Manjak
Manjak je naselje u Srbiji u opštini Vladičin Han u Pčinjskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 641 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 864 stanovnika).
Manjak | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Pčinjski |
| Opština | Vladičin Han |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 641 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 46′ 05″ S; 22° 07′ 53″ I / 42.7681° S; 22.1314° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 721 m |
.svg)  Manjak Manjak na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 017 |
| Registarska oznaka | VR |
Položaj sela
urediSelo se nalazi na prostranom planinskom zemljištu, koje leži na sastavu potoka Garvanice i Mutnice. Od njih nastaje Džepska Reka. Okolna naselja su: Mačkatica, Dikava, Ružić, Ljutež, Mrkovica-Guzevje, Lebet
Vode, Zemlje i šume
urediMeštani koriste vodu za piće sa izvora. Poznatiji izvori su: Petrov Kladenac – u mahali Selište, Srednji Rid, Studenac – u mahali Dupna Lipa, Kladenče i dr. Pojedini krajevi atara nose ove nazive: Sedlo, Stanci, Rajna Garina, Gumnište, Krivi Prisad, Šilji Kamen, Rezbarci, Golemi Rid, Radosinjske Garine, Starosedelski Rid, Strane, Selište, Crkvište, Staro Selo, Ostrčavica, Zajčevica, Mečja Rupa, Bučje, Zaječeva Oranica, Begov Ugar, Manastir u Lozište.
Tip sela
urediPrelaz između Manjaka i Mačkatice je neprimetan. U Manjaku postoje sedam mahala. Zovu se po rodovima – Nikolinci, Anđelkovci i Deda Ilinci ili po nazivu mesta gde su osnovane – Trlište, Selište, Padina, Dupna Lipa. Manjak je 1960. godine imao 132 doma.
Starine u selu
urediU Manjaku postoje starine i karakteristični nazivi. Oni ukazuju da je ovde bilo stanovnika u ranije doba. Na sastavu Garavnice i Mutnice nalazi se uzvišenje. Na njegovom temenu vidi se kružni zid građen od kamena. Mestimično je visok metar iznad zemlje. Ovo su svakako ostaci tvrđave iz koje se štitio saobraćaj u dolinama pomenutih potoka. Nedaleko od tvrđave je mesto Manastir. To su ruševine nekog hrama. Po ostacima od zidova vidi se da je hram bio dug oko 6 a širok oko 5 m. Meštani Manjaka navode, da je tu bio „stari srpski manastir“. Kod tog manastira ranije su se meštani skupljali na dan Sv. Jovana. U sadašnjem Manjaku postoje mesta Crkvište i Selište. Na mestu Crkvištu danas se vide slabi ostaci od zidova. Priča se da je tu bila neka crkva oko koje je bilo starih grobova. Njih su uništili vlasnici njiva. Mesto Staro Selo ili Selište je u severoistočnom delu Manjaka. Na tromeđi između Manjaka, Ljuteža i Mrkovice je potes Samokov. On leži u dolini Mutnice. Tamo se vide ostaci „zgurije“. Meštani kažu da je u vremenu „kada je radio samokov“ neki beg „pridržavao“ u Dupnoj Lipi – mesto zvano Begova Ornica.
Postanak sela
urediPostoji predanje i o postanku Manjaka. Ono navodi da je selo osnovano krajem XVIII veka. Osnovao ga je doseljenik Petar Vardarac, doseljen iz nekog mesta u Makedoniji. Najstariji deo Manjaka predstavlja mahala Selište, potom mahala Padina. Najkasnije su osnovane mahale Deda Ilinci i Dupna Lipa – posle 1878. godine. U Manjaku postoje tri krsta; po jedan u mahalama Selište, Nikolinci i Dupna Lipa. U prve dve mahale zavetina je Markovdan a u trećoj Nikoljdan – prolećni. U Manjaku su dva groblja; jedno je u Dupnoj Lipi a drugo blizu mahale Selište.[1]
Demografija
urediU naselju Manjak živi 536 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,7 godina (38,3 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 178 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,60.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 1 | 4 | ||
| 80+ | 3 | 9 | ||
| 75—79 | 6 | 11 | ||
| 70—74 | 13 | 18 | ||
| 65—69 | 21 | 29 | ||
| 60—64 | 19 | 30 | ||
| 55—59 | 18 | 14 | ||
| 50—54 | 20 | 14 | ||
| 45—49 | 22 | 25 | ||
| 40—44 | 29 | 23 | ||
| 35—39 | 30 | 24 | ||
| 30—34 | 14 | 14 | ||
| 25—29 | 24 | 11 | ||
| 20—24 | 38 | 21 | ||
| 15—19 | 27 | 20 | ||
| 10—14 | 17 | 15 | ||
| 5—9 | 14 | 14 | ||
| 0—4 | 13 | 16 | ||
| Prosek : | 38,3 | 43,2 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 285 | 89 | 175 | 18 | 3 | 0 |
| Ženski | 267 | 34 | 179 | 48 | 6 | 0 |
| UKUPNO | 552 | 123 | 354 | 66 | 9 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 104 | 6 | 0 | 0 | 3 |
| Ženski | 14 | 6 | 0 | 0 | 3 |
| UKUPNO | 118 | 12 | 0 | 0 | 6 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 1 | 75 | 3 | 1 | 0 |
| Ženski | 1 | 0 | 2 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 2 | 75 | 5 | 1 | 0 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 3 | 1 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 3 | 3 | 1 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 10 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 10 | |
Reference
uredi- ^ Dr. J. F. Trifunovski, Grdelička Klisura, Leskovac, 1964, 112-114 strana
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
