Štans

Štans (nem. Stans) je gradić u središnjoj Švajcarskoj. Štans je glavni grad kantona Nidvaldena, kao njegovo najveće naselje.

Štans nem. Stans
Pogled na Štans
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Švajcarska
Kanton	Nidvalden
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	7.789 (2.008)
— gustina	703 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	46° 58′ S; 8° 26′ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	436 m
Površina	11,08 km2
Štans Štans na karti Švajcarske
Ostali podaci
Gradonačelnik	Beatris Ričard-Ruf
Poštanski broj	6370
Veb-sajt
www.stans.ch

Prirodne odlike

Stare kuće u gradskom jezgru

Štans se nalazi u središnjem delu Švajcarske. Od najbližeg većeg grada, Ciriha grad je udaljen 65 km južno, a od obližnjeg Lucerna svega 15 km južno.

Reljef: Štans se nalazi u omanjoj dolini uz Firvaldštetsko jezero, na oko 440 metara nadmorske visine. Jezero se nalazi severno od grada. Južno od grada izdižu se Urnski Alpi.

Klima: Klima u Štansu je umereno kontinentalna.

Vode: Kroz Štans ne protiče nijedan značajniji vodotok, ali je veoma blizu grada Firvaldštetsko jezero.

Istorija

Područje Štansa je bilo naseljeno još u vreme praistorije i Starog Rima, ali nije imalo veliki značaj.

Štans se prvi put spominje 1124. godine. Naselje je ubrzo ojačalo i proširilo uticaj na okolno područje, stvarajući malu srednjovekovnu državicu. Ona je sa još nekoliko sličnih državica obrazovala 1291. g. Švajcarsku konfederaciju.

1798. godine, Štans je napala francuska vojska pod vođstvom generala Napoleona Bonaparte budući da je Štans odbio prihvatiti novi ustav Francuske koji je Napoleon doneo.

Johan Hajnrih Pestaloci je u istoj godini otvorio prihvatilište za decu bez roditelja i za decu koji su u toku napada ostali bez krova nad glavom. Sa svom decom radio sam uz pomoć jedne domaćice. Pestaloci je hteo tako dokazati kako roditeljska odanost, ljubav i poverenje u decu imaju ključnu ulogu i odgoju.

Stanovništvo

2008. godine Štans je imao blizu 8.000 stanovnika, što je 3 puta više nego pre jednog veka. Od toga 9,4% su strani državljani.

Jezik: Švajcarski Nemci čine tradicionalno stanovništvo grada i nemački jezik je zvanični u gradu i kantonu. Međutim, gradsko stanovništvo je tokom proteklih nekoliko decenija postalo veoma šaroliko, pa se na ulicama Štansa čuju brojni drugi jezici. Tako danas nemački jezik maternji za 91,6% stanovništva, a najznačajniji manjinski jezici su italijanski jezik (2,0%) i srpskohrvatski (1,2%).

Veroispovest: Mesni Nemci su od davnina rimokatolici. Međutim, poslednjih decenija u gradu se znatno povećao udeo drugih vera. Današnji verski sastav grada je: rimokatolici 76,7%, protestanti 10,8%, a potom slede ateisti, muslimani, pravoslavci.

Privreda

U Štansu ima 6900 zaposlenih u 650 firmi. 2% radnika rade u poljoprivredi dok 37% radi u industriji. 61% radnika radi u trgovini i uslugama. U Štansu se nalazi sedište najvećeg proizvođača aviona u Švajcarskoj (Pilatus Erkraft).

Saobraćaj

Štans se nalazi na važnom tranzitnom putu. Kroz Štans prelazi autpout A2, koji se spaja središnji deo Švajcarske sa Italijom. U Štansu postoji i železnička stanica, odakle svaki dan vozovi saobraćaju prema Lucernu.

Galerija slika

• 
  Zdanje kantona
• 
  Gradska crkva
• 
  Kapucinski manastir
• 
  Johan Hajnrih Pestaloci

Spoljašnje veze

• Zvanična stranica grada Štansa