Kvebek (grad)
Kvebek (fr. Ville de Québec, engl. Quebec City) je glavni grad kanadske istoimene pokrajine, ujedno i najveći grad istočnog Kvebeka. Staro gradsko jezgro Kvebeka, jedini grad severno od Meksika čiji utvrđeni zidovi još postoje, Unesko je proglasio mestom Svetske baštine 1985. pod imenom Istorijski distrikt starog Kvebeka. Prema proceni iz 2021. u gradu je živelo 549.459 stanovnika, a sa širim područjem 839.311 stanovnika.
| Kvebek fr. Québec | |
|---|---|
Kvebek | |
 Zastava
.svg) Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Kanada |
| Pokrajina |  Kvebek |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2021. | 549.459 |
| — gustina | 1.210 st./km2 |
| Aglomeracija (2021.) | 839.311 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 48′ 58″ S; 71° 13′ 27″ Z / 46.816111° S; 71.224167° Z |
| Vremenska zona | Eastern Time Zone |
| Površina | 454,10 km2 |
  Kvebek Kvebek na karti Kanade | |
Kvebek je poznat po svom Zimskom karnevalu i zamku Frontenak, istorijskom hotelu koji dominira gradom. Narodna skupština Kvebeka (pokrajinski parlament), Nacionalni muzej lepih umetnosti i Muzej civilizacije se nalaze u blizini starog gradskog jezgra ili u samom jezgru. Među turističkim atrakcijama grada su vodopadi Monmoransi i bazilika Svete Ane od Boprea, koja se nalazi u obližnjem gradiću Bopre.
Istorija
urediPoreklo imena Kvebek
urediGrad je dobio ime po suženom toku reke između gradove Kvebek i Levi, pošto „Kebek“ (Kébec) na jeziku Algonkvin Indijanaca znači “tamo gde se reka sužava”.
Od Stadakone do Džejmsa Vulfa
urediGrad Kvebek je jedno od najstarijih mesta u Kanadi, samo su Sent Džon u provinciji Njufaundlend i Labrador, Port Rojal u Novoj Škotskoj i Tadusak u Kvebeku osnovani ranije. Međutim, osnivači su bili čvrsto rešeni da od Kvebeka postane stalno naselje a ne samo još jedna trgovačka stanica i zato se Kvebek često smatra prvim gradom u Kanadi.
Osnovao ga je Samuel de Šamplen 3. jula 1608. na mestu indijanskog naselja zvanog Stadakona. Odavde, zapravo, i potiče reč „Kanada“ (kanata (kanata) na jeziku Irokeza znači selo). To je kolevka frankofonog stanovništva u Severnoj Americi. Mesto se činilo pogodnim za osnivanjem stalne kolonije.
Na kraju francuske vladavine, teritorija današnjeg grada Kvebeka je bio prepuna kontrasta. Šume, sela, polja i pašnjaci okruživali su grad sa 8.000 stanovnika. Grad je bio poznat po monumentalnim građevinama, utvrđenjima, bogatim zidanim kućama, ali i po blatnjavim i prljavim ulicama i straćarama u predgrađima Sen Žan i Sen Roš. Uprkos svojoj urbanizovanosti i statusu prestonice, Kvebek je ostao mali kolonijalni grad čvrsto povezan sa ruralnom okolinom. Obližnji stanovnici su na dve gradske pijace prodavali viškove hrane i drvo da bi kupovali robu uvezenu iz Francuske .
Grad Kvebek osvojili su Britanci 1759. i držali ga do 1763. On je bio poprište bitke na Abrahamovoj zaravni tokom Francuskog i indijanskog, odnosno Sedmogodišnjeg rata, u kojoj su britanski vojnici pod komandom generala Džejmsa Vulfa porazili francuskog generala Luja Žozefa de Monkalma i zauzeli grad. Francuska je kasnije ustupila Britancima Novu Francusku.
Britanska vladavina
urediU bici za Kvebek tokom Američke revolucije američka vojska napala je britanski garnizon u Kvebeku. Poraz Amerikanaca raspršio je njihove nade da će se cela Kanada dići na ustanak. General Ajzak Brok dodatno je utvrdio Kvebek ojačavši zidove i sagradivši izdignuta artiljerijska mesta pre rata iz 1812.
Kvebek je bio glavni grad Kanade od 1859. do 1865. Nakon što je osnovana provincija Kanada, glavni grad je premešten u Kingston i Montreal. Kada je osnovan Dominion Kanada 1867. glavni grad je premešten u Otavu. U Kvebeku je održana Kvebečka konferencija o Kanadskoj konfederaciji.
20. i 21. vek
urediU Kvebeku su u Drugom svetskom ratu održane dve konferencije. Prva je održana 1943. a na njoj su učestvovali Frenklin Delano Ruzvelt (predsednik SAD), Vinston Čerčil (premijer Velike Britanije) Vilijam Lajon Mekenzi King (premijer Kanade) i T. V. Song (kineski ministar spoljnih poslova). Druga je održana 1944. a u njoj su učestvovali Čerčil i Ruzvelt. Konferencije su se održale u Citadeli i obližnjem zamku Frontenak.
