25. septembar

25. septembar (25.9.) je 268. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (269. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 97 dana.

Događaji

septembar
P	U	S	Č	P	S	N
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30

• 1066 — Harold Godvinson je porazio Haralda Hadradu u bici na Stamford bridžu, čime su okončani vikinški napadi na Britanska ostrva.
• 1345 — Posle tri godine bezuspešnih pokušaja, srpski car Dušan je osvojio Ser, čime je došao u posed puteva koji su vodili u Trakiju i ka poluostrvu Halkidiki.
• 1396 — Osmanska vojska pod komandom Bajazita I je potukla hrišćansku vojsku pod komandom Žigmunda Luskemburškog u bici kod Nikopolja.
• 1493 — Kristifor Kolumbo isplovio iz luke Kadiz na drugo putovanje u Novi svet.
• 1513 — Konkistador Vasko Nunjez Balboa je na obali današnjeg Dajrena u Panami postao prvi Evropljanin koji je ugledao Tihi okean iz Novog sveta.
• 1555 — Karlo V, Sveti rimski car i luteranski knezovi okupljeni u Šmalkaldski savez su sklopili Augzburški mir kojim su izjednačena prava luterana i rimokatolika u Svetom rimskom carstvu.
• 1932 — Španska pokrajina Katalonija dobila autonomiju, to jest pravo na zastavu, lokalnu skupštinu i jezik. Autonomija ukinuta 1939, kada je Franko došao na vlast.
• 1943 — Sovjetska Crvena armija u Drugom svetskom ratu oslobodila Smolensk, jedno od poslednjih značajnih uporišta nemačkih nacističkih snaga na teritoriji SSSR.
• 1957 — Pripadnici Američke armije su dopratili 9 crnih učenika u srednju školu u Litl Roku kojoj je naloženo da prekine segregaciju.
• 1959 — Razočaran politikom Vlade, jedan budistički monah izvršio u Kolombu atentat na cejlonskog premijera Solomona Bandaranaikea, koji je narednog dana podlegao povredama.
• 1962 — Soni Liston postao svetski bokserski šampion „teške“ kategorije kada je u Čikagu u prvoj rundi nokautirao Flojda Patersona.
• 1963 — Vojska u Dominikanskoj Republici je oborila liberalnu vladu Huana Boša i suspendovala Ustav.
• 1973 — Američki vasionski brod „Skajlab 2“ spustio se u Pacifik s tri člana posade, koja su provela 59 dana u orbiti oko Zemlje.
• 1990 — Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija uveo vazdušni embargo nad Irakom i okupiranim Kuvajtom, kojim se zabranjuju svi letovi osim humanitarnih.
• 1991 —
  • Savet bezbednosti UN usvojio rezoluciju o embargu na izvoz oružja u Jugoslaviju i pozvao jugoslovenske lidere da prekinu sukobe.
  • Na zasedanju Velike narodne skupštine u Belom Manastiru (Baranja) usvojen Ustavni zakon kojim je dotadašnja Autonomna oblast Slavonija, Baranja i Zapadni Srem dobila novi zvanični naziv: Srpska oblast Slavonija, Baranja i Zapadni Srem.
• 1992 — Moskva i Vašington odbacili jedan od poslednjih ostataka „Hladnog rata“, dozvolivši slobodu putovanja ruskim i američkim novinarima i poslovnim ljudima u Rusiju, odnosno SAD.
• 1994 — Švajcarci na referendumu prihvatili plan Vlade o donošenju zakona protiv rasizma.
• 1997 — Britanski supersonični automobil postavio u Nevadi nov svetski rekord, postigavši brzinu od 1.142 km na čas.
• 2001 — Oficir Armije Bosne i Hercegovine, jedan od komandanata u bosanskom ratu Sefer Halilović, dobrovoljno se predao Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu. On je optužen da je u septembru 1993. učestvovao u masakru više od 60 civila, bosanskih Hrvata.
• 2005 — Grčka je postaje prvak Evrope u Beogradu, postavši tako prva zemlja koja je istovremeno prvak starog kontinenta u fudbalu i košarci.
• 2016 — Na današnji dan 2016. godine je u Republici Srpskoj održan referendum čije je pitanje glasilo "Da li podržavate da se 9. januar obilježava i slavi kao dan Republike Srpske?" Pozitivno se izjasnilo 99,81 odsto građana koji su izašli na glasanje.

