Veliki Grđevac

Veliki Grđevac
Veliki Grđevac;
Administrativni podaci
Država	Hrvatska
Županija	Bjelovarsko-bilogorska
Opština	Veliki Grđevac
Stanovništvo
— 2011.	1.200
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 45′ 16″ S; 17° 02′ 59″ I / 45.75442089832744° S; 17.04964905577943° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	146 m
	Veliki Grđevac Veliki Grđevac na karti Hrvatske
	Veliki Grđevac Veliki Grđevac na karti Bjelovarsko-bilogorske županije
Ostali podaci
Poštanski broj	43270 Veliki Grđevac
Pozivni broj	+385 43
Registarska oznaka	DA
Veb-sajt	www.veliki-grdjevac.hr

Veliki Grđevac je naseljeno mesto i sedište opštine u Bjelovarsko-bilogorskoj županiji, Republika Hrvatska.

Istorija

Veliki Grđevac je 1905. godine bio sedište političke opštine. Pod pravoslavnu parohiju u Grđevcu potpadala su okolna sela: Grbavac, Jasenovača Velika i Pavlovac. Od 762 doma srpskih je bilo 154, a od ukupnog broja stanovnika - 4193 pravoslavnih Srba bilo je 1050 (ili 25%). Od značajnih zdanja su tu pravoslavna crkva, komunalna osnovna škola, pošta i telegraf.

Najstarije crkvene matice zavedene 1777. godine su izgorele u požaru. Nove se vode od 1803. godine. To je pravoslavna parohija četvrte klase, sa parohijskim domom i srpskim pravoslavnim grobljem. Pravoslavni hram posvećen Sošestviju (Silasku) Sv. Duha izgrađen je 1770. godine. Predsednik crkvene opštine bio je 1905. godine Joco Morović a paroh pop Mihailo Jurišić rodom iz Nove Gradiške. Mesna osnovna škola je 1905/1906. godine komunalna sa zgradom iz 1889. godine. Učitelj Petar Stojšić i učiteljica Melanija Dimić radili su sa 37 đaja u redovnoj nastavi i samo sedam u poftornoj školi.^[1]

Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazio se u sastavu bivše velike opštine Grubišno Polje.

Drugi svetski rat

U selu Velikom Grđevcu srez Grubišno Polje, aprila 1941, uhapšeno je 60 uglednih Srba i odvedeno u Bjelovar gde su zlostavljani i posle nekoliko dana pušteni. U Veliko Grđevcu juna 1941. godine Srbi su prisiljavani da prime katoličku veru ili da se presele u Srbiju a da im se imanje zapleni. Veliki broj je izabrao prvo rešenje. Svaka porodica koja se pokrstila morala je da plati župniku 2.000 dinara.

Iz sela sreza Grubišno polje proteran je veliki broj srpskih porodica: iz sela Lončarice 19, iz Dabčevice 8, iz Male Petratovice 16 bogatijih i uglednih srpskih zemljoradničkih porodica, iz Velikog Grđevca sve porodice koje su imale više od 10 jutara zemlje. Na njihova imanja odmah su dovedeni Hrvati iz Zagorja.^[2]

Stanovništvo

Na popisu stanovništva 2011. godine, opština Veliki Grđevac je imala 2.849 stanovnika, od čega u samom Velikom Grđevcu 1.200.^[3]

Popis 1991.

Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Veliki Grđevac je imalo 1.525 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:

Popis 1991.‍

Hrvati	1.055	69,18%
Srbi	260	17,04%
Jugosloveni	51	3,34%
Mađari	48	3,14%
Česi	37	2,42%
Albanci	10	0,65%
Muslimani	3	0,19%
Italijani	2	0,13%
Makedonci	1	0,06%
Poljaci	1	0,06%
Slovenci	1	0,06%
neopredeljeni	33	2,16%
nepoznato	23	1,50%
ukupno: 1.525

Reference

^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905.godine", Karlovci 1910.
^ Najveći zločini sadašnjice : patnje i stradanje srpskog naroda u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj od 1941-1945, Dr. Dragoslav Stranjaković, Gornji Milanovac, Dečje novine (1991), str. 118
^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. Pristupljeno 5. 3. 2016.

Spoljašnje veze

Ovaj članak vezan za opštine u Bjelovarsko-bilogorskoj županiji je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti.

[1] Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905.godine", Karlovci 1910.

[2] Najveći zločini sadašnjice : patnje i stradanje srpskog naroda u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj od 1941-1945, Dr. Dragoslav Stranjaković, Gornji Milanovac, Dečje novine (1991), str. 118

[3] „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. Pristupljeno 5. 3. 2016.

[1]

[2]

[3]