Čak Jeger

Чак Јегер (1923-2020), први пилот који је летео брже од звука

Čarls Elvud Jeger (engl. Charles Elwood Yeager; Majra, 13. februar 1923Los Anđeles, 7. decembar 2020), poznatiji kao Čak Jeger,[a] bio je američki vojnik i probni pilot. Godine 1947. je postao prvi pilot koji je u letu dostigao brzinu zvuka.

Čak Jeger
Čak Jeger
Lični podaci
Puno imeČarls Elvud Jeger
Datum rođenja(1923-02-13)13. februar 1923.
Mesto rođenjaMajra, Zapadna Virdžinija, SAD
Datum smrti7. decembar 2020.(2020-12-07) (97 god.)[1]
Mesto smrtiLos Anđeles, SAD
Porodica
Supružnik
  • Glenis Dikhaus
    (v. 1945 —  s. 1990)
  • Viktorija Skot D’Andželo
    (v. 2003)
Deca4
Vojna karijera
SlužbaAmeričko ratno vazduhoplovstvo
1941—1975

Zvanični veb-sajt
www.chuckyeager.com

Vojničku karijeru započeo je 1941. godine u Drugom svetskom ratu.

Biografija

uredi

Jeger je odrastao u Hamlinu, Zapadna Virdžinija. Njegova karijera je započela u Drugom svetskom ratu kao redov u vojsci Sjedinjenih Država, dodeljen Vazduhoplovnim snagama vojske 1941. godine. Nakon što je služio kao mehaničar aviona, u septembru 1942. godine, ušao je u obuku pilota i po diplomiranju je unapređen u čin oficira avijatičara.[3] U ratu je ostvario većinu svojih pobeda u vazduhu kao pilot borbenog aviona P-51 Mustang na Zapadnom frontu, gde mu je pripisano da je oborio 11,5 neprijatelja avion (pola zasluga je od drugog pilota koji mu pomaže u jednom obaranju). 12. oktobra 1944. stekao je status „asa za jedan dan“, pošto je oborio pet neprijateljskih aviona u jednoj misiji.[4]

Nakon rata, Jeger je postao probni pilot i leteo je na mnogim tipovima aviona, uključujući eksperimentalne avione na raketni pogon za Nacionalnu vazduhoplovnu i svemirsku administraciju (NASA). Kroz NASA program, postao je prvi čovek koji je zvanično probio zvučnu barijeru 14. oktobra 1947. godine, kada je leteo na eksperimentalnom Bel Ks-1 na brzini od 1 maha na visini od 13.700 m. Zatim je nastavio da obara nekoliko drugih rekorda u brzini i visini u narednim godinama. Godine 1962. postao je prvi komandant pilotske škole za istraživanje svemira USAF-a, koja je obučavala i proizvodila astronaute za NASA-u i Vazduhoplovstvo.[5]

Jeger je kasnije komandovao lovačkim eskadrilama i krilima u Nemačkoj, kao i u jugoistočnoj Aziji tokom Vijetnamskog rata. U znak priznanja za njegova dostignuća i izvanredne rezultate u tim jedinicama, unapređen je u brigadnog generala 1969. i primljen u Kuću slavnih Nacionalne avijacije 1973. godine. Penzionisan je 1. marta 1975. Njegova aktivna letačka karijera trajala je više od 30 godina i odvela ga u mnoge delove sveta, uključujući zonu Korejskog rata i Sovjetski Savez tokom vrhunca Hladnog rata. Tokom svog života, leteo je na više od 360 različitih tipova aviona tokom 70 godina perioda, i nastavio je da leti dve decenije nakon penzionisanja kao pilot konsultant za vazduhoplovstvo Sjedinjenih Država.[6]

Napomene

uredi
  1. ^ Njegovo prezime se ponekad nepravilno čita kao Jiger ili Jejger.[2]

Izvori

uredi
  1. ^ Musil, Steven (7. 12. 2020). „Chuck Yeager, test pilot who first broke sound barrier, dies at age 97”. CNET (na jeziku: engleski). 
  2. ^ „Preminuo Čak Jeger, prvi pilot koji je probio zvučni zid”. Radio televizija Srbije. 8. 12. 2020. 
  3. ^ Yeager, Chuck (1985). Yeager : an autobiography. Leo Janos. Toronto: Bantam Books. ISBN 0-553-05093-1. OCLC 11812886. 
  4. ^ Perry, Rev. John Neville, (29 March 1920–20 June 2017), Oxford University Press, 2007-12-01, Pristupljeno 2022-09-21 
  5. ^ NGS observation check-lists December 1963 (Northern Grid Survey 5). [s.n.] 1963. 
  6. ^ Hildyard, Brigadier-General Harold Charles Thoroton, (16 July 1872–24 Feb. 1956), Oxford University Press, 2007-12-01, Pristupljeno 2022-09-21 

Spoljašnje veze

uredi