Rođenja

• 1744 — Fridrih Vilhelm II, pruski kralj. (prem. 1797)
• 1866 — Tomas Hant Morgan, američki biolog i genetičar. (prem. 1945)
• 1896 — Alesandro Pertini, italijanski državnik. (prem. 1990)
• 1897 — Vilijam Fokner, američki pisac. (prem. 1962)
• 1897 — Aleksandar Vučo, srpski pisac. (prem. 1985)
• 1901 — Rober Breson, francuski reditelj. (prem. 1999)
• 1906 — Dmitrij Šostakovič, ruski kompozitor. (prem. 1975)
• 1913 — Mijalko Todorović, jugoslovenski političar i narodni heroj. (prem. 1999)
• 1942 — Tanasije Uzunović, srpski glumac (prem. 2023)
• 1944 — Majkl Daglas, američki glumac i producent.
• 1946 — Branko Klenkovski, srpski fudbaler. (prem. 2013)
• 1951 — Bob Makadu, američki košarkaš i košarkaški trener.
• 1951 — Mark Hamil, američki glumac.
• 1952 — Kristofer Riv, američki glumac. (prem. 2004)
• 1954 — Huande Ramos, španski fudbaler i fudbalski trener.
• 1955 — Karl-Hajnc Rumenige, nemački fudbaler.
• 1958 — Majkl Medsen, američki glumac, producent, reditelj, pisac, pesnik i fotograf.
• 1960 — Igor Belanov, sovjetski fudbaler.
• 1960 — Petar Lazić, srpski književnik, novinar, publicista i univerzitetski profesor. (prem. 2017)
• 1961 — Heder Loklir, američka glumica.
• 1963 — Tejt Donovan, američki glumac.
• 1964 — Karlos Ruiz Zafon, španski pisac. (prem. 2020)
• 1965 — Skoti Pipen, američki košarkaš.
• 1966 — Džejson Fleming, engleski glumac.
• 1968 — Vil Smit, američki glumac i muzičar.
• 1969 — Ketrin Zita-Džouns, velška glumica.
• 1973 — Bridžet Vilson, američka glumica, muzičarka i model.
• 1974 — Igor Bogdanović, srpski fudbaler.
• 1976 — Čonsi Bilaps, američki košarkaš.
• 1977 — Rinaldo Nočentini, italijanski biciklista.
• 1979 — Mikele Skarponi, italijanski biciklista. (prem. 2017)
• 1980 — Nataša Bekvalac, srpska pevačica.
• 1980 — Nikola Žigić, srpski fudbaler.
• 1984 — Zlatko Horvat, hrvatski rukometaš.
• 1985 — Strahinja Milošević, srpski košarkaš.
• 1988 — Nemanja Gordić, bosanskohercegoački košarkaš.
• 1993 — Rosalija, španska muzičarka.
• 1994 — Aleksandra Stanaćev, srpska košarkašica.
• 2002 — Filip Stevanović, srpski fudbaler.

Smrti

• 1849 — Johan Štraus stariji, austrijski violinist, dirigent i kompozitor. (rođ. 1804)
• 1923 — Đorđe Krasojević je bio političar i advokat.
• 1944 — Valter Brajski, austrijski političar. (rođ. 1871)
• 1970 — Erih Marija Remark, nemački pisac.
• 1980 — Džon Bonam, britanski bubnjar. (rođ. 1948).
• 1986 — Nikolaj Sejmonov, ruski fizičar i hemičar. (rođ. 1896).
• 1986 — Marija Čudina, jugoslovenska pesnikinja. (rođ. 1937)
• 1992 — Ivica Vdović, jugoslovenski i srpski muzičar i bubnjar. (rođ. 1961).
• 2014 — Sulejman Tihić bosanskohercegovački političar.

Praznici i dani sećanja

• 1513 — Španski istraživač Vasko Nunjes de Balboa prešao Panamski zemljouz i postao prvi Evropljanin koji je video Tihi okean.
• 1823 — Srpskom piscu i jezičkom reformatoru Vuku Stefanoviću Karadžiću dodeljen počasni doktorat Univerziteta u Jeni.
• 1956 — U upotrebu pušten prvi transatlantski telefonski kabl, postavljen između Obena u Škotskoj i Njufaundlenda u Kanadi.
• Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
  • Sveštenomučenik Avtomon (Odanije Roždestva Presvete Bogorodice)

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma