Википедија

Žongliranje

Žongliranje je fizička veština koju izvodi žongler, uključujući manipulaciju predmetima za rekreaciju, zabavu, umetnost ili sport. Najprepoznatljiviji oblik žongliranja je žongliranje bacanjem. Žongliranje može biti manipulacija jednim predmetom ili više predmeta istovremeno, najčešće pomoću jedne ili dve ruke, ali moguće je i nogama. Žongleri predmete kojima žongliraju često nazivaju props. Najčešći korišćeni predmeti za žongliranje su lopte, palice ili prstenovi. Neki žongleri koriste dramatičnije predmete poput noževa, vatrogasnih baklji ili motornih testera.

Žongliranje pet lopti

Etimologija

uredi
 
Animacija kaskade sa 3 lopte (takođe poznato kao Sajtsvop 3)

Reči juggling i juggler u engleskom jeziku izvedene su iz srednjoengleskog jogelen („zabavljati izvođenjem trikova“), što je pak iz starofrancuskog jangler. Postoji i kasnolatinski oblik joculare latinskog joculari, što znači „šaliti se“.[1] Iako etimologija pojmova žongler i žongliranje u smislu manipulisanja predmetima radi zabave potiče još iz 11. veka, trenutni smisao žongliranja, što znači „neprekidno bacati predmete u vazduh i hvatati ih“, potiče iz kraj 19. veka.[2][3]

Od 12. do 17. veka, žongliranje i žonglerstvo bili su termini koji su se najdoslednije koristili za opisivanje magijskih činova, mada su neki taj termin žongliranje nazivali leksikografskom noćnom morom, navodeći da je jedno od najmanje razumevanih u vezi s magijom. U 21. veku termin žongliranje obično se odnosi na žongliranje bacanjem, gde se predmeti kontinuirano bacaju u vazduh i ponovo hvataju, ponavljajući to u ritmičnom obrascu.[2][4][5]

Prema Džejmsu Ernestu u njegovoj knjizi Kontaktno žongliranje, većina ljudi će žongliranje opisati kao „bacanje i hvatanje stvari“; međutim, žongler bi taj čin mogao opisati kao „vizuelno složen ili fizički izazovan podvig koji koristi jedan ili više predmeta“.[6] Dejvid Levinson i Karen Hristensen žongleriranje opisuju kao „sport bacanja i hvatanja ili manipulisanja predmetima [...] održavajući ih u stalnom pokretu“.[7] „Žongliranje, poput muzike, na ugodan način kombinuje apstraktne obrasce i koordinaciju uma i tela“.[8]

Poreklo i istorija

uredi
Glavni članak: Istorija žongliranja

Antika do 20. veka

uredi
 
Drevna zidna slika koja prikazuje žonglere. Pronađena je u 15. grobnici oblasti Karisa I, Egipat. Prema rečima dr. Bjančija, saradnika kustosa Bruklinskog muzeja, „U grobnici 15 princ gleda na stvari koje je uživao u životu i koje želi poneti na drugi svet. Činjenica da su žongleri zastupljeni u grobnici sugeriše verski značaj.” ... „okrugle stvari su korišćene za predstavljanje velikih solarnih objekata, rođenja i smrti.”[9]

Najraniji zapis o žongliranju pronađen je u panou iz 15. grobnice (1994. do 1781. pne) Beni Hasana nepoznatog egipatskog princa, na kojem se vide plesačice i akrobati kako bacaju lopte.[10] Žongliranje je zabeleženo u mnogim ranim kulturama, uključujući egipatsku, nabatejsku, kinesku, indijsku, grčku, rimsku, nordijsku, astečku (Meksiko) i polinezijsku civilizaciju.[11][12][13]

Žongliranje u drevnoj Kini bila je umetnost koju su izvodili pojedini ratnici. Jedan od takvih ratnika bio je Sjung Jiljao, čije je žongliranje sa devet lopti ispred trupa na bojnom polju navodno prouzrokovalo beg protivničkih trupa bez borbe, što je rezultiralo potpunom pobedom.[14]

