Ilija Šumenković

српски политичар и правник

Ilija Šumenković (Niš, 13/26. jul 18818. oktobar 1962) bio je srpski pravnik, političar i diplomata, učestvovao u četničkoj akciji u Južnoj Srbiji, 1905. i 1912;[1] bio je više puta ministar: građevina, pripreme za Ustavotvornu skupštinu i izjednačenje zakona, bez portfelja, trgovine i industrije, i prosvete. [2]

Ilija Šumenković
Lični podaci
Datum rođenja13/26. jul 1881.
Mesto rođenjaNiš, Kneževina Srbija
Datum smrti8. oktobar 1962.(1962-10-08) (81 god.)
1929 — 1931.
PrethodnikKonstantin Fotić
NaslednikKonstantin Fotić
20. maj 1939 — 20. avgust 1945.
PrethodnikBranko Adžemović

Biografija

uredi

Osnovne studije završio je na Pravnom fakultetu u Beogradu 1906, doktorat odbrani u Parizu 1912. godine.[3] Iste godine stupio je u diplomatsku službu Kraljevine Srbije. Bio je 1915. godine sekretar srpskog poslanstva u Sofiji, šef Političkog odeljenja Ministarstva inostranih dela (na Krfu) i savetnik Poslanstva u Londonu. Sa te funkcije premešten je za šefa Kabineta predsednika Ministarskog saveta u vreme vlade Ljubomira Davidovića.[4] Podneo je ostavku na diplomatsku službu posle izbora za poslanika u Ustavotvornoj skupštini 1920. godine.[3] Posle Prvog svetskog rata učestvovao je u formiranju Saveza zemljoradnika, ali je ubrzo promenio političku orijentaciju i pristupio Jugoslovenskoj demokratskoj stranci.[5] Biran je za narodnog poslanika u Ohridu 1923. godine.[6][3] Dr Šumenković je u vladi Ljubomira Davidovića (1924) bio ministar trgovine i industrije i zastupnik ministra šuma i rudnika. Izabran je februara 1925. godine za narodnog poslanika u Izbornom krugu Bregalničkom kao demokrata.[7] Izabran je za sekretara poslaničkog kluba Demokratske zajednice. U vladi Velimira Vukićevića postavljen je za ministra građevina. Bio je ministar bez portfelja od jula 1928. do stavljanja na raspoloženje 6. januara. 1929, po zavođenju diktature kralja Aleksandra. Bio je ministar trgovine i industrije 1933. godine. Ilija Šumenković je bio ministar prosvete Kraljevine Jugoslavije 1934. godine.[8]

Učešće pri Društvu naroda

uredi

Po povratku u diplomatsku službu, postavljen je za poslanika u Bernu i stalnog delegata Kraljevine Jugoslavije pri Društvu naroda u Ženevi, 1929−1931; bio je član delegacije Kraljevine SHS/Jugoslavije na V, X, XI, XII i Specijalnom zasedanju Skupštine Društva naroda sazvane na osnovu člana 15. Pakta Društva naroda, na zahtev kineske vlade; na zasedanjima Saveta Društva naroda: 58, 62, 65. i 66. zasedanje.[9]

Diplomatski predstavnik u Turskoj 1939−1945

uredi

Ukazom od 20. 5. 1939. godine, postavljen za izvanrednog poslanika i opunomoćenog ministra (poslanika) u Turskoj. Na osnovu odluke Stalnog saveta Balkanske antante da se diplomatska predstavništva u prestonicama država članica podignu na rang ambasada, donete na sastanku u Ženevi 16. septembra 1938, ukazima od 23. avgusta 1939. godine poslanstvo Kraljevine Jugoslavije u Ankari podignuto je na rang ambasade, a za ambasadora je postavljen dotadašnji poslanik Ilija Šumenković. On je ostao na tom položaju do 20. avgusta 1945. godine.[10][11]


Posle Drugog svetskog rata živeo je u emigraciji. Preminuo je u Meksiku 8. oktobra 1962. godine.[12]

Reference

uredi
  1. ^ Petković, Dušan (decembar 1963). „Dr Ilija Šumenković. O godišnjici smrti”. Glasnik Srpskog istorijsko-kulturnog društva „Njegošˮ. sveska dvanaesta: 70, 72. 
  2. ^ Sveznanje Š3 — Vikizvornik, slobodna biblioteka
  3. ^ a b v Politika iz 1924.
  4. ^ Pravda, 1919.
  5. ^ Nikola Stanarević, Srpski zemljoradnički pokret u Jugoslaviji do 1945. godine, (neobjavljeni rukopis), str. 68, 69
  6. ^ Petković, D. „Dr Ilija Šumenković. O godišnjici smrti”. Glasnik Srpskog istorijsko-kulturnog društva „Njegošˮ: 70. 
  7. ^ "Vreme", Beograd 1925. godine
  8. ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1934. godine
  9. ^ „2014. - "Kraljevina Jugoslavija u Društvu naroda". Arhivirano iz originala 15. 09. 2016. g. Pristupljeno 08. 09. 2016. 
  10. ^ Župančić, Tonka (2004). „"Poslanstvo Kraljevine Jugoslavije u Turskoj - Carigrad, Ankara 1919-1945. (1890-1945). Istorija stvaraoca i značaj arhivske građe fonda". Arhiv. Časopis Arhiva Srbije i Crne Gore. godina V, broj 2: 14. ISSN 1450-9733. Arhivirano iz originala 11. 01. 2021. g. Pristupljeno 19. 08. 2021. 
  11. ^ Ambasada Republike Srbije u Republici Turskoj
  12. ^ Petković, D. „Dr Ilija Šumenković. O godišnjici smrtiˮ”. Glasnik Srpskog istorijsko-kulturnog društva „Njegošˮ: 72.