1992
година
(preusmereno sa 1992.)
1992. je bila prestupna godina.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vekovi: | |
| Decenije: | |
| Godine: | |
 1992 na Vikimedijinoj ostavi.
| |
Događaji
uredi
Januar
uredi- 7. januar — Avion Jugoslovenske narodne armije oborio je kod Novog Marofa u Hrvatskoj helikopter s posmatračima Evropske zajednice, pri čemu je poginulo svih pet ljudi u helikopteru.
- 9. januar — Proglašena Republika Srpska.
- 15. januar — Slovenija i Hrvatska dobijaju priznanje od strane Evropske unije.
- 30. januar — Argentina otvorila dosijea nacista koji su posle Drugog svetskog rata pobegli u Južnu Ameriku.
Februar
uredi- 1. februar — Predsednici SAD i Rusije, Džordž Buš i Boris Jeljcin, potpisali su u Kemp Dejvidu, deklaraciju o prestanku neprijateljstava dve zemlje, čime je formalno završen Hladni rat.
- 4. februar — Venecuelanski oficir Ugo Čavez je izvršio neuspešan državni udar protiv vlade predsednika Karlosa Andresa Pereza.
- 7. februar — Predstavnici 12 zemalja Evropske zajednice su potpisali Mastrihtski sporazum, koji je doveo do stvaranja Evropske unije.
- 21. februar — Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija doneo rezoluciju 743 o upućivanju mirovnih snaga UN u Jugoslaviju sa mandatom od 12 meseci.
- 29. februar — Tokom dvodnevnog referenduma, više od 60% građana izjasnilo se za nezavisnost Bosne i Hercegovine.
Mart
uredi- 1. mart — U Sarajevu ispred srpske pravoslavne crkve je ubijen Nikola Gardović.
- 1. mart — U Crnoj Gori se na referendumu 95% građana izjasnilo za zajedničku državu sa Srbijom − Saveznu Republiku Jugoslaviju.
- 17. mart — Na referendumu u Južnoj Africi belci su nadmoćnom većinom podržali reforme za okončanje sistema aparthejda.
- 18. mart — Predstavnici sve tri zaraćene strane u ratu u Bosni i Hercegovini potpisali sporazum kojim prihvataju Karington-Kutiljerov plan.
- 28. mart — Nakon sastanka sa američkim ambasadorom u Jugoslaviji Vorenom Cimermanom u Sarajevu, Izetbegović je povukao svoj potpis sa sporazuma o prihvatanju Karington-Kutiljerovog plana.
April
uredi- 1. april — Srpske snage zauzimaju Bijeljinu.
- 5. april — Na građane Sarajeva, koji su u želji da spreče dalje nacionalne sukobe, opkolili zgradu Skupštine BiH, zahtevajući formiranje vlade nacionalnog spasa, otvorena je vatra iz hotela Holidej In.
- 6. april — VRS započela opsadu Sarajeva, koja je trajala tri i po godine.
- 7. april — Dan pošto je Evropska zajednica priznala nezavisnost Republike Bosne i Hercegovine, Srbi u Banjoj Luci proglasili nezavisnost Srpske Republike Bosne i Hercegovine.
- 7. april — SAD priznale Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu državu.
- 16. april — Košarkaši Partizana savladali su Huventud u finalu Kupa evropskih šampiona sa 71:70.
- 22. april — U seriji eksplozija u kanalizacionom sistemu u meksičkom gradu Gvadalahara poginulo oko 200 ljudi.
- 27. april — U Beogradu proglašena Savezna Republika Jugoslavija, kao i prvi Ustav SR Jugoslavije, u čijem su sastavu republike Srbija i Crna Gora.
- 29. april — Jedinice Teritorijalne odbrane i policije Bosne i Hercegovine blokirale su kasarne Jugoslovenske narodne armije u Sarajevu.
- Počinju neredi u Los Anđelesu, inače serija nereda i građanskih nemira, koji su se dogodili u Los Anđelesu i koji traju do 4. maja iste godine.
- 30. april — Srpske snage, bez ispaljenog metka, preuzimaju vlast u Prijedoru.
Maj
uredi- 11. maj — Zbog umešanosti jugoslovenske vojske u sukobe u Bosni, ministri inostranih poslova Evropske zajednice doneli odluku da povuku ambasadore iz Beograda i tražili suspendovanje članstva Jugoslavije u OEBS-u.