U Evropi je žongliranje bilo prihvatljiva zabava sve do propadanja Rimskog carstva, nakon čega je ta aktivnost pala u nemilost. Tokom srednjeg veka, većinu istorija pisali su religiozni klerici koji nisu gotivili tip izvođača koji su žonglirali, zvanih cirkusani, optužujući ih za niži moral ili čak bavljenje veštičarstvom. Žongleri u ovo doba nastupali samo na pijacama, ulicama, vašarima ili krčmama. Oni su izvodili kratke, šaljive i loše glumačke predstave i pružali šešir ili torbu publici za napojnice. Bardovi, dvorske budale ili lakrdijaši kraljeva i plemića bili su u poziciji da žongliraju ili izvode akrobacije, mada su njihove glavne veštine bile usmene (poezija, muzika, komedija i pričanje priča).

Godine 1768, Filip Astli otvorio je prvi moderni cirkus. Nekoliko godina kasnije, zaposlio je žonglere da izvode predstave zajedno sa konjima i klovnovima. Od tada se žongleri asociraju sa cirkusima.

Početkom 19. veka,[15] trupe iz Azije, poput čuvenih „indijskih žonglera“[16] na koje se pozivao Vilijam Hazlit,[17] doputovale su u obilazak Britanije, Evrope i delova Amerike.[18]

U 19. veku, pozorišta estrade i muzičke sale postaju popularnija, a žongleri su traženi da popune vreme između muzičkih činova, nastupajući ispred zavese dok se menjaju setovi. Izvođači su se počeli specijalizovati za žongliranje, odvajajući tu aktivnost od drugih vrsta performansa poput gutanja mačeva i magije. Stil džentlmenskog žonglera uspostavili su nemački žongleri kao što su Salerno i Kara. Razvila se prerada gume, a žongleri su počeli da koriste gumene kuglice. Ranije su žonglerske kuglice pravljene od kuglica kanapa, punjenih kožnih torbi, drvenih sfera ili raznih metala. Upotreba čvrstih ili gumenih kuglica na naduvavanje značila je da je moguće žongliranje odskokom. Naduvane gumene kuglice olakšale su i učinile pristupačnijim vrtnju kuglica. Ubrzo su u severnoj Americi u vodviljskim pozorištima zapošljavali žonglere, često unajmljujući evropske izvođače.

20. vek

uredi
Главни чланци: Savremena žonglerska kultura и Konvencija o žongliranju

Početkom i sredinom 20. veka, estradne i vodviljske emisije su izgubile na popularnosti zbog konkurencije bioskopskih teatara, radija i televizije, i žonglerstvo je trpelo zbog toga. Muzika i komedija su se vrlo lako prenosile radiom, ali žongliranje se nije moglo adaptirati. U ranim TV godinama, kada je bilo popularno programiranje u raznovrsnom stilu, žongleri su često bili predstavljeni; ali razvijanje novog čina za svaku novu emisiju, nedelju za nedeljom, bilo je teže za žonglere nego za druge vrste zabavljača; komičari i muzičari mogu platiti drugima da napišu njihov materijal, dok žongleri nemaju takve mogućnosit.

Međunarodno udruženje žonglera, osnovano 1947. godine, počelo je kao udruženje profesionalnih vodviljskih žonglera, ali ograničenja za članstvo su na kraju promenjena, i neizvođačima je bilo dozvoljeno da se pridruže i prisustvuju godišnjim konvencijama. IJA nastavlja da održava godišnju konvenciju svakog leta i vodi brojne druge programe posvećene unapređivanju umetnosti žongliranja širom sveta.

