Vraćevšnica

Vraćevšnica
Vraćevšnica;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Moravički
Opština	Gornji Milanovac
Stanovništvo
— 2011.	85
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 03′ 00″ S; 20° 38′ 00″ I / 44.05° S; 20.633333° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	350 m
	Vraćevšnica Vraćevšnica na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	32315
Pozivni broj	032
Registarska oznaka	GM

Vraćevšnica je najmanje^[1] naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 85 stanovnika. Udaljeno je 15 km od Gornjeg Milanovca i na putu je za Kragujevac. Nalazi se u Gornjoj Gruži, na prosečnoj nadmorskoj visini od oko 330 m i površini od 16 ha.^[1]

Galerija

Istorija

U blizini sela nalazi se čuveni istoimeni manastir Vraćevšnica, sa crkvom Svetog Đorđa, koji je podigao veliki čelnik Radič Postupović 1428/29. godine, a iste godine mu je i despot Đurađ Branković potvrdio baštinu svojom poveljom. Vraćevšnica je rušena i obnavljana više puta. Godine 1810. iguman je postao Melentije Pavlović, rođen u obližnjem selu Gornja Vrbava. Avgusta 1812. godine^[1], na Veliku Gospojinu, Karađorđe je sazvao narodnu skupštinu i objavio zaključke Bukureškog ugovora o miru, kojim je odlučeno da se ustanici predaju Turcima.^[1] Godine 1819. knez Miloš Obrenović sahranio je tu svoju majku Višnju, 1825. podigao je i konak za spomen na nju, a 1860. je obnovio crkvu. U manastiru je radila jedna od prvih škola u Srbiji, koja je 1826. godine imala 12 đaka.^[1]

Po predanju, selo je dobilo ime nakon Kosovskog boja, zajedno sa susednim selom koje se zove Crnuća. Svi ratnici iz ovog sela koji su sa Radičem pošli u boj, vratili su se živi i zdravi, te je Radič u znak zahvalnosti Bogu zbog povratka podigao manastir, a selo tako dobilo ime. U Crnuću se niko nije vratio, te je selo zbog tuge promenilo ime.

Ukazom Kralja od 30. aprila 1924. godine naselje je dobilo status varošice.

U selu Prnjavor, pored puta Gornji Milanovac – Kragujevac, jedan zaselak dobio je ime Vraćevšnica, koji je 1946. godine dobio status samostalnog sela.^[1]

U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 11 ratnika. Poginulo ih je 5 a 6 je preživelo.^[1]

Demografija

U popisima selo je 1910. godine imalo 7 stanovnika, 1921. godine 101, a 2002. godine taj broj je porastao na 157.^[1]

U naselju Vraćevšnica živi 125 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,0 godina (43,7 kod muškaraca i 46,1 kod žena). U naselju ima 50 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,00.

Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	101
1953.	130
1961.	132
1971.	133
1981.	151
1991.	117	115
2002.	150	153
2011.	85

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	150	100,0%
nepoznato	0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	0	1
80+	4	1
75—79	0	6
70—74	5	9
65—69	5	8
60—64	5	4
55—59	2	7
50—54	7	4
45—49	5	8
40—44	6	5
35—39	4	4
30—34	4	5
25—29	3	4
20—24	5	4
15—19	0	2
10—14	4	4
5—9	5	2
0—4	2	6
Prosek :	43,7	46,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	30	41	41	45	54	47	50

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	13	13	10	8	1	4	0	0	0	1	3,00

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	55	16	32	6	1
Ženski	72	21	33	16	2
UKUPNO	127	37	65	22	3

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	29	7	0	0	7
Ženski	36	3	0	0	5
UKUPNO	65	10	0	0	12
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	1	2	1	2
Ženski	0	0	2	2	0
UKUPNO	2	1	4	3	2
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	2	2	1
Ženski	0	0	0	4	3
UKUPNO	0	0	2	6	4
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	2	0	0	0
Ženski	17	0	0	0
UKUPNO	19	0	0	0

Reference

^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ ^e ^ž Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 132.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

[:02-1] v ^g ^d ^đ ^e ^ž Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 132.

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]