Okvirna konvencija za zaštitu nacionalnih manjina
Okvirna konvencija za zaštitu nacionalnih manjina (engl. Framework Convention for the Protection of National Minorities) je međunarodna konvencija koja se bavi zaštitom prava i sloboda nacionalnih manjina u Evropi. Konvencija je usvojena 10. novembra 1994. godine od strane Saveta Evrope, a stupila je na snagu 1. februara 1998. godine.[1]
| Okvirna konvencija za zaštitu nacionalnih manjina Framework Convention for the Protection of National Minorities | |
|---|---|
 Članice Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina. Države članice koje su potpisale i ratifikovale Konvenciju
Države članice koje su potpisale, ali nisu ratifikovale Konvenciju
Države članice koje nisu ni potpisale, a ni ratifikovale Konvenciju
Nisu države članice Saveta Evrope | |
| Potpisan | 10. novembra 1994. |
| Datum primene | od 1. februara 1998. |
| Uslov | ratifikacija 5 država |
| Potpisnici | 43 države Saveta Evrope |
| Depozitar | generalni sekretar Saveta Evrope |
| Jezici | engleski, francuski |
Konvenciju je potpisalo i ratifikovalo 39 država članica Saveta Evrope, a još 4 države su je samo potpisale, pa se očekuje da će je i ratifikovati.[2]
Primena Konvencije u Srbiji
urediPrimena Konvencije u Srbiji proističe iz sukcesorskih prava u odnosu na bivšu Državnu Zajednicu Srbije i Crne Gore (2003-2006) i prethodnu Saveznu Republiku Jugoslaviju (1992-2003). Zakon o potvrđivanju, odnosno ratifikaciji Konvencije usvojen je 3. decembra 1998. godine od strane Savezne skupštine SRJ. Na poziv Saveta Evrope, SRJ je 11. maja 2001. godine i zvanično pristupila Konvenciji, koja je u SRJ stupila na snagu 1. septembra 2001. godine. Kao država-naslednica, Srbija je prestankom postojanja savezne države (SRJ, DZSCG) preuzela sva prava i obaveze koje proističu iz Konvencije.[3][4]
Prvi periodični izveštaj o primeni Konvencije u tadašnjoj SRJ sačinjen je u oktobru 2002. godine od strane nadležnih saveznih organa, ali bez učešća manjinskih nacionalnih saveta, koji su konstituisani tek naknadno, krajem 2002. i tokom 2003. godine. Izveštaj je bio upućen Savetu Evrope u službenim varijantama na srpskom i engleskom jeziku, a ista praksa je primenjena i prilikom izrade kasnijih periodičnih izveštaja.[5]
Prestankom postojanja DZSCG (2006), ugašeno je dotadašnje savezno Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, tako da su poslovi iz oblasti primene Konvencije u nezavisnoj Srbiji prešli na novoustanovljenu Službu za ljudska i manjinska prava, pri Vladi Republike Srbije. Pomenuta služba je početkom 2008. godine izradila Drugi periodični izveštaj.[6]
Nakon osnivanja posebnog Ministarstva za ljudska i manjinska prava u Srbiji (2008), primena Konvencije je potpala pod nadležnost tog ministarstva. Nakon reorganizacije državnih resora (2011) i ukidanja pomenutog ministarstva, nadležnost nad primenom Konvencije u Srbiji prešla je 2012. godine na novoustanovljenu Kancelariju za ljudska i manjinska prava, pri Vladi Republike Srbije. Ta kancelarija je krajem 2012. godine izradila Treći periodični izveštaj, za period od 2007. do 2011. godine,[7] a zatim je 2018. godine izradila i Četvrti periodični izveštaj, za period od 2012. do 2016. godine.[8]
Krajem 2020. godine, nakon osnivanja novog Ministarstva za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog, nadležnost nad primenom Konvencije u Srbiji prešla je na to ministarstvo.[9]