- 17. maj — Spaljen Orijentalni institut u Sarajevu. Nakon granatiranja zapaljivom municijom nepovratno izgubljena rukopisna zbirka sa 5.263 kodeksa i arhiv sa preko 200.000 dokumenata.
- 23. maj — Sicilijanska mafija je izvršila atentat na sudiju Đovanija Falkonea, usmrtivši tom prilikom i njegovu suprugu, kao i tri telohranitelja.
- 30. maj — Savet bezbednosti UN usvojio rezoluciju 757 kojom su SR Jugoslaviji, zbog umešanosti u rat u Bosni, uvedene sankcije.
- 31. maj — Održani prvi izbori za Skupštinu SR Jugoslavije.
Jun
uredi- 10. jun — Masakr u Čemernu
- 15. jun — Srpski književnik Dobrica Ćosić izabran za prvog predsednika SR Jugoslavije.
- 20. jun — Lideri Češke i Slovačke, Vaclav Klaus i Vladimir Mečjar postigli dogovor o podeli Čehoslovačke u dve države.
Jul
uredi- 14. jul — Američki biznismen srpskog porekla, Milan Panić, postao prvi premijer Savezne Republike Jugoslavije.
- 19. jul — Sicilijanska mafija je izvršila atentat na sudiju Paola Borselina, bliskog prijatelja i saradnika sudije Đovanija Falkonea. Atentat je izvršen nepuna dva meseca nakon atentata na sudiju Falkonea.
- 26. jul — Osnovana Demokratska stranka Srbije, na čelu sa Vojislavom Koštunicom.
Avgust
uredi- 26. avgust — U Londonu počela mirovna konferencija za zaustavljanje sukoba u Bosni i Hercegovini.
Septembar
uredi- 18. septembar — Britanska funta je izbačena iz Evropskog mehanizma kurseva valuta na Crnu sredu i pretrpela je veliku devalvaciju.
- 19. septembar — Savet bezbednosti UN usvojio je Rezoluciju o isključenju Savezne Republike Jugoslavije iz rada Generalne skupštine i osporio njeno pravo da u UN nasledi SFRJ.
- 30. septembar — Predsednici SRJ i Hrvatske, Dobrica Ćosić i Franjo Tuđman, potpisali u Ženevi sporazum o normalizovanju odnosa između dve države.
Oktobar
uredi- 8. oktobar — 28. oktobar - Održava se šahovski turnir u Tilburgu, Holandija. Pobeđuje Majkl Adams.
- 12. oktobar — Zemljotres u Kairu 1992.
Novembar
uredi- 3. novembar — Na predsedničkim izborima u SAD, kandidat Demokratske stranke, Bil Klinton, izabran je za predsednika SAD pobedivši aktuelnog republikanskog predsednika Džordža H. V. Buša i nezavisnog kandidata Rosa Peroa.
Decembar
uredi- 3. decembar — Nil Papvort poslao prvu SMS poruku: „Merry Christmas“.
- 20. decembar — Na predsedničkim i parlamentarnim izborima u Srbiji, Socijalistička partija Srbije osvojila najviše poslaničkih mesta - 101, a Slobodan Milošević porazio Milana Panića i osvojio drugi mandat na mestu predsednika Srbije.
- 29. decembar — Skupština Jugoslavije izglasala nepoverenje prvoj Vladi SR Jugoslavije i smenila premijera, srpskog biznismena iz SAD Milana Panića.
Datum nepoznat
uredi- Vikipedija:Nepoznat datum — Održan je međunarodni šahovski turnir pod nazivom „Aljehinov memorijalni turnir u Moskvi“, Sovjetski Savez. Pobednici su bili Višvanatan Anand i Boris Geljfand.
- Vikipedija:Nepoznat datum — Otkriven računarski virus 5lo.