Svetski dan žongliranja stvoren je kao godišnji dan priznanja ovog hobija, sa namerom da se podučavaju ljude kako da žongliraju, promoviše žongliranje, i radi okupljaja žonglera i održavanja proslava. On se održava subotom u junu, koja je najbliža 17. junu, datumu osnivanja Međunarodne asocijacije žonglera.[19]

U većini gradova i većih varoši sada postoje žonglerski klubovi. Oni su često bazirani na univerzitetima ili fakultetima ili su povezani sa njima. Postoje i cirkuske grupe u zajednici koje podučavaju mlade ljude i priređuju predstave. Organizacija Žonglerski rub[20] održava bazu podataka većine žonglerskih klubova.

Reference

uredi
  1. ^ Oxford English Dictionary, Second Edition, 1989: juggling entry.
  2. ^ а б "Juggle Архивирано на сајту Wayback Machine (4. август 2016)", OxfordDictionaries.com.
  3. ^ Rid, Samuel (1612). The Art of Iugling or Legerdemaine. Project Gutenberg. 
  4. ^ "Juggle", Merriam-Webster.com.
  5. ^ (1983). American Heritage Dictionary. Cited in Ernest (2011), p.1.
  6. ^ Ernest, James (2011). Contact Juggling, p.1. ISBN 9781591000273.
  7. ^ Crego, Robert (2003). Sports and Games of the 18th and 19th Centuries, p.16. ISBN 9780313316104.
  8. ^ Borwein, Jonathan M.; ed. (1997). Organic Mathematics, p.134. American Mathematical Soc. ISBN 9780821806685.
  9. ^ Gillen, Billy (1986). "Remember the Force Hassan!", Juggling.org. Juggler's World: Vol. 38, No. 2.
  10. ^ Beek, Peter J. and Lewbel, Arthur (1995). "The Science of Juggling Архивирано 2016-03-04 на сајту Wayback Machine", Scientific American.
  11. ^ „Prof. Arthur Lewbel's Research in Juggling History”. .bc.edu. Архивирано из оригинала 2012-02-17. г. Приступљено 2012-03-27. 
  12. ^ „The JIS Museum of Juggling's Ethnography section”. Juggling.org. 1995-03-13. Приступљено 2012-03-27. 
  13. ^ Jane, Taylor (2001). Petra and the Lost Kingdom of the Nabataeans. London, United Kingdom: I.B.Tauris. стр. 41. Приступљено 16. 7. 2016. 
  14. ^ [1] Chinese Acrobatics Through the Ages, by Fu Qifeng
  15. ^ The Times (London, England), 27 July 1813, p.2:'The exhibition of the Indian Jugglers, at No. 87, Pall-mall, has been attended by nearly all the Families of distinction in town; and is becoming extremely popular.'
  16. ^ "J. Green: The Indian Jugglers Архивирано 2016-08-14 на сајту Wayback Machine", Orientalism-in-Art.org.
  17. ^ [2] In his Table Talk (1821) Hazlitt recalled the opening routine: '... the chief of the Indian Jugglers begins with tossing up two brass balls, which is what any of us could do, and concludes with keeping up four at the same time, which is what none of us could do to save our lives... to make them revolve round him at certain intervals, like the planets in their spheres, to make them chase one another like sparkles of fire, or shoot up like flowers or meteors, to throw them behind his back and twine them round his neck like ribbons or like serpents...with all the ease, the grace, the carelessness imaginable... is skill surmounting difficulty, and beauty triumphing over skill.'
  18. ^ [3] An appearance by the leader of the Indian Jugglers troupe, Ramo Samee, is described in the Salem Gazette, 5 October 1819
  19. ^ "World Juggling Day Архивирано 2015-06-30 на сајту Wayback Machine", IJA.
  20. ^ „Juggling Edge - Global Juggling Clubs”. JugglingEdge.com. Приступљено 2012-07-15. 

Literatura

uredi

Spoljašnje veze

uredi
 
Juggling na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wiki.x.io/w/index.php?title=Žongliranje&oldid=27677475”