Rušanj

Rušanj
Rušanj;
	Rušanj iz vazduha
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Beogradski
Opština	Čukarica
Stanovništvo
— 2011.	4821
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 40′ 32″ S; 20° 26′ 16″ I / 44.675666° S; 20.437666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	188 m
	Rušanj Rušanj na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	11194
Pozivni broj	011
Registarska oznaka	BG

Rušanj je prigradsko naselje u gradskoj opštini Čukarica u gradu Beogradu. Udaljeno je 16 km od centra Beograda. Najbliže susedno naselje je Resnik, udaljeno 2 km od centra Rušnja. Prema popisu iz 2022. bilo je 4.507 stanovnika.

O Rušnju

Na petnaestak kilometara južno od centra grada Beograda, neposredno uz Ibarsku magistralu nalazi se Rušanj. Od nekada malog, neizgrađenog mesta, sa svim obeležjima šumadijskog sela, na brdovitom terenu, opasan prelepim šumama, sa brojnim potocima i izvorima vode, Rušanj je prerastao u moderno prigradsko naselje. U Rušnju zvanično, po popisu iz 2011, živi 4821 stanovnik. Rušanj još nije regulisao pitanje uvođenja gradske kanalizacije. Prema zvaničnom Planu razvoja vodovodnog i kanalizacionog sistema na području grada Beograda, izgradnja kanalizacione mreže u Rušnju trebalo bi da počne najdalje do kraja 2025. godine. Projekat gasifikacije ovog naselja postoji, ali još nije sproveden.

U Rušnju postoje dečiji vrtići "Bubamara" i "Vrtić Sportić" , Osnovna škola "Aca Milosavljević", biblioteka "Laza Kostić", dom zdravlja, dve apoteke, pošta, benzinska pumpa, kao i niz prodavnica (Aman, Soul food, Total market, TSV...) i raznih privatnih radnji.

Gradski saobraćaj

Do naselja se linijama GSP-a može stići:

Linija 507 Kneževac — Rušanj /Drobnjački kraj/^[1]
Linija 531 Banovo brdo — Rušanj /13. septembra/^[2]
Linija 532 Banovo brdo — Rušanj /Oslobođenja/^[3]
Linija 534 Cerak Vinogradi — Ripanj /Groblje/^[4]
Linija 56N Trg Republike — Petlovo brdo — Rušanj /13. septembra/^[5]

Redovnim autobuskim linijama 560 i 581 (SP "Lasta"), koje imaju stajališta na ulazu u Rušanj sa Ibarskog puta, ovo naselje povezano je i sa sedištima prigradskih opština Barajevo i Lazarevac.

Krajevi Rušnja

Centar

Centar je mesto okupljanja svih meštana i glavno mesto zbivanja svih događaja, kao i sedište ustanova kao što su Dom zdravlja, biblioteka, prodavnice, pekare, menjačnica, kafana, vrtić, škola, Dom penzionera, pošta itd.

Ružić kraj (starosedeoci)

U ovom kraju pojavile su se prve kuće van centra Rušnja, kao i prva škola u Rušnju. U ovom kraju smešten je i stadion FK "Rušanj".

Petrović kraj (starosedeoci)

Na kraju Rušnja stari kraj sa velikim dvorištima i malim, starosedelačkim kućama, neretko i živinom, stokom itd. U ovom kraju nalazi se crkva Svete Petke.

Drobnjački kraj (starosedeoci-mešovito)

Drobnjački kraj predstavlja praktično jedna ulica (Ilije Milićevića) koja je, uz ul. Oslobođenja i 13. septembra, najduža u Rušnju.

Marković kraj

Marković kraj je urbaniji i noviji deo Rušnja sa velikim lepim kućama. Prijatna atmosfera uprkos blizini magistrale.

Orlovac

Orlovac je najnoviji kraj u Rušnju koji je ujedno i najnaseljeniji, takođe kao i Marković kraj sa velikim zdanjima koja ne podsećaju na seoski ambijent kao što je stanje u, recimo, centru. Iako rezidencijalnog tipa, Orlovac je jedini deo Rušnja koji ima stambene zgrade. Ovde se nalazi i kafe — picerija. Po mnogima, ovo je najlepši deo Rušnja, ujedno najbliži Resniku — deo Orlovca posle okretnice autobuske linije 532 zvanično pripada opštini Rakovica. To je vrlo mali deo posle koga sledi 300m puta i nailazi se na prve kuće naselja Resnik. U okviru tog "Rakovičkog Orlovca" postoji deo koji lokalno nazivaju "Mala Bosna" zbog porekla novih meštana.

Novo naselje

Novo naselje nije toliko novo kao što ime kaže, no tada kada su ga nazvali tako bilo je najnovije. Mešovito je stanovništvo ovog kraja koji se nalazi uz Ibarsku magistralu. Novom naselju pripada i benzinska stanica sa auto perionicom i kafeom.

Istorija

Prvi pisani tragovi i legende ukazuju da je nekadašnje selo u prošlosti imalo više imena, sve u zavisnosti čije su osvajačke horde prolazile i vladale ovim krajem. Naselje se zvalo Ruksn, Rusan, Veliko selo, Staro selo i možda još kako, ali je u osnovi bilo Rušanj. U tom imenu leži rušenje, razvaljivanje, nestajanje i stradanje. Od svog postanka, prvi pisani tragovi dopiru do 1520. godine i vremena turske vladavine. Tri puta je selo rušeno i spaljivano i tri puta obnavljano. I kasnije kroz vekove, a naročito u 20. veku, Rušanj je svedok mnogih ratova, te su meštani učesnici svih oslobodilačjih ratova koje je Srbija vodila, pa se u centru Rušnja nalazi spomenik i spomen ploča palim borcima.