Rođenja
urediJanuar
uredi- 7. januar — Džejms Bel, američki košarkaš
- 7. januar — Božo Đumić, srpski košarkaš
- 7. januar — Edgaras Ulanovas, litvanski košarkaš
- 9. januar — Aleksandar Kovačević, srpski fudbaler
- 11. januar — Dani Karvahal, španski fudbaler
- 11. januar — Brijana Peri, američka hip hop muzičarka i glumica
- 12. januar — Dragoljub Srnić, srpski fudbaler
- 12. januar — Slavoljub Srnić, srpski fudbaler
- 19. januar — Mak Miler, američki muzičar i muzički producent (prem. 2018)
- 19. januar — Bogdan Planić, srpski fudbaler
- 24. januar — Marko Dmitrović, srpski fudbalski golman
- 24. januar — Danilo Petrović, srpski teniser
- 30. januar — Filip Đuričić, srpski fudbaler
Februar
uredi- 1. februar — Patrik Jang, američki košarkaš
- 2. februar — Vanja Nenadić, srpska glumica
- 11. februar — Tejlor Lotner, američki glumac
- 13. februar — Nikola Jovović, srpski odbojkaš
- 14. februar — Kristijan Eriksen, danski fudbaler
- 14. februar — Fredi Hajmor, engleski glumac
- 15. februar — Anja Mit, srpska glumica, pevačica i TV voditeljka
- 21. februar — Eli Babalj, australijski fudbaler
- 21. februar — Boris Barać, hrvatski košarkaš
- 21. februar — Fil Džouns, engleski fudbaler
- 22. februar — Milica Tomašević, srpska glumica i TV voditeljka
- 23. februar — Nikoloz Basilašvili, gruzijski teniser
- 23. februar — Samara Viving, australijska glumica i model
- 23. februar — Kazemiro, brazilski fudbaler
- 26. februar — Lazar Ćirović, srpski odbojkaš
- 27. februar — Filip Krajinović, srpski teniser
- 29. februar — Džesi Ašer, američki glumac
Mart
uredi- 4. mart — Đorđe Despotović, srpski fudbaler
- 4. mart — Erik Lamela, argentinski fudbaler
- 4. mart — Bernd Leno, nemački fudbaler
- 10. mart — Gabrijela Pejčev, srpsko-bugarska pevačica
- 13. mart — Osuna, portorikanski muzičar
- 13. mart — Kaja Skodelario, engleska glumica
- 13. mart — Lusi Fraj, australijska glumica
- 15. mart — Renco Olivo, argentinski teniser
- 17. mart — Džon Bojega, engleski glumac
- 19. mart — Miloš Jojić, srpski fudbaler
- 19. mart — Jovana Stojiljković, srpska glumica
- 21. mart — Karolina Pliškova, češka teniserka
- 22. mart — Džesi Endruz, američka pornografska glumica i model
- 22. mart — Valter Tavares, košarkaš sa Zelenortskih Ostrva
- 23. mart — Kajri Irving, američki košarkaš
April
uredi- 3. april — Ana Bjelica, srpska odbojkašica
- 4. april — Nina Kraljić, hrvatska muzičarka
- 9. april — Andrej Mrkela, srpski fudbaler
- 10. april — Sadio Mane, senegalski fudbaler
- 10. april — Dejzi Ridli, engleska glumica
- 11. april — Aleksandar Pantić, srpski fudbaler
- 18. april — Kloi Benet, američka glumica i pevačica
- 19. april — Nik Poup, engleski fudbalski golman
- 19. april — Marko Todorović, crnogorski košarkaš
- 21. april — Isko, španski fudbaler
- 24. april — Džo Kiri, američki glumac i muzičar
- 30. april — Mark Andre ter Štegen, nemački fudbalski golman
Maj
uredi- 4. maj — Jovan Krneta, srpski fudbaler
- 5. maj — Goran Čaušić, srpski fudbaler
- 6. maj — Jonas Valančjunas, litvanski košarkaš
- 6. maj — Alen Omić, slovenačko-bosanskohercegovački košarkaš
- 7. maj — Aleksander Ludvig, kanadski glumac i pevač
- 7. maj — Rajan Harison, američki teniser
- 8. maj — Nemanja Stevanović, srpski fudbalski golman
- 11. maj — Tibo Kurtoa, belgijski fudbalski golman
- 17. maj — Srećko Lisinac, srpski odbojkaš
- 18. maj — Luk Blek, srpski muzičar i muzički producent
- 19. maj — Maršmelo, američki producent elektronske muzike i di-džej
- 19. maj — Sem Smit, engleski muzičar
- 20. maj — Katarina Grujić, srpska pevačica