Glavni grad
urediKroz skoro 500 godina svog postojanja, Kvebek je imao status prestonice:
- od 1608. do 1627. i od 1632. do 1763. bio je prestonica francuske Kanade i cele Nove Francuske.
- od 1763. do 1791. bio je glavni grad provincije Kvebek.
- od 1791. do 1841. bio je glavni grad provincije Donja Kanada.
- od 1849. do 1865. bio je glavni grad provincije Kanada.
- od 1867. do danas glavni je grad provincije Kvebek.
Grad danas
urediKvebek je podeljen u 34 distrikta u 8 opština:
| Opština | Distrikt |
| La Site | Latinski/Stari Kvebek · Kvartije ge · Sen Žan Batist · Monkalm· Sen Sakreman · Pti Šamplen* · Sen Sover · Sen Roš · Sen Malo |
| Le Rivijer | Vanije · Leburnef · Nefšatel · De Sol · Diberže |
| Sen Foj Sijeri | Univerzitetski grad · Sen Luj · Sijeri · Poan de Ste Foj |
| Šarlbur | Sen Rodrig· De Sentije · De Mon |
| Bopor | Vje Mulen · Sen Terez de Lizje · Vilnev · Kurvil |
| Limoalu | Mezere · Vje Limoalu · Lere · di Kolize |
| L'Ot Sen Šarl | |
| Lorantjan |
* Ove opštine nisu zvanično odvojene
Donji Grad se sastoji od originalne arhitekture i izgleda ulica, koje datiraju još od nastanka grada. Takođe se tu nalaze i mnogi murali i statue. Donji Grad je takođe poznat po raznovrsnim buticima, od kojih mnogi prodaju ručne radove.
Geografija
urediKlima
uredi| Klima (Kvebek) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 10 (50) |
11,7 (53,1) |
17,8 (64) |
29,9 (85,8) |
33 (91) |
33,9 (93) |
38,6 (101,5) |
34,4 (93,9) |
33,9 (93) |
28,3 (82,9) |
20 (68) |
13,9 (57) |
35,6 (96,1) |
| Srednji maksimum, °C (°F) | −7,9 (17,8) |
−5,6 (21,9) |
0,2 (32,4) |
8,3 (46,9) |
17,0 (62,6) |
22,3 (72,1) |
25 (77) |
23,6 (74,5) |
17,9 (64,2) |
11,1 (52) |
2,9 (37,2) |
−4,2 (24,4) |
9,2 (48,6) |
| Prosek, °C (°F) | −12,8 (9) |
−10,6 (12,9) |
−4,6 (23,7) |
3,7 (38,7) |
11,2 (52,2) |
16,4 (61,5) |
19,3 (66,7) |
18,1 (64,6) |
12,7 (54,9) |
6,6 (43,9) |
−0,7 (30,7) |
−8,6 (16,5) |
4,2 (39,6) |
| Srednji minimum, °C (°F) | −17,7 (0,1) |
−15,6 (3,9) |
−9,4 (15,1) |
−1,0 (30,2) |
5,4 (41,7) |
10,5 (50,9) |
13,5 (56,3) |
12,5 (54,5) |
7,5 (45,5) |
2,0 (35,6) |
−4,2 (24,4) |
−12,8 (9) |
−0,8 (30,6) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −36,7 (−34,1) |
−36,1 (−33) |
−30 (−22) |
−18,9 (−2) |
−7,8 (18) |
−0,6 (30,9) |
3,9 (39) |
2,2 (36) |
−4,8 (23,4) |
−10 (14) |
−24 (−11) |
−32,3 (−26,1) |
−36,7 (−34,1) |
| Količina padavina, mm (in) | 86,6 (34,09) |
74,5 (29,33) |
76,1 (29,96) |
83,5 (32,87) |
115,9 (45,63) |
111,4 (43,86) |
121,4 (47,8) |
104,2 (41,02) |
115,5 (45,47) |
98,3 (38,7) |
102,5 (40,35) |
99,9 (39,33) |
1.189,7 (468,39) |
| [traži se izvor] | |||||||||||||
Stanovništvo
uredi
Prema rezultatima popisa stanovništva iz 2011. u gradu je živelo 516.622 stanovnika, što je za 5,2% više u odnosu na popis iz 2006. kada je registrovano 491.142 žitelja.[1]
| 2001. | 2006. | 2011. | 2016. |
|---|---|---|---|
| 682.757 | 491.142 | 516.622 | 531.902 |
Prema popisu iz maja 2001, Kvebek je imao 682.757 stanovnika, od kojih su 48,2% muškarci, a 51,8% žene. Deca ispod pet godina čine približno 4,7% stanovništva Kvebeka, dok je prosek za provinciju Kvebek 5,2%, a za celu Kanadu je 5,6%.
