Orden Krune
Orden Krune[1] je orden koji je 5. aprila 1930. osnovao kralj Aleksandar I pod nazivom Orden Jugoslovenske krune u spomen na promenu zvaničnog naziva Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Kraljevinu Jugoslaviju. Orden koji je dodeljivan u Kraljevini Jugoslaviji a danas ga dodeljuje starešina kraljevskog doma Karađorđevića. Naziv ordena je preložen još 1911. godine. Ordenu je 2002. godine vraćen prvobitni naziv koji je prvi predložen.
Orden Krune | |
---|---|
Dodeljuje Kraljevina Jugoslavija Kraljevski dom Karađorđevića | |
Tip | |
Dodeljuje se za | zasluge na radu za Kralja i Otadžbinu, državno i narodno jedinstvo. |
Ustanovljen | 5. aprila 1930. |
Prvo odlikovanje | 6. septembra 1930. |
Ukupno odlikovanih | nepoznato |
Važnosni red odlikovanja | |
Sledeće (više) | Orden Belog orla |
Sledeće (niže) | Orden Svetog Save |
Istorija
urediPred početak Balkanskih ratova 1911. godine, predsednik vlade Nikola Pašić sačinio je prelog zakona o osnivanju ordena. Taj projekat je realizovan tek devetnaest godina kasnije. Kralj Aleksandar I osnivač ordena, bio je regent Kraljevine Srbije od 1914, regent Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od 1918, a na presto je stupio 1921. Tokom 1929. godine političke krize i rastući snažni separatistički pokreti u zemlji naterali su Kralja da privremeno suspenduje Ustav i podstakne nacionalno jedinstvo, što je najzad dovelo do promene naziva zemlje. Orden je organizovan u 5 stepeni, a bio je dodeljivan građanima koji su prednjačili u radu na ostvarivanju nacionalnog jedinstva i saradnje, ili za zasluge prema Kruni, državi i naciji u javnim službama, kao i stranim državljanima, pretežno za diplomatske zasluge. Orden (Jugoslovenske) krune bio je stariji od Ordena Svetog Save, a nosio se o tamno plavoj traci. Orden je dodeljivala Kruna. Ordenske insignije su izrađivali Artis Bertran u Parizu (Francuska) i Braća Igenen u Le Loklu (Švajcarska).
Danas orden ponovo dodeljuje starešina kraljevskog doma Karađorđevića.
Likovnu inspiraciju po uzoru na Orden jugoslovenske krune imaju odlikovanja u Argentini i Čileu.[2]
Izgled ordena
urediVeliki krst 1. stepen | Veliki oficir 2. stepen | Komandir 3. stepen | Oficir 4. stepen | Kavalir 5. stepen |
---|---|---|---|---|
Odlikovani od 1930. do 1945.
uredi- Kralj Aleksandar I Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[a]
- Kraljica Marija Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[3]
- Kralj Petar II Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[b]
- Princ Tomislav Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[3]
- Princ Andrej Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[3]
- Knez Arsen Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[3]
- Knez Pavle Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[3]
- Petar Bojović, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1930.[3]
- Emilo Belić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Viktor Vikerhauzer, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Đura Dokić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Milivoje Zečević, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Danilo Kalafatović, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Milan Nedić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Petar Pešić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Božidar Terzić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1930.[4]
- Miloš Vasić, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Panta Draškić, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Vladimir Kondić, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Petar Kosić, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Ljubomir Marić, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Mihailo Rašić, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Dušan Simović, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Dušan Stefanović, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Radisav Stanojlović, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Dušan Trifunović, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1930.[4]
- Borivoje Mirković, Orden Jugoslovenske krune 4. reda, 1930.[4]
- Leon Rupnik, Orden Jugoslovenske krune 4. reda, 1930.[4]
- Nikola Tesla, Orden Jugoslovenske krune 1. reda 1931.[3]
- Koča Popović, Orden Jugoslovenske krune 5. reda, 1931.[5]
- Ivan Mohorič, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1932.[3]
- Risto Đurić, Orden Jugoslovenske krune 5. reda, 1932.[6]
- Đorđe Stefanović, Orden Jugoslovenske krune 5. reda, 1934.[4]
- Josif Kostić, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1936.[7]
- Pantelija Jurišić, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1936.[7][Note 1]
- Vojislav Tomić, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1936.[7]
- Bogoljub Ilić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1936.[7][Note 1]
- Jevrem Damjanović, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1936.[7][Note 1]
- Ivan Dokić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1936.[7]
- Ratko Raketić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1936.[7]
- Petar Aračić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1937.[8][Note 2]
- Ljubomir Velebit, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1937.[8]
- Jovan Dučić, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1937.[3]
- Patrijarh srpski Gavrilo, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1938.[3]
- Blažo Vrbica, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1938.[9]
- Gojko Đurić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1938.[9]
- Valter fon Brauhič, Orden Jugoslovenske krune 1. reda 1939.[3]
- Dragutin Protić, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1939.[10]
- Uroš Tešanović, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1939.[10]
- Viktor fon Heren, Orden Jugoslovenske krune 1. reda 1939.[3]
- Hajnrih Himler, Orden Jugoslovenske krune 1. reda 1939.[3]
- Baldur fon Širah, Orden Jugoslovenske krune 1. reda 1939.[3]
- Artur Fleps, Orden Jugoslovenske krune 2. reda 1939.[11]
- Ivan Šubašić, Orden Jugoslovenske krune 1. reda 1939.[12]
- Slobodan Jovanović, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1940.[13]
- Dragiša Pandurović, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1940.[14]
- Žarko Ruvidić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1940.[14]
- Arso Jovanović, Orden Jugoslovenske krune 5. reda 1940.[15]
- Kosta Ilić - Turčin, Orden Jugoslovenske krune 4. reda, 1940.[14]
- Roman Dembicki, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1942.[16]
- Gustav Paškijević, Orden Jugoslovenske krune 3. reda, 1942.[16]
- Kraljica Aleksandra Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1944.[3]
- Prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1945.[v]
Odlikovani od 1945. do 2002.