- 20. maj — Enes Kanter, turski košarkaš
- 20. maj — Damir Džumhur, bosanskohercegovački teniser
- 21. maj — Aleksandar Pešić, srpski fudbaler
- 30. maj — Džeremi Lemb, američki košarkaš
- 31. maj — Džastin Makrej, američki igrač američkoga fudbala
Jun
uredi- 3. jun — Mario Gece, nemački fudbaler
- 7. jun — Franka Batelić, hrvatska pevačica
- 10. jun — Kejt Apton, američki model i glumica
- 12. jun — Filipe Kutinjo, brazilski fudbaler
- 15. jun — Mohamed Salah, egipatski fudbaler
- 15. jun — Dafne Shipers, holandska atletičarka
- 18. jun — Aleksa Vukanović, srpski fudbaler
- 24. jun — David Alaba, austrijski fudbaler
- 26. jun — Rudi Gober, francuski košarkaš
- 26. jun — Džoel Kembel, kostarikanski fudbaler
- 30. jun — Jovana Stevanović, srpska odbojkašica
Jul
uredi- 1. jul — Mija Malkova, američka pornografska glumica
- 2. jul — Janis Tima, letonski košarkaš (prem. 2024)
- 4. jul — Koti Klark, američki košarkaš
- 5. jul — Alberto Moreno, španski fudbaler
- 5. jul — Mirna Radulović, srpska pevačica
- 6. jul — Uroš Vitas, srpski fudbaler
- 8. jul — Son Hjungmin, južnokorejski fudbaler
- 9. jul — Toni Katić, hrvatski košarkaš
- 11. jul — Karis Idn, australijska muzičarka
- 15. jul — Vejd van Nikerk, južnoafrički atletičar
- 15. jul — Strahinja Stojačić, srpski košarkaš
- 17. jul — Bili Lurd, američka glumica
- 18. jul — Tanasis Andetokumbo, grčki košarkaš
- 22. jul — Selena Gomez, američka glumica i pevačica
- 24. jul — Leo Vesterman, francuski košarkaš
Avgust
uredi- 2. avgust — Čarli Eks-Si-Eks, britanska muzičarka
- 3. avgust — Karli Klos, američka preduzetnica i model
- 4. avgust — Dilan Spraus, američki glumac
- 5. avgust — Kori Valden, američki košarkaš
- 6. avgust — Jovana Guzijan, srpska novinarka, voditeljka i model
- 9. avgust — Đorđe Drenovac, srpski košarkaš
- 12. avgust — Kara Delevin, engleska glumica i model
- 13. avgust — Lukas Mora, brazilski fudbaler
- 16. avgust — Dijego Švarcman, argentinski teniser
- 17. avgust — Nikola Stojiljković, srpski fudbaler
- 18. avgust — Tamara Aleksić, srpska glumica
- 18. avgust — Bogdan Bogdanović, srpski košarkaš
- 20. avgust — Demi Lovato, američka glumica i pevačica
- 24. avgust — Aleksandar Arsenijević, srpski političar
- 27. avgust — Kim Petras, nemačka muzičarka
Septembar
uredi- 2. septembar — Nenad Lukić, srpski fudbaler
- 3. septembar — Marko Petković, srpski fudbaler
- 10. septembar — Aron Vajt, američki košarkaš
- 13. septembar — Marko Gobeljić, srpski fudbaler
- 21. septembar — Anđela Jovanović, srpska glumica
- 24. septembar — Džek Sok, američki teniser
- 28. septembar — Kem Berč, kanadski košarkaš
- 30. septembar — Ezra Miler, američki glumac
- 30. septembar — Johanes Fojtman, nemački košarkaš
- 30. septembar — Marko Čekinato, italijanski teniser
Oktobar
uredi- 1. oktobar — Lejlani Lijen, američka pornografska glumica
- 2. oktobar — Alison Beker, brazilski fudbalski golman
- 2. oktobar — Šejn Larkin, američki košarkaš
- 11. oktobar — Kardi Bi, američka hip hop muzičarka
- 12. oktobar — Džoš Hačerson, američki glumac i producent
- 16. oktobar — Marko Jošilo, bosanskohercegovačko-srpski košarkaš
- 19. oktobar — Koko de Mal, srpska pornografska glumica
- 19. oktobar — Nemanja Nikolić, srpski fudbaler
- 20. oktobar — Matija de Šiljo, italijanski fudbaler
- 21. oktobar — Bernard Tomić, australijski teniser
- 23. oktobar — Alvaro Morata, španski fudbaler
- 23. oktobar — Tomane, portugalski fudbaler
- 24. oktobar — Uroš Ćosić, srpski fudbaler
- 27. oktobar — Stefan el Šaravi, italijanski fudbaler
- 31. oktobar — Đukan Đukanović, srpski košarkaš
Novembar