Polovinom 2001, 13% stanovništva Kvebeka je bilo u penziji (65 i više godina), u poređenju sa 13,2% u celoj Kanadi. Prosečna starost stanovnika Kvebeka je 39,5 godina, a cele Kanade 37,6 godina.
Između 1996. i 2001, stanovništvo grada Kvebeka se uvećavalo po stopi od 1,6%, u poređenju sa porastom od 1,4% u celoj provinciji Kvebek. Prosečna gustina stanovništva grada Kvebeka je 216,4 ljudi po kvadratnom kilometru, a cele pokrajine je 5,3 ljudi po kvadratnom kilometru.
U vreme popisa iz maja 2001, broj stanovnika Kvebeka je bio 682.757, ali kada se broji šire gradsko područje Kvebeka, onda to iznosi 710.700, dok je provincije Kvebek imala 7.237,479 stanovnika.
Prema popisu iz 2001, više od 90% stanovništva su bili katolici, uz brojnu jevrejsku i protenstantsku populaciju.
Saobraćaj
urediGrad Kvebek koristi Međunarodni aerodrom Žan Lesaž, koji se nalazi zapadno od grada. Takođe, grad ima veliku luku na reci Sen Loren u prvoj, petoj i šestoj opštini.
Most Kvebek i Most Pjer Laport povezuju grad sa južnom obalom reke Sen Loren, kao i trajektna linija do Levija, a Most Orlean Bridž povezuje grad sa ostrvom Orlean. Kvebek je glavni čvor u mreži puteva provincije Kvebek, koji povezuju obe strane reke sa velikim sistemom auto-puteva.
Atrakcije
urediMnoge od gradskih atrakcija su istočno od utvrđenih zidova starog Kvebeka. Ovaj kraj ima upečatljiv evropski izgled jedinstven u Severnoj Americi, sa kamenim zgradama i vijugavim ulicama ispunjenim prodavnicama i restoranima. Kapija Sen Luj i kapija Sen Žan su glavne kapije kroz zidove od modernog dela centra. Zapadno od zidova je mesna zajednica Kolin Parlamenter (Skupštinsko brdo) te Abrahamova zaravan.
Panoramom Kvebeka dominira ogroman hotel-dvorac Frontenak, smešten na vrhu Kap Dijaman. Hotel je uz terasu Diferin, šetalište duž litice, koja pruža pogled na reku Sen Loren.
Pored zamka Frontenak je kvebečka Bogorodična katedrala (fr. Notre-Dame de Québec Cathedral), matična crkva katoličke nadbiskupije Kvebek. To je prva crkva u Novom svetu koja je podignuta kao bazilika i ona je nadbiskupska crkva cele Kanade.
Terasa Diferin vodi prema obližnjoj Abrahamoj zaravni, mesto bitke u kojoj su Britanci preoteli Kvebek od Francuske, i citadela Kvebek, utvrđenje kanadskih oružanih snaga i sekundarna rezidencija saveznog vicekralja. Narodna skupšitna, zakonodavna ustanova provincije Kvebek, je takođe pored citadele.
Gornji grad je povezan strmim stepenicama i žičarom sa Donjim gradom, u kojem se nalaze mesta kao što su drevna Crkva Notr Dam de Viktoar, istorijski distrikt Pti Šamplen, luka i Muzej civilizacije. Lavalov univerzitet se nalazi u zapadnom delu grada, u opštini Sen Foj. Izuzetak je fakultet arhitekture koji se nalazi u starom Kvebeku. Centralni kampus Univerziteta Kvebek se takođe nalazi u Kvebeku.
Grad Kvebek je poznat po svom Zimskom festivalu i proslavi svetog Jovana Krstitelja - Ivanjdana (fr. Fête de la Saint-Jean-Baptiste), 24. juna po gregorijanskom kalendaru, koji je i nacionalni praznik pokrajine.
Turističke atrakcije blizu Kvebeka uključuju vodopade Monmoransi i baziliku Sent An de Bopre.
Gradovi pobratimi
urediKvebek se pobratimio sa gradovima:
Kvebek ima sporazume o saradnji i prijateljstvu sa:
- Olbanijem (SAD)
- Kan (Francuska)
- Čangčuenom (Kina)
- Gvanahuatom (Meksiko)
- Liježom (Belgija)
- Montevideom (Urugvaj)
- Uagaduguom (Burkina Faso)
- Parizom (Francuska)
- Departmanom Rona (Francuska)
- Sankt Peterburgom (Rusija)
Reference
uredi- ^ „Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, and census subdivisions (municipalities), 2011 and 2006 censuses (Quebec)”. Statistics Canada. 8. 2. 2012. Pristupljeno 24. 11. 2012.