uredi- Branko Terzić, Orden Jugoslovenske krune 2. reda, 1976.[3]
- Princ Petar Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1980.[3]
- Princ Filip Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1982.[3]
- Princ Aleksandar Karađorđević, Orden Jugoslovenske krune 1. reda, 1982.[3]
Odlikovani od 2002.
uredi- Nikola Tasić, Orden Krune 1. reda, 2007.[3]
- Milenko Zebić, Orden Krune 1. reda, 2009.[3]
- Bora Dragašević, Orden Krune 1. reda, 2012.[17]
- Oliver Antić, Orden Krune 1. reda, 2013.[18]
- Radoš Bajić, Orden Krune 3. reda, 2015.[19]
- Marko Bumbaširević, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Vladimir Gajić, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Ljubodrag Grujić, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Dragoslav Micić, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Vojislav Milovanović, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Miladin Milošević, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Momčilo Pavlović, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Mirko Petrović, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Milorad Savićević, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Dimitrije Stefanović, Orden krune 1. reda 2017.[20]
- Zoran Trifunović, Orden krune 1. reda 2017.[20]
Galerija
urediNapomene
urediReference
uredi- ^ „Ministarstvo odbrane Republike Srbije - Premijera filma "Za kralja i otadžbinu"[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 30. 06. 2015. g. Pristupljeno 08. 07. 2015. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ Acović, Dragomir (2012). Slava i čast: Odlikovanja među Srbima, Srbi među odlikovanjima. Belgrade: Službeni Glasnik.
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u Acović 2013, str. 517-518.
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s Službeni vojni list 1930.
- ^ Čkebić 2012.
- ^ Ukaz o Ordenu u vlasništvu unuka
- ^ a b v g d đ e Službeni vojni list 1936.
- ^ a b Službeni vojni list 1937.
- ^ a b Službeni vojni list 1938.
- ^ a b Službeni vojni list 1939.
- ^ Acović 2013, str. 373.
- ^ Vreme 29. avg. 1939, str 1. digitalna.nb.rs
- ^ Vreme 27. 7. 1940.
- ^ a b v Službeni vojni list 1940.
- ^ Matović 2001, str. 836.
- ^ a b Službeni vojni list 1942.
- ^ „Samo Sloga Srbina Spašava[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 29. 10. 2015. g. Pristupljeno 3. 8. 2015. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ Špijunka: Antiću orden od dinastije | Politika | Novosti.rs
- ^ Kraljevski par na premijeri filma „Za kralja i otadžbinu“ u Sava centru u Beogradu | Kraljevska porodica Srbije
- ^ a b v g d đ e ž z i j Obeleženo 25 godina postojanja Krunskog saveta
Beleške
urediLiteratura
uredi- Acović, Dragomir (2000). „Odlikovanja Jovana Dučića u muzeju u Trebinju” (PDF). Glasnik SHD Gazette. Srpsko heraldičko društvo. 4 (11): 3—7.
- Acović, Dragomir (2013). Slava i čast - Odlikovanja među Srbima: Srbi među odlikovanjima. Beograd: Službeni glasnik. ISBN 978-86-519-1750-2.
- Borovnjak, Đurđija (2014). „Prilozi proučavanju opusa arhitekte Vasilija Mihajloviča Androsova”. Arhiv : časopis Arhiva Jugoslavije. Beograd: Arhiv Jugoslavije, (Beograd : JP Službeni glasnik). XV (1—2): 207—221. Arhivirano iz originala 15. 11. 2021. g. Pristupljeno 15. 11. 2021. COBISS.SR 1025489549 COBISS.SR 167385863
- Čkrebić, Dušan (2012). Koča Popović - Duboka ljudska tajna. Beograd: Službeni glasnik. ISBN 978-86-519-1616-1.
- Matović, Ivan (2001). Vojskovođa sa orelolom mučenika. Beograd: Vojnoistorijski institut. ISBN 86-7430-027-1 Proverite vrednost parametra
|isbn=
: checksum (pomoć). - Pantelić, Dragana; Bašić, Ljiljana (2017). „Orden Jugoslovenske krune - idejna rešenja Nikolaja Krasnova iz Grafičke zbirke Posebnih fondova Narodne biblioteke Srbije” (PDF). Glasnik Narodne biblioteke Srbije. Beograd: Narodna biblioteka Srbije. 16 (19): 129—149. ISSN 1450-8915. COBISS.SR 256675084 COBISS.SR 159850503