Brestovska unija

Brestovska unija predstavlja pokušaj ujedinjenja Katoličke i Pravoslavne crkve (1595—1596) na teritoriji Poljsko-litvanske unije. Prema odlukama unije, Pravoslavna crkva Ukrajine priznala je papu kao vrhovnog crkvenog poglavara i raskinuli su odnose sa Moskovskom patrijaršijom. Posle stvaranja unije došlo je do nemira i deljenja crkve u Ukrajini na Unijatsku (Grkokatoličku) i na Pravoslavnu crkvu.

Ukrajinska Grkokatolička crkva nije postojala sve do 1595. godine. Na tom području je u srednjem veku postojala Kijevska Rusija, koja je primila hrišćanstvo od pravoslavne Vizantije. Nakon mongolskih upada, sedište Crkve se preselilo iz Kijeva u Vladimir 1299. godine. Kijevska mitropolija se do 1326. seli u Moskvu, a 1328. menja ime u Moskovska mitropolija. Crkva se 1453. podelila na Moskovsku i Kijevsku mitropoliju. Zapadna Ukrajina je postala deo Poljsko-litvanske unije. Poljska je bila pod utiskom kontrareformacije pa je ojačala katolički pritisak u Ukrajini. Sveštenstvo u Ukrajini je bilo pod crkvenom vlašću iz Moskve.

Usledio je veliki pritisak, pa su delovi crkvene hijerarhije mitropolije Kijeva-Haliča i cele Ukrajine započeli pregovore sa Katoličkom crkvom i rimskim papom Klementom VIII tokom 1595. godine. Saglasili su se sa se zadrži većina pravoslavnih običaja da bi se unija što lakše prihvatila. Tako je zadržan julijanski kalendar. Unija je proglašena 1596. na crkvenom saboru u danas beloruskom gradu Brestu. Uniju je podržavao poljski kralj Sigismund III Vasa, ali uniji se opirala većina episkopa, istaknutih plemića u Ukrajini i kozaci.

Čim je proglašena unija izbili su protesti seljaka i kozaka, većine sveštenstva i dela feudalaca. Cilj unije je bio da se uništi Pravoslavlje na području Poljsko-litvanske unije i da se razbiju kulturne i verske veze Ukrajinaca i Rusa. Kao rezultat protivljenja uniji došlo je do podele pa se Ukrajinska pravoslavna crkva i delovima Belorusije podelila na pravoslavnu i na grkokatoličku, poznatu kao unijatsku. Nakon proglašenja unije osnovana je Unijatska Ukrajinska Grkokatolička crkva. Sledbenici unije nazivaju se unijati. Zbog nemira sedište Grkokatoličke crkve se preselilo iz Kijeva u Vilnjus.

Vidi još

Literatura

Litwin, Henryk (1987). „Catholicization among the Ruthenian Nobility and Assimilation Processes in the Ukraine during the Years 1569-1648” (PDF). Acta Poloniae Historica. 55: 57—83.
Magocsi, Paul R.; Pop, Ivan I., ur. (2005) [2002]. Encyclopedia of Rusyn History and Culture (2. rev. izd.). Toronto: University of Toronto Press.
Magocsi, Paul R. (2015). With Their Backs to the Mountains: A History of Carpathian Rus’ and Carpatho-Rusyns. Budapest-New York: Central European University Press.
Holoveckyj, Dionysius, ur. (1933). „Ius Particulare Ruthenorum”. Codificazione Canonica Orientale: Fonti. 11. Roma: Tipografia Poliglotta Vaticana.