Građani (Cetinje)

Građani
Građani;
Administrativni podaci
Država	Crna Gora
Prijestonica	Cetinje
Stanovništvo
— 2011.	23
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 16′ 17″ S; 19° 00′ 08″ I / 42.2715° S; 19.002166° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
	Građani Građani na karti Crne Gore
Ostali podaci
Pozivni broj	041
Registarska oznaka	CT

Građani je naselje u prijestonici Cetinje u Crnoj Gori. Prema popisu iz 2003. bilo je 23 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 31 stanovnika).

Zemljopis i klima

Nadmorska visina je 354 metra. Klima je mješovita između umjereno-kontinentalne i Mediteranske.

Povijest

Mitropolitu Danilu Petroviću su Građani (pleme) i njihov pop Bogdan pravili probleme, ali su se kasnije pokajali. Nazivao ih je rebelima (buntovnicima): vrzi toga popa Bogdana u tamnicu i sve Građane.^[1] U centru sela je crkva Svetog Jovana Krstitelja, koja je obnovljena 1907. godine. Lazar Tomanović je zapisao 4 naziva živih voda (izvora) u Građanima: Vodica, Zmijanac, Koprivnjak i Svetoga Save.^[2] U Građanima je lažni ruski car Šćepan Mali ima svoju prijestonicu osam mjeseci, a tu se u to vrijeme sklonio od Turaka i patrijarh Vasilije Jovanović-Brkić.^[3] Zaselak Građana je selo Šišovići, odakle je prvi vladika zetski Ilarije, koji je Vranjinu osnovao. Sinđelija mitropolita Danila svjedoči da je pop Nikola Popović iz Građana bio paroh Kurila, Berislavaca, Bistrice, Plavnice i drugih zetskih sela. Tu sinđeliju je Tomanoviću pokazao pop Mašan Popović, tadaši paroh građanski. Na njoj je napisano da je preštampana u Srpsko-dalmatinskom magazinu. Isti pop mu je pokazao sinđeliju Venijamina (1582—1591), milostiju Božijeju mitropolit Crne Gore i Primorja. Pored ostalih sinđelija koje su se čuvale u tom selu tu je bilo i pismo iz vremena Đurđa^[4] Crnojevića kojim ovaj vladar zetski, usljed žalbe kneza Ilije Lješevića iz Šišovića na Dopilo i na ostala okolna sela, da su im pritisli granice i baštine i goru i vodu, daje na znanje, kako je imenovao 24 vlastelina od sve zemlje koje su te granice razgledali. Tu su navedena i imena i prezimena te vlastele, od kojih su neka prezimena: Sarapa, Kosijer, Ostojić, Novaković, Milojević, Vukićević, Milošević... Lješević je bio poznati Hercegovac iz Blagaja, prezimenom Hranić, koji je prešao u Lješ u Arbaniju, odakle je od turske sile pobjegao pod krilo Ivanbega i prozove se Lješević. Ivanbeg ga je naselio u Građane, i dao mu je veliki posjed, kome su granice označene u hrisovulji. Do vladavine Petra Prvog Građani su se sukobili s ostalim plemenima. 1796. na njih su udarili Crmničani.^[5] Pri jednom od sukoba, pop Ivan Popović se tada zatvorio u kuću sa 20 drugova, odakle se junački branio. Tada je došao Petar Prvi sa 30 glavara i izmiri zakrvljena plemena. Više kuće popa Mašan je bio Krš (kamen, kameno uvišenje) Sv. Petra, a na drugom mjestu je i Krš Sv. Save. Krajem 19. vijeka selo je brojalo 153 kuće, od kojih je 90-95 kuća Lipovaca, koje se između sebe dijele: 36 kuća Popovića, 30 Kneževića, 6 Milanovića, 10 Petrovića, 3 Radovića i 2 Vukovića. Pričalo se da svi oni vode porijeklo od onog Lješevića, što ga je Ivanbeg naselio u Šišoviće, gdje je i tada bilo razvalina lijepih kuća. Od ostalih kuća tu su bili: 7 Mihaljevića, 2 Crnojevića, 2 Buće, 1 Hadžija, 20 Radomiraca, a 15 Gađa. Muških glava je tada bilo jedva 20 u selu, svi su radili po svijetu. Posebno su bili dobri kao baštovani.^[6]

Stanovništvo

U naselju Građani živi 21 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 60,7 godina (57,4 kod muškaraca i 63,2 kod žena). U naselju ima 10 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,30.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Crnogorcima (prema popisu iz 2003. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[7]
Godina	Stanovnika




1948.	223
1953.	179
1961.	151
1971.	107
1981.	68
1991.	31	31
2003.	23	23

Etnički sastav prema popisu iz 2003.^[8]‍

Crnogorci	20	86,95%
nepoznato	3	13,04%

Stanovništvo prema polu i starosti^[9]


	m	ž
?	0	0
80+	1	0
75—79	2	0
70—74	1	6
65—69	1	2
60—64	2	1
55—59	0	1
50—54	0	0
45—49	0	2
40—44	1	0
35—39	0	0
30—34	0	1
25—29	0	0
20—24	0	0
15—19	0	0
10—14	1	0
5—9	1	0
0—4	0	0
Prosek :	1	0

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2003.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2003.
Broj domaćinstava	61	58	46	32	23	16	10

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2003.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	10	3	5	0	1	0	1	0	0	0	0

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica
Muški	8	1	6	1
Ženski	13	3	6	4
UKUPNO	21	4	12	5

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	2	0	0	0	0
Ženski	1	0	0	0	0
UKUPNO	3	0	0	0	0
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	0	0	0	0
Ženski	0	0	0	0	0
UKUPNO	2	0	0	0	0
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	0	0	0
Ženski	0	0	0	0	0
UKUPNO	0	0	0	0	0
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	0
Ženski	1	0	0	0
UKUPNO	1	0	0	0

Poznati Građani

Jovan Popović-Lipovac

Reference

^ Petrović, Danilo (1996). Pisma : (izbor) / vladika Danilo, vladika Sava. Cetinje: Obod. str. 142, 143.
^ Tomanović 2007, str. 380.
^ Tomanović 2007, str. 382.
^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Srpski na srpskom”. www.rts.rs. Pristupljeno 2021-02-05.
^ Tomanović 2007, str. 383, 384.
^ Tomanović 2007, str. 385.
^ Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2005. COBISS-ID 8764176.
^ Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2004. ISBN 978-86-84433-00-0.
^ Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. oktobar 2004. COBISS.CG-ID 8489488.

Literatura

Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi.

Spoljašnje veze

[1] Petrović, Danilo (1996). Pisma : (izbor) / vladika Danilo, vladika Sava. Cetinje: Obod. str. 142, 143.

[FOOTNOTEТомановић2007380-2] Tomanović 2007, str. 380.

[FOOTNOTEТомановић2007382-3] Tomanović 2007, str. 382.

[4] Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Srpski na srpskom”. www.rts.rs. Pristupljeno 2021-02-05.

[FOOTNOTEТомановић2007383,_384-5] Tomanović 2007, str. 383, 384.

[FOOTNOTEТомановић2007385-6] Tomanović 2007, str. 385.

[7] Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2005. COBISS-ID 8764176.

[8] Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2004. ISBN 978-86-84433-00-0.

[9] Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. oktobar 2004. COBISS.CG-ID 8489488.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]