uredi- 1. novembar — Filip Kostić, srpski fudbaler
- 5. novembar — Marko Verati, italijanski fudbaler
- 7. novembar — Mia Dimšić, hrvatska muzičarka
- 7. novembar — Goran Zakarić, bosanskohercegovački fudbaler
- 12. novembar — Davis Bertans, letonski košarkaš
- 12. novembar — Alesandro Đentile, italijanski košarkaš
- 16. novembar — Marcelo Brozović, hrvatski fudbaler
- 18. novembar — Filip Malbašić, srpski fudbaler
- 18. novembar — Kvinsi Miler, američki košarkaš
- 22. novembar — Stefan Nastić, srpsko-kanadski košarkaš
- 23. novembar — Mimi Mercedez, srpska hip-hop muzičarka
- 23. novembar — Majli Sajrus, američka glumica i pevačica
- 26. novembar — Katarina Gardijan, srpska pevačica
- 28. novembar — Dedrik Bojata, belgijski fudbaler
Decembar
uredi- 11. decembar — Malkom Brogdon, američki košarkaš
- 15. decembar — Džesi Lingard, engleski fudbaler
- 17. decembar — Badi Hild, bahamski košarkaš
- 18. decembar — Bridžit Mendler, američka glumica i muzičarka
- 18. decembar — Rašid Sumaila, ganski fudbaler
- 20. decembar — Loi Dioni, francuski fudbaler
- 21. decembar — Luka Milunović, srpski fudbaler
- 25. decembar — Marta Bjelica, srpska glumica
- 27. decembar — Rajan Boutrajt, američki košarkaš
- 31. decembar — Čeri Kis, srpska pornografska glumica
Smrti
urediJanuar
uredi- 1. januar — Grejs Hoper, američki kompjuterski stručnjak, tvorac kompjuterskog jezika kobol (* 1906)
Februar
uredi- 23. februar — Markos Vafijadis, grčki političar
- 26. februar — Jovan Janićijević Burduš, srpski glumac (* 1932)
Mart
uredi- 9. mart — Menahem Begin, izraelski političar i premijer, nobelovac za mir 1978. (* 1913)
April
uredi- 6. april — Ajzak Asimov, američki pisac naučne fantastike (* 1920)
- 10. april — Piter Mičel, engleski biohemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1978. god. (* 1920)
- 18. april — Beni Hil, britanski glumac i pevač (* 1924)
Maj
uredi- 6. maj — Marlen Ditrih, nemačka glumica i pevačica (* 1901)
- 15. maj — Ladislav Demšar, jugoslovenski košarkaš i košarkaški trener (* 1929)
- 23. maj — Đovani Falkone, italijanski sudija (* 1939)
Jun
uredi- 28. jun — Mihail Talj, svetski prvak u šahu (* 1936)
Jul
uredi- 2. jul — Borislav Pekić, srpski književnik (* 1930)
- 11. jul — Hajrudin Krvavac, bosanskohercegovački reditelj i scenarista (* 1926)
- 28. jul — Jovan Rašković, srpski političar i psihijatar (* 1929)
Avgust
uredi- 12. avgust — Džon Kejdž, američki kompozitor i teoretičar muzike (* 1912)
- 26. avgust — Đurđica Barlović, hrvatska pevačica (* 1950)
Septembar
uredi- 2. septembar — Barbara Maklintok, američki genetičar, dobitnik Nobelove nagrade iz medicine 1983. (* 1902)
- 4. septembar — Branko Pantelić Panter, prvi komandant Garde Panteri (* 1957)
- 11. septembar — Stojan Vujnović — Srbin, srpski pukovnik Hrvatskih odbrambenih snaga (* 1953)
- 25. septembar — Ivica Vdović, srpski muzičar (* 1961)
Oktobar
uredi- 8. oktobar — Vili Brant, nemački političar i kancelar (* 1913)
- 20. oktobar — Koča Popović, srpski političar i narodni heroj (* 1908)
Novembar
uredi- 7. novembar — Aleksander Dupček, čehoslovački političar (* 1921)
Decembar
uredi- 13. decembar — Aleksandar Tirnanić, jugoslovenski fudbaler i fudbalski selektor (* 1910)
- 21. decembar — Stela Adler, američka glumica i učiteljica glume (* 1901)
- 21. decembar — Albert King, američki bluz gitarista i pevač (* 1923)
- 30. decembar — Mihailo Lalić, srpski književnik (* 1914)
Nepoznat datum
uredi- Vikipedija:Nepoznat datum — Kuno Vidrić, hrvatski i srpski planinar (* 1908)
Nobelove nagrade
urediLiteratura
urediVidi još
urediReference
uredi
