Сутјеска (film)
Sutjeska je jugoslovenski film snimljen 1973. godine u režiji Stipe Delića.[1][2] Film je snimljen povodom tridesetogodišnjice bitke na Sutjesci a scenario su pisali Sergej Bondarčuk, Branimir Šćepanović i Miljenko Smoje. Sniman je u Nacionalnom parku Sutjeska. Važi za jedan od najskupljih filmova u istoriji jugoslovenske kinematografije.[2]
| Sutjeska | |
|---|---|
 Filmski poster | |
| Izvorni naslov | Sutjeska |
| Žanr | ratni |
| Režija | Stipe Delić |
| Scenario | Sergej Bondarčuk Branimir Šćepanović Miljenko Smoje |
| Producent | Nikola Popović |
| Glavne uloge | Bata Živojinović Ljubiša Samardžić Milena Dravić |
| Scenograf | Mario Gargublija Vladimir Tadej Tihomir Piletić Asim Babić |
| Snimatelj | Tomislav Pinter snimatelji druge kamere Aleksandar Petković Predrag Popović |
| Montaža | David Da Vild Vuksan Lukovac |
| Producentska kuća | Sutjeska film Bosna film Sarajevo Centar FRZ Beograd Zeta film Budva |
| Godina | 1973. |
| Trajanje | 124 minuta |
| Zemlja |  SFRJ |
| Jezik | srpskohrvatski |
| IMDb veza | |
Film je poznat i po tome što je Josip Broz Tito aktivno učestvovao u njegovom snimanju, insistirajući da njegov lik tumači poznati britanski glumac Ričard Barton.[3] Postoje anegdote i pričanja očevidaca o pijanstvu Ričarda Bartona tokom snimanja filma.[4]
Radnja
uredi
Rekonstrukcija jedne od najmučnijih vojnih operacija koje su se dogodile na teritoriji bivše Jugoslavije, u kojoj je poginulo više od sedam hiljada boraca, i sa jedne i sa druge strane (među poginulima je bio i narodni heroj Sava Kovačević).
U maju i junu 1943. na Sutjesci se odigrala najteža bitka jugoslovenskih partizana u NOB-u. Oko 20.000 boraca, sa centralnom bolnicom, opkolilo je u vrletima Crne Gore i Hercegovine šestostruko jači neprijatelj. Vrhovni štab donosi odluku o proboju. Dileme vrhovnog komandanta, herojske borbe u odbrani ranjenika i potresne lične sudbine lajtmotiv su ovog filma.[1][2]
Tokom proboja ranjen je Tito, preko 7000 boraca gine, a najmanje toliko mrtvih ima i neprijatelj.
Uloge
uredi| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Ričard Barton | Josip Broz Tito |
| Ljuba Tadić | Sava Kovačević |
| Bata Živojinović | Nikola |
| Boris Dvornik | Ivan „Dalmatinac“ |
| Milena Dravić | Vera |
| Miroljub Lešo | Boro |
| Irena Papas | Borova majka |
| Ljubiša Samardžić | Stanojlo |
| Kole Angelovski | Stanojlov pomoćnik |
| Bert Sotlar | Barba |
| Ginter Majsner | General Rudolf Liters |
| Anton Difring | General-pukovnik Aleksandar Ler |
| Branko Špoljar | Član glavnog štaba 1 |
| Milan Puzić | Član štaba |
| Petar Banićević | Kapetan Vilijam Dikin |
| Relja Bašić | Kapetan Vilijam Stjuart |
| Neda Arnerić | Jagoda |
| Rade Marković | Radoš |
| Stole Aranđelović | Pop sa petokrakom i krstom na kapi |
| Miloš Kandić | Huso |
| Ilija Ivezić | Komesar |
| Janez Vrhovec | Radoslav, komandant južne grupe |
| Majkl Kramer | Oberst Vagner |
| Toni Laurenčić | Zoran |
| Dušan Tadić | Sveto |
| Dina Rutić | Bolničarka |
| Marinko Šebez | Duško |
| Slobodan Dimitrijević | Kurir |
| Slavko Štimac | Kurir (nepotpisan) |
| Sava Damjanović | Komandir 4. Crnogorske brigade |
| Mirko Boman | Iscrpljen partizan naslonjen na drvo |
| Demeter Bitenc | Član engleske vojne misije |
| Zvonko Jovčić | Nemački major |
| Boro Begović | Đuro |
| Dušan Bulajić | Član štaba |
| Ljuba Kovačević | Ranjenik sa Banije |
| Milan Gutović | Kurir sa Krekova |
| Tana Maskareli | Starica koja dočekuje Tita |
| Vesna Malohodžić | Dalmatinka sa pletenicama |
| Slobodan Velimirović | Nemac sa nemačkim ovčarom |
| Husein Čokić | Seljak koga Nemci ubijaju ispred kuće |
| Rastislav Jović | Lovre, mitraljezac |
| Milutin Mićović | Kurir koji predaje raport i pada od umora |
| Goran Sultanović | Pera Marković |
| Dušan Janićijević | Dalmatinac |
| Milan Bosiljčić Beli | Član engleske vojne misije |
| Ivan Jagodić | Partizan |
| Mihajlo Viktorović | Profa koji umire kraj reke |
| Branko Matić | Tifusar koji krade konja |
| Vladan Živković | Komandant 2. Dalmatinske divizije |
| Ivo Marjanović | Partizan sa brkovima, član Titovog štaba |
| Mirčeta Vujičić | Crnogorac koji Titu donosi poruku s Ljubinog groba |
| Zdravko Smojver | Krupni Nemac koji radi vežbe |
| Dušan Huđec | Šime, Barbin sin |
| Pero Vrca | Raportira Titu o dolasku 7. Banijske divizije |
| Sulejman Lelić | Ive, Barbin sin |
| Anka Zupanc | Bolničarka |
| Vladimir Popović | Partizan |
| Jozo Lepetić | Partizan |
| Milan Golubović | Nemački tenkista (nepotpisan) |
| Svetislav Pavlović | |
| Mite Grozdanov | Član Vrhovnog štaba |
| Ladislav Cigoj | Nemački kapetan |
| Božidar Dapčević | |
| Arif Vala | |
| Miralem Isović | |
| Konstantin Drvarov | |
| Slavko Karanović | |
| Tone Gogala | Partizan koji je krenuo preko Pive |
Nagrade
uredi- Pula 73' - Nagrada publike Jelen; Nagrada Zlatne arene za najbolji film; Zlatnom arenom za najbolji scenario; Zlatna arena za glavnu mušku ulogu Ljubiši Samardžiću; te Bronzanu arenu za režiju;[5][6] Diploma Bori Begoviću za epizodnu ulogu[2]
- Moskva 73' - Specijalna nagrada[2]
- Niš 73' - Car Konstantin, 1. nagrada za glavnu mušku ulogu Velimiru Bati Živojinoviću; Nagrada za