OŠ "Aca Milosavljević"

Prva škola u Rušnju je osnovana 1870. godine i to u privatnoj kući Stepana Ružića, tada najbogatijeg čoveka u Rušnju poznatoj po nazivu „Ružićev čardak“. Njemu i pripada najveća zasluga za otvaranje prve škole kao uglednom domaćinu koji je bio veoma uticajan čovek, cenjen u čitavom Vračarskom srezu i blizak prijatelj kneza Mihaila Obrenovića. Zabeleženo je da je prvi učitelj u školi bio Jevrem Miloradović, meštanin sela Rušnja.

Godine 1873. meštani podižu prvu školsku zgradu o kojoj je zapisano da je za njenu izgradnju utrošeno 12000 groša, da je nastavu pohađalo petnaestak učenika, kao i da je tadašnja školska biblioteka imala pedesetak knjiga. Na osnovu izveštaja prosvetnog inspektora iz 1880. godine može se zaključiti da je škola u Rušnju spadala u najbolje škole seoskog područja tadašnjeg Vračarskog sreza.

Sačuvani su plan i predračun gradnje sadašnje školske zgrade, koji je odobrilo Ministarstvo prosvete 18. januara 1928. godine. Zapisi ne govore o početku gradnje, poteškoćama u radu, pa ni o završetku radova, mada se zna da je otvorena 1930. godine, čime je dobijena stilski jedna od najlepših školskih zgrada u Beogradskom okrugu. Zanimljivo da je 1935. u školskom dvorištu ubijen vuk.^[6]

Po završetku Drugog svetskog rata škola u Rušnju nastavlja sa radom i dobija naziv „Aca Milosavljević“, po partizanskom borcu iz ovog kraja, koji je kao omladinac poginuo u borbi protiv nemačkih okupatora prilikom oslobađanja Beograda u selu Zuce ispod Avale.

Crkva Sv. Petke Paraskeve i crkva Sv. Georgija

U Rušnju postoje dva pravoslavna hrama: hram Prepodobne Petke Paraskeve je parohijska crkva (Sveta Petka je i seoska slava - "zavetina" Rušnja), dok je hram Sv. vmuč. Georgija zadužbina jedne porodice i u njemu su bogosluženja znatno ređa.

Takođe, Rušanj ima i dva groblja: Staro (manje) i Novo (veće).

Demografija

U naselju Rušanj živi 3803 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,3 godina (37,7 kod muškaraca i 38,9 kod žena). U naselju ima 1440 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,31.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Demografija: tabele

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[7]
Godina	Stanovnika
1948.	1.520
1953.	1.546
1961.	1.666
1971.	1.686
1981.	3.610
1991.	4.672	4.471
2002.	4.769	5.034
2011.	4.821

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[8]

Srbi	4.321	90,60%
Romi	227	4,75%
Crnogorci	66	1,38%
Jugosloveni	25	0,52%
Hrvati	24	0,50%
Makedonci	19	0,39%
Muslimani	12	0,25%
Goranci	10	0,20%
Slovenci	4	0,08%
Mađari	3	0,06%
Bugari	2	0,04%
Rusi	1	0,02%
Rumuni	1	0,02%
nepoznato	15	0,31%

Stanovništvo prema polu i starosti^[9]


	m	ž
?	11	7
80+	16	38
75—79	35	67
70—74	82	93
65—69	125	124
60—64	144	125
55—59	166	142
50—54	165	228
45—49	206	205
40—44	157	180
35—39	139	125
30—34	154	187
25—29	174	182
20—24	184	195
15—19	165	163
10—14	130	124
5—9	144	134
0—4	130	123
Prosek :	37,7	38,9

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	313	330	376	417	935	1.236	1.440

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	211	290	272	378	154	92	26	11	3	3	3,31

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	1.923	571	1.208	76	60	8
Ženski	2.061	458	1.225	285	91	2
UKUPNO	3.984	1.029	2.433	361	151	10

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	884	44	0	1	201
Ženski	718	30	0	0	92
UKUPNO	1.602	74	0	1	293
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	17	86	173	15	129
Ženski	4	16	194	32	39
UKUPNO	21	102	367	47	168
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	2	50	45	24	18
Ženski	19	45	35	63	102
UKUPNO	21	95	80	87	120
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	52	2	0	25
Ženski	35	3	2	7
UKUPNO	87	5	2	32

Reference

^ „GSP Beograd, linija 507”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.
^ „GSP Beograd, linija 531”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.
^ „GSP Beograd, linija 532”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.
^ „GSP Beograd, linija 534”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.
^ „GSP Beograd, noćna linija 56N”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.
^ "Politika", 10. feb. 1935
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

[1] „GSP Beograd, linija 507”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.

[2] „GSP Beograd, linija 531”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.

[3] „GSP Beograd, linija 532”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.

[4] „GSP Beograd, linija 534”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.

[5] „GSP Beograd, noćna linija 56N”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12.

[6] "Politika", 10. feb. 1935

[7] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[8] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[9] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]