Carska bara

Specijalni rezervat prirode "Carska bara"
Specijalni rezervat prirode "Carska bara"
IUCN kategorija IV (stanište)
	Carska bara
Mjesto	Srbija
Najbliži grad	Zrenjanin
Površina	4.726 ha
Osnovano	1955. godine
Upravljačko tijelo	Srbija

Specijalni rezervat prirode "Carska bara" je rezervat prirode koji leži između tri grada: Beograda, Novog Sada i Zrenjanina, u međurečju Tise i Begeja. Do nje se može doći kada se na 17 km iz Zrenjanina prema Beogradu skrene desno preko Begeja.

Odlike

Carska bara je sistem vodenih ekosistema sa trakama trske i ševara, stepa i vrbaka. Prostor Carske bare karakteriše gusto izatkan ćilim reka, kanala, jezera i bara, dok se boje smenjuju od plavih jezera, preko zelenih i smeđih šuma, sve do bledožute i bele boje slatina. Na ovom prostoru nekada se protezalo bezbroj većih i manjih močvara. Danas ovaj prostor karakterišu meandri Starog Begeja koji se sužavaju i skraćuju i bare — sve više nagnute u odnosu na dno rečnog korita.

Biljni svet Carske bare koji pleni svojom lepotom, predstavljen je brojnim autohtonim vrstama, od kojih su neke retke, pored onih koje se redovno sreću na barskim kompleksima. Po svojoj vrednosti izdvajaju se od vodenih biljaka vodeni griz, vodena paprat, beli lokvanj i druge: u livadskoj vegetaciji prisutni su vranjemil, hajdučka trava, slez, pelen, livadska žalfija i druge; a u močvarnoj vegetaciji: zajednice tršćaka, vodoljub, barska perunika, ježenica, pačja trava, iđirot i druge. Šumske površine zauzimaju značajne delove Rezervata. Brojna stabla u okolini kolonije čaplji i kormorana imaju osušene vrhove, čineći ih tako pogodnim za osmatračnice i uzletišta za lov ribe u jezeru ili bari, ovim stanovnicima bare.

Pogled sa staze zdravlje

Za bogatstvom sveta flore ne zaostaje ni fauna, gde se uz dosta sreće mogu pronaći: divlja svinja, srna, lisica, zec, bizamski pacov, šišmiš, tvor, jež, tekunica, krtica, lasica, hrčak, barska kornjača, sivi gušter, belouška, zelena žaba i šareni daždevnjak. U vodama Starog Begeja i Carske bare živi čak 24 vrste riba iz 16 familija.

Svetsku slavu ovom mestu donelo je prisustvo ptičjeg sveta sa oko 240 vrsta, zbog čega je ovo dobro proglašeno za Ramsarsko područje, tj upisano u listu močvarnih područja od međunarodnog značaja^[1]. Neke od retkih ptica koje se ovde mogu videti su: orao belorepan, eja močvarica, livadska eja, kobac, mišar, čaplja kašikara i mnoge druge.

U ovoj oazi flore i faune najranije prisustvo čoveka seže čak 6000 godina u prošlost, o čemu govore dokazi pronađeni u humkama u okolini Mužije i Titela. Ranu istoriju kraja obeležio je hunski vođa Atila, za čije ime su vezane brojne legende o nastanku imena Carske bare. Na izgled miran i tih kraj, svedoči o burnoj istoriji naroda koji su se ovde smenjivali ali i ostajali: od Bugara, Rumuna i Turaka do Nemaca, Mađara i Srba.

Zrenjaninski planinari (ŽPSD Zrenjanin) svake godine polovinom juna na ovoj lokaciji, na obali Starog Begeja dočekuju svoje prijatelje iz svih krajeva zemlje ("Susret planinara Carska bara").

U blizini Carske bare nalazi se Hotel Sibila^[2], izgrađen 1992. godine, na samom Ribarskom gazdinstvu „Ečka“. Na 2 km od Carske bare ka Beogradu nalazi se Restoran Trofej^[3], nesvakidašnjeg izgleda sa mini zoo-vrtom.

Zaštita

Carska bara

Prva zaštita dela područja uspostavljena je 1955. godine, kada je „Vojtina mlaka“ proglašena za deo izuzetnih prirodnih lepota. Šire prostorna zaštita područja Starog Begeja i Carske bare uspostavljena je 1986. godine proglašenjem Regionalnog parka prirode „Stari Begej“ (1300ha), a u okviru kojeg se nalazi i Strogi prirodni rezervat „Carska bara“ (447 ha), kao predeo izvorne i neznatno izmenjene prirode.

Na predlog stručnjaka Zavoda za zaštitu prirode Srbije Vlada Republike Srbije proglasila je ovo područje Specijalnim rezervatom prirode Stari Begej — Carska bara. Rešenjem o prethodnoj zaštiti područja 2008. godine je predviđeno proširenje granica SRP “Stari begej-Carska bara”.

Uredba o proglašenju Specijalnog rezervata prirode “Carska bara” objavljena je u “Službenom glasniku RS” broj 46/2011 od 24.06.2011. godine, a zaštićeno je 4.726 ha i utvrđeni su režimi zaštite I, II i III stepena zaštite.^[4].