Trbuh
Trbuh, stomak ili abdomen, deo je tela između pluća i karlice. U trbuhu se nalaze mnogi organi: crevni trakt, (želudac, tanko crevo, debelo crevo i slepo crevo), jetra, žučna kesa, pankreas, sistem za izlučivanje (bubrezi i mokraćovod), aorta, donja šuplja vena i slezina.[1]
| Hvatište | Grudni koš kičma |
|---|---|
| Nazivi i oznake | |
| MeSH | D000005 |
| TA98 | A01.1.00.016 |
| TA2 | 127 |
| FMA | 9577 |
| Anatomska terminologija | |
Anatomija
urediTrbuh je anatomski prostor koji je omeđena donjom ivicom rebara i dijafragmom sa gornje strane, karličnim kostima (stidnim predelom) sa donje, i bokovima sa leve i desne strane.[2][3] Trbuh ili abdomen je najveći deo ljudskog tela, čiji središnji deo čini trbušna duplja, sa trbušnim organima. Sa spoljne strane trbušna šupljina zatvorena je trbušnim zidom koji čini; koža, potkožno masno tkivo, mišići, krvni sudovi i fascije. Glavni trbušni mišići su: poprečni trbušni mišić, ravni trbušni mišić, spoljnji kosi trbušni mišić, unutrašnji kosi trbušni mišić i četvorougaoni slabinski mišić.
Organi, važni krvni i limfni sudovi i živci trbušne duplje
|
|
Anatomsko-klinička podela trbuha
uredi
Anatomsko-klinička je, iz praktičnih razloga, definisano devet regija trbušne duplje. Pomoć njih se lakše opisuje razmeštaj trbušnih organa, bol i patološke promene. Tih devet regija je međusobno odvojeno četirima ravninama: dvema sagitalnim (vertikalnim) i dvema transverzalnim (horizontalnim):
- Sagitalne (vertikalne) ravni: su dve leva i desna medioklavikularna, koje prolaze sredinom ključne kosti (otprilike 9 cm od centralne linije) i sredinom linije koja povezuje prednju gornju ilijačnu spinu i simfizu pubične kosti na obema stranama trbuha. Katkad te ravni prolaze ipolumesečastim brazdama koje čine lateralne granice ravnog trbušnog mišića.
- Transverzalne (horizontalne) ravni: su dve gornja subkostalna ravan (koja prolazi donjom granicom desete rebrene hrskavice na obema stranama) i donja, transtuberkularna ravan (koja prolazi kroz ilijačni tuberkulum i kroz telo L5 slabinskog pršljena). Obe ravni označavaju palpatorno (opipljive) strukture trbuha.
Neki kliničari koriste u praksi i transpiloričnu i interspinalnu ravan za opisivanje navedenih devet regija:
- Transpilorična ravan (određena je sredinom linije koja spaja vrh drška, sternalnog manubrijuma, i pubične simfize) preseca pilorus (distalni, tubularni deo želuca) kad je pacijent sagnut. Zbog visceralne vreće, pod uticajem gravitacije, pilorus je obično smešten niže kad je pacijent u uspravnom položaju. Transpilorična ravan je korisna za pozicioniranje jer preseca mnoge važne strukture: fundus žučne kese, vrat pankreasa, polazište gornje mezenterične arterije, portalne vene jetre, polazište transverzalnog deo debelog creva, fleksuru duodenojejunalis te hilus bubrega.
- Interspinalna ravan koja prolazi kroz lako opipljivu prednju gornju spinu ilijaku na obema stranama.
Anatomska podela trbuha po regijama
| Desno | Sredina | Levo |
|---|---|---|
(ispod desnog rebarnog luka) |
(čašica) |
(ispod levog rebarnog luka) |
(slabinski) |
(pupčani) |
(slabinski) |
(preponski) |
(stidni ili donjotrbušni) |
(preponski) |
Zbog lakše kliničke orijentacije, u svakodnevnoj praksi, kliničari često koriste i dve ravni kojima definišu četiri kvadranta trbušne duplje:
- Prva je transverzalna (horizontalna) transumbikalna (transpupčana) ravan koja prolazi kroz pupak (umbilikus) i intervertebralne (međupršljenske) koja prolazi između L3 i L4 slabinskog diskusa, i razdvaja šupljinu trbuha na gornju i donju polovinu.
- Druga je vertikalna medijalna ravan (mediosagitalna), koja prolazi longitudinalno kroz telo, i razdvaja ga na desnu i levu polovinu.
Anatomska podela trbuha na kvadrante
| Desno | Levo |
|---|---|
Značaj podele trbuha na regije:
Za lekare u osnovnoj zdravstvenoj zaštiti, službama hitne pomoći i kliničare važno je da znaju koji se organi nalaze u kojoj trbušnoj regiji ili kvadrantu kako bi tokom pregleda udaranjem ili opipavanjem mogli da odrede iz kojih trbušnih organa potiču tegobe.
Izvori
uredi- ^ „Abdominal cavity”. Encyclopædia Britannica. I: A-Ak - Bayes (15th izd.). Chicago, IL: Encyclopædia Britannica, Inc. 2010. str. 19—20. ISBN 978-1-59339-837-8.
- ^ Abdomen. (n.d.). Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Pristupljeno: 22. 10. 2007.
- ^ Abdomen. Dictionary.com. The American Heritage Dictionary of the English Language, 4th Edition. Pristupljeno:: 22 10. 2007.