Prilikom izrade službene engleske varijante pomenutih izveštaja (2002, 2008, 2012, 2018),[10][11][12][13] načinjeni su izvesni terminološki propusti u oblasti imenovanja rusinske nacionalne manjine. Iako je Nacionalni savet rusinske nacionalne manjine u Srbiji svojim statutom propisao (član 6.) da zvanični naziv NSRNM na engleskom jeziku glasi: National Council of the Rusyn National Minority,[14][15][16] taj naziv (koji se nalazi u zaglavlju svih akata NSRNM) nije ispoštovan u službenim engleskim varijantama pomenutih izveštaja, u kojima je upotrebljen nepravilan oblik: National Council of the "Ruthenian" National Minority. U engleskim varijantama tih izveštaja, imenovanje rusinskog naroda i jezika, kao i rusinskih manjinskih ustanova i organizacija nije izvršeno putem upotrebe zvaničnih i međunarodno priznatih (ISO)[17] termina (engl. Rusyns, Rusyn language), već putem spornih rutenskih odrednica (engl. Ruthenians, Ruthenian language) koje u engleskom jeziku imaju daleko šira i veoma raznovrsna značenja. Upravo zbog te višeznačnosti, poznati rusinski istoričar i bivši predsednik Svetskog kongresa Rusina, prof. dr Pavel R. Magoči je izričito ukazao na neprikladnost upotrebe rutenskih odrednica za označavanje Rusina u međunarodnoj (engleskoj) terminologiji.[18][19]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ COE: About the Framework Convention for the Protection of National Minorities
- ^ COE: State parties to the Framework Convention for the Protection of National Minorities
- ^ „Zakon o potvrđivanju Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina (Službeni list SRJ - Međunarodni ugovori, br. 6/1998)”. Arhivirano iz originala 06. 08. 2021. g. Pristupljeno 11. 08. 2021.
- ^ „Republika Srbija: Okvirna konvencija za zaštitu nacionalnih manjina”. Arhivirano iz originala 11. 08. 2021. g. Pristupljeno 11. 08. 2021.
- ^ Prvi periodični izveštaj o primeni Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina u Saveznoj Republici Jugoslaviji (2002)
- ^ „Drugi periodični izveštaj o primeni Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina u Republici Srbiji (2008)”. Arhivirano iz originala 11. 08. 2021. g. Pristupljeno 11. 08. 2021.
- ^ „Treći periodični izveštaj o primeni Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina u Republici Srbiji (2012)”. Arhivirano iz originala 06. 08. 2021. g. Pristupljeno 11. 08. 2021.
- ^ „Četvrti periodični izveštaj o primeni Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina u Republici Srbiji (2018)”. Arhivirano iz originala 06. 08. 2021. g. Pristupljeno 11. 08. 2021.
- ^ Republika Srbija: Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog
- ^ The First Report of the Federal Republic of Yugoslavia: Submitted pursuant to Article 25, Paragraph 1, of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (2002)
- ^ Second Report Submitted by Serbia pursuant to Article 25, Paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of the National Minorities (2008)
- ^ Third Report Submitted by Serbia pursuant to Article 25, Paragraph 2 of the Framework Convention for the Protection of the National Minorities (2012)
- ^ Fourth Report Submitted by Serbia pursuant to Article 25, Paragraph 2 of the Framework Convention for the Protection of the National Minorities (2018)
- ^ Statut Nacionalnog saveta rusinske nacionalne manjine (2010)
- ^ Statut Nacionalnog saveta rusinske nacionalne manjine (2014)
- ^ Statut Nacionalnog saveta rusinske nacionalne manjine (2018)
- ^ ISO 639 Identifier Documentation: Rusyn (rue)
- ^ Magocsi 2011, str. 177.
- ^ Magocsi 2015, str. 2-5.
Literatura
uredi- Magocsi, Paul R. (2011). „The Fourth Rus': A New Reality in a New Europe” (PDF). Journal of Ukrainian Studies. 35-36 (2010-2011): 167—177.
- Magocsi, Paul R. (2015). With Their Backs to the Mountains: A History of Carpathian Rus’ and Carpatho-Rusyns. Budapest-New York: Central European University Press.