubitak sluha, epilepsiju, cerebralnu paralizu, oštećenje vida i poteškoće u učenju.

Citomegalovirus je najčešći infektivni uzrok senzorneuralnog gubitka sluha i neurorazvojnih abnormalnosti u okruženjima sa visokim prihodima, i verovatno je češći, ali nedovoljno identifikovan, u okruženjima sa niskim resursima.[3]

Urođena infekcija citomegalovirusom jedan je poznatih uzrok mrtvorođenosti i neonatalne smrti.

Dijagnoza

uredi

Laboratorijski testovi majke i fetusa

uredi

Trenutno se ne preporučuje rutinski skrining trudnica na citomegalovirus. Međutim, skrining pre trudnoće ili rane trudnoće sa citomegalovirus IgG može se koristiti za žene sa visokim rizikom od infekcije. Ovi rezultati takođe mogu razlikovati primarnu infekciju od reaktivacije/reinfekcije. Primarna infekcija citomegalovirusom se dijagnostikuje na osnovu novog pojavljivanja citomegalovirus-specifičnim IgG antitelo odgovorno za kasni serumski imunitet, kod prethodno seronegativnih žena, ili detekcije citomegalovirus IgM antitela sa niskim IgG aviditetom.

Dijagnoza fetalne infekcije citomegalovirusom može se postaviti nakon 20-21 nedelje gestacije i najmanje šest nedelja od trenutka infekcije majke, testiranjem amnionske tečnosti na citomegalovirus korišćenjem testova amplifikacije nukleinske kiseline (NAAT, koji uključuju, ali nisu ograničeni do, lančana reakcija polimeraze reverzne transkriptaze [RT-PCR], RT-PCR u realnom vremenu, kvantitativni RT-PCR i sekvenciranje sledeće generacije).

Laboratorijiski testovi novorođenčeta

uredi

Kada se sumnja na urođenu infekciju citomegalovirusom, ili da bi se razlikovala od drugih urođenih infekcija kao što je urođeni Zika sindrom, dijagnoza urođene infekcije citomegalovirusom kod novorođenčeta mora uključiti NAAT pljuvačke, urina ili oboje u prve tri nedelje života.[13]

Imidžing

uredi

Snimanje mozga, tamo gde je dostupno, može otkriti malformacije mozga, intrakranijalne kalcifikacije, abnormalnosti migracije neurona, cerebralnu atrofiju, cerebelarne abnormalnosti, ventrikularnu dilataciju, ciste i abnormalnosti bele materije i mikrocefaliju koje su takođe uobičajene za druge urođene infekcije, uključujući urođeni Zika sindrom. Lokacija intrakranijalnih kalcifikacija može pomoći da se urođena infekcija citomegalovirusom razlikuje od drugih urođenih infekcija. Iako se kalcifikacije kod urođene infekcije citomegalovirusom mogu videti u bazalnim ganglijima i moždanom parenhimu, tipične su i koncentrisane kalcifikacije u periventrikularnim regionima.[14]

Terapija

uredi

Kako za sada ne postoji specifičan terapija za urođenu infekciju citomegalovirusom, lečenje se fokusira na specifične probleme, kao što su fizikalna terapija i odgovarajuća edukacija za decu sa odloženim fizičkim pokretima.[15]

Lečenje antivirusnim lekovima (ganciklovir, valganciklovir, cidofovir i foskarnet) često se koriste za bebe sa neurološkim simptomima od strane nervnog sistema.[16] Ovaj tretman može smanjiti gubitak sluha kasnije u životu deteta.[17]

Komplikacije

uredi

Odojčad čija se majka prvi put zarazila citomegalovirusom tokom trudnoće imaju veće šanse da doživi komplikacije, koje mogu uključivati:[15]

  • gubitak sluha (gluvoća),
  • intelektualni invaliditet,
  • problemi sa vidom (slepilo)
  • napadi,
  • nedostatak koordinacije,
  • slabost ili problemi sa upotrebom mišića (poteškoće sa fizičkim aktivnostima i kretanjem).

Prognoza

uredi

Većina novorođenčadi koja imaju simptome urođene infekciju citomegalovirusom na rođenju mogu razviti neurološke abnormalnosti[18] kasnije u životu, ili mogu umreti dok su još bebe.[15]

Većina beba bez simptoma pri rođenju neće imati ove probleme u kasnijem životu.[17]

Vidi još

uredi

Izvori

uredi
  1. ^ „B25 Cytomegaloviral disease U: ICD-10 Version:2010”. icd.who.int. Pristupljeno 2022-12-22. 
  2. ^ „Cytomegalovirus (CMV) infection - Symptoms and causes”. Mayo Clinic (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-24. 
  3. ^ a b v g d đ CDC (2020-11-27). „5.3 Congenital Cytomegalovirus (cCMV)”. Centers for Disease Control and Prevention (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-22. 
  4. ^ a b v „Pediatric Cytomegalovirus Infection: Background, Pathophysiology, Epidemiology”. 2021-07-15. 
  5. ^ Goodpasture, E. Q.; Talbot, F. B. (1921). „Concerning the nature of "protozoan-like" cells in certain lesions of infancy”. Am J Dis Child. 21: 415. .
  6. ^ Weller, T. H.; Hanshaw, J. B. (jun 1962). „Virologic and clinical observations on cytomegalic inclusion disease”. New England Journal of Medicine. 266 (24): 1233—44. PMID 14040222. doi:10.1056/NEJM196206142662401. .
  7. ^ Weller TH (jul 1971). „The cytomegaloviruses: ubiquitous agents with protean clinical manifestations. I”. New England Journal of Medicine. 285 (4): 203—14. PMID 4325893. doi:10.1056/NEJM197107222850406. .
  8. ^ Soderberg-Naucler C (mart 2006). „Does cytomegalovirus play a causative role in the development of various inflammatory diseases and cancer?”. J Intern Med. 259 (3): 219—46. .
  9. ^ a b Bennett JE, et al., eds. Cytomegalovirus (CMV). In: Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases. 9th ed. Elsevier; 2020
  10. ^ Schleiss MR (januar 2009). „Persistent and recurring viral infections: the human herpesviruses”. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care. 39 (1): 7—23. .
  11. ^ Goldman L, et al., eds. Cytomegalovirus. In: Goldman-Cecil Medicine. 26th ed. Elsevier; 2020.
  12. ^ „Pathophysiology U:Pediatric Cytomegalovirus Infection: Background, Pathophysiology, Epidemiology”. emedicine.medscape.com. 2021-07-15. 
  13. ^ Kimberlin DW, et al. Cytomegalovirus infection. In: Red Book Online. 31st ed. American Academy of Pediatrics; 2018.
  14. ^ Davis NL; et al. (2017). „Cytomegalovirus infection in pregnancy”. Birth Defects Research. 109 (5): 336—346. PMC 11063757  . PMID 28398680. doi:10.1002/bdra.23601. .
  15. ^ a b v „Congenital cytomegalovirus: MedlinePlus Medical Encyclopedia”. medlineplus.gov (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-23. 
  16. ^ „Cytomegalovirus and pregnancy”. www.marchofdimes.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-28. 
  17. ^ a b Britt WJ. Cytomegalovirus (CMV). In: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases. 9th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020:chap 137.
  18. ^ Beckham JD, Solbrig MV, Tyler KL. Viral encephalitis and meningitis. In: Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, Newman NJ, eds. Bradley and Daroff's Neurology in Clinical Practice. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022:chap 78.

Literatura

uredi
  • Huang FAS, Brady RC. Congenital and perinatal infections. In: Kliegman RM, St. Geme JW, Blum NJ, Shah SS, Tasker RC, Wilson KM, eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 21st ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020.

Spoljašnje veze

uredi
Klasifikacija
Spoljašnji resursi
 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wiki.x.io/w/index.php?title=Урођена_инфекција_цитомегаловирусом&oldid=28339873”