Libijsko more

Libijsko more (grčki, Λιβυκό Πέλαγος, Livykó Pélagos, arapski, البحر الليبي) je deo Sredozemnog mora između libijske obale i delte Nila u severnoj Africi na jugu i grčkih ostrva Kitera, Krit i Karpatos na severu. Zapadna granica ovog mora je nejasna i obično se navodi Tunis, a kao istočna granica navodi se Levantsko more.^[1]

Komunicira sa Jonskim morem, na severozapadu, Kritskim morem, na severu, Egejskim morem, na severoistoku i Levantskim morem na istoku.

Upotreba naziva

Naziv Libijskog more danas se koristi jako retko uglavnom neformalno, i kao takvo ono nije upisano u mnogim kartama. Na primer Međunarodna hidrografska organizacija ne priznaje takvo more na Mediteranu.^[2]

Međutim postoje izvori o korišćenju ovog naziva još iz davnih vremena, od strane drevnih kartografa i navigatora, kao što su bili:^[3]

Polibije — 3. vek pre nove ere,
Strabo — 1. vek pre nove ere,
Plutarh — 1. vek pre nove ere.
Koji su u najširem smislu, celokupno Sredozemno more na obali Severne Afrike, u užem smislu smislu, smatrali more od zapadnih granica Egipta do zapadnih granica drevne Libije, i do zaliva Sidra do južne obale Krita, a u širem smislu, Libijsko more je uključivalo tzv Afričko more (latinski, Africum mare, Mare Africanum), ili područje od Zaliva e Sirta do ušća reke Oued el-Kebir u današnjem Alžiru,^[4] ili, prema drugim izvorima, samo područje do istočne obale današnjeg Tunisa.^[5]^[6]

Različita definisana južna granica Jonskog mora (takođe je severna granica Libijskog mora) crveno: IHO granice, žuta: tradicionalne granice

Geografija

Libijsko more kao deo Sredozemnog mora nalazi se severno od afričke obale drevne Libije (obala današnje istočne Libije i zapadnog Egipta, između Tobruka i Aleksandrije) i južne obale Krita. Kako ne postoje jasno definicije granica Libijskog mora, obično se uzimaju jasno definisane granice Jonskog, Egejskog, Kritskog i Levantskog mora.

Pogled iz Frangokastela sa Krita na Libijsko more. Desno na horizontu se vidi ostrvo Gavdos krajnja južna tačka Evrope

Ostrva

Libijskog more je nasuprot susednog Egejskog mora (prekrivenog ostrvima), po mišljenju pomoraca otvoreno more, jer ima samo nekoliko malih ostrva. Sva ostrva u Libijskom moru mogu se podeliti na: ostrva u grčkim teritorijalnim vodama i ostrva u libijskim teritorijalnim vodama.

Reljefna mapa Mediterana, na kojoj se vide ostrva u Libijskom moru

Ostrva u grčkim teritorijalnim vodama

Među ostrvima duž južne obale Krita spadaju:

Gavdos, koje je najveći od njih i jedino stalno naseljeni ostrvo na oko 30 kilometara južno od obale Krita. Ovo ostrvo se smatra i krajnjom južnom tačkom Evrope,
Gavdopoulos (utočište morske ptice ),
Kufonisi,
Paksimadja,
Krisi,

Ostrva u libijskim teritorijalnim vodama

Ova ostrva su duž libijske obale i ima ih nekoliko, mada se ona obično smatraju delovima zaliva Gabes i Sidra.

Libijsko more

Klima

Na prostrima Libijskog mora leti preovlađuju kontinentalne vazdušne mase koje stižu s juga, iz severne Afrike, ili sa severa, sa pregrejane kopnene mase istočne Evrope. Zimi preovlađuju okeanske vazdušne mase koje donose cikloni s Atlantika.

Satelitska mapa Bengazija, najvažnijeg grada u Libijskom moru

Klimu karakterišu žarka, suva leta (srednje julske temperature iznose od 19 °C do 30 °C) i blage, vlažne zime (srednje januarske temperature iznose od 2 °C do 12 °C). Proleće nastupa rano, dok je jesen duga i topla. Sneg retko pada i obično se zadržava nekoliko dana samo u severnom obodu oblasti.

Klimu ovog područja odlikuje veliki broj vedrih dana u godini.

Libijsko more je hladnije od ostatka istočnog Mediterana, posebno u delu južne obale Krita, zbog dubokog morskog dna i jakih struja.

Gradovi

Najvažniji grad koji se kupa u ovom moru je Bengazi u Libiji, a potom slede Ierapetra i vojna baza Timpaki, na obali Krita.

Fauna

Libijsko more je bogato i važno utočište nekih vrsta riba poput plavooke tune, za koju se veruje da je poslednja populacija mlade tune. Takođe je važno stanište za polaganje jaja morskih kornjača.

Galerija

Plaža Prevali (Krit) na ušću reke Kurtaliotis u Libijsko more
Panorama Libijskog mora
Pogled na Paksimadu malo nenaseljeno ostrvo sa severoistočne obale Krita

Izvori

^ Wood, L.: Sea Fishes of the Mediterranean including Marine Invertebrates, 2015, str. 4, 6.
^ „Limit of Oceans and Seas” (PDF). web.archive.org. 8. 10. 2011. Arhivirano iz originala 08. 10. 2011. g. Pristupljeno 16. 5. 2020. CS1 održavanje: Nepodoban URL (veza)
^ Libyan Sea in: George Ripley and Charles Anderson Dana, The New American Cyclopaedia: A Popular Dictionary of General Knowledge, 1861, D. Appleton and Co.
^ Tour, Louis Brion de La (1787). Atlas et tables élémentaires de géographie ancienne et moderne, adopté par plusieurs écoles royales militaires (na jeziku: francuski). J. Barbou.
^ „Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), LABANAE AQUAE, LIBYCI MONTES, LI´BYCUM MARE”. www.perseus.tufts.edu. Pristupljeno 16. 5. 2020.
^ „Carte de la Méditerranée du VIIe au Ve siècle av. J.-C.”. www.cosmovisions.com. Pristupljeno 16. 5. 2020.

Spoljašnje veze

Mediji vezani za članak Libijsko more na Vikimedijinoj ostavi

Slike Libijskog mora

[1] Wood, L.: Sea Fishes of the Mediterranean including Marine Invertebrates, 2015, str. 4, 6.

[2] „Limit of Oceans and Seas” (PDF). web.archive.org. 8. 10. 2011. Arhivirano iz originala 08. 10. 2011. g. Pristupljeno 16. 5. 2020. CS1 održavanje: Nepodoban URL (veza)

[3] Libyan Sea in: George Ripley and Charles Anderson Dana, The New American Cyclopaedia: A Popular Dictionary of General Knowledge, 1861, D. Appleton and Co.

[4] Tour, Louis Brion de La (1787). Atlas et tables élémentaires de géographie ancienne et moderne, adopté par plusieurs écoles royales militaires (na jeziku: francuski). J. Barbou.

[5] „Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), LABANAE AQUAE, LIBYCI MONTES, LI´BYCUM MARE”. www.perseus.tufts.edu. Pristupljeno 16. 5. 2020.

[6] „Carte de la Méditerranée du VIIe au Ve siècle av. J.-C.”. www.cosmovisions.com. Pristupljeno 16. 5. 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]