Švedsko-norveški rat
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Švedsko-norveški rat vođen je 1814. godine između Švedske i Norveške. Završen je porazom Norvežana i stvaranjem Švedsko-norveške unije.
| Švedsko-norveški rat | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Napoleonovi ratovi | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Švedska | Norveška | ||||||
Uvod
urediMirom u Kilu od 14. januara 1814. godine, danski suverenitet nad Norveškom prelazi na švedskog kralja Karla XIII. Međutim, predstavnici norveške Ustavotvorne skupštine 10. aprila-17. maja 1814. godine proglašavaju Norvešku slobodnom i nezavisnom ustavnom monarhijom. Švedska počinje ratne pripreme. Ona ima nadmoćnost u kopnenim snagama (oko 45 500) i ratnoj mornarici nad Norveškom čije kopnene snage broje samo 26 300 ljudi.
Rat
urediGlavnina švedskih snaga prelazi 28. jula 1814. godine norvešku granicu i preduzima dejstva na reci Glomenu, a pomoćne snage upućene su ka tvrđavi Fredriksta. Nakon kraće kopnene i pomorske blokade, tvrđava Fredriksta je 4. avgusta zauzeta, što je omogućilo glavnini švedskih snaga da izbije na reku Glomen i razbije Norvežane na položajima zapadno od reke.
Kraj rata
urediPosle forsiranja reke Glomen, Šveđani (oko 37 000 ljudi) su nastavili dejstva ka severozapadu i primorali protivnika na opšte povlačenje. Zbog opasnosti od okruženja i uništavanja glavnine snaga, Norveška je 14. avgusta zaključila primirje. Posebnim sporazumom od 20. oktobra 1814. godine osnovana je švedsko-norveška unija (1814—1905) koja je potvrđena 6. avgusta 1815. godine. Norveška je priznala švedskoj posed tvrđave Fredriksta kao i dela pogranične oblasti Norveške. Bernadot, od 1818. švedski kralj Karlo XIV, priznao je norveški Utav iz 1814. godine sa supštinom na bazi široko izabranog predstavništva. Engels piše o tom ustavu kao najdemokratskijem u tadašnjoj Evropi.
Izvori
uredi- Vojna enciklopedija, tom 9 (655)