Urbanizam
Urbanizam je naučna disciplina, veština i tehnika uređenja i organizacije naselja koja uzima u obzir estetske, higijenske i praktične potrebe stanovnika. Aktivnosti iz oblasti urbanizma se realizuju na osnovu izrade prostornih i urbanističkih planova i projekata. Reč urbanizam potiče od latinske reči urbs sa značenjem grad.
Iako su aktivnosti iz oblasti uređenja naselja prisutne kroz istoriju čovečanstva od pojave prvih gradova u starom veku, kao naučna disciplina urbanizam se konstituiše tek u XX veku sa ubrzanjem procesa urbanizacije.
Ildefons Serda koji je tvorac urbanističkog plana Barselone objavljuje 1867. godine knjigu Teorija urbanizacije. Iste godine je izrađen i prvi urbanistički plan Beograda čiji je tvorac Emilijan Josimović, a u istom periodu se sprovodi i veliko urbanističko sređivanje Pariza pod nadzorom barona Osmana.
Kao značajan urbanistički koncept na početku XX veka može se navesti vrtni grad čiji je tvorac Ebenezer Hauard – prvi vrtni grad je realizovan 1903. godine u Engleskoj.
Pokret moderne arhitekture CIAM konstituiše se 1928. godine i njegov najznačajniji član je švajcarac Le Korbizje. U tom periodu počinje i razvoj prostornog planiranja s obzirom da sazreva svest da se nijedno naselje ne može posmatrati izolovano u odnosu na svoju okolinu.
Urbanističko planiranje ipak ostaje specifična oblast uređenja prostora s obzirom da se odnosi na naselja koja predstavljaju mesta koncentracije stanovništva i aktivnosti. Planiranje naselja kroz urbanizam se ostvaruje putem urbanističkih planova.
Međunarodni dan urbanista je 8. novembar.
Literatura
uredi- Elin Nan, Postmoderni urbanizam, Orion, Beograd 2002.
- Šoe Fransoaz, Urbanizam, utopija i stvarnost, Građevinska knjiga, Beograd 1978.
- Le Korbizje, Način razmišljanja o urbanizmu, Građevinska knjiga, Beograd 1974.
- Le Korbizje, Atinska povelja, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, 1998.
- Maksimović Branko, Idejni razvoj srpskog urbanizma - period rekonstrukcije gradova do 1914, Sanu, Beograd 1978.
- Mamford Luis, Grad u istoriji, Book&Marso, Beograd 2001.
- Cerda Ildefons, La théorie générale de l'urbanisation, Editions du Seuil, Paris, 1979.
- Reba Darko, Ulica - element strukture i identiteta, Orion Art, Beograd, 2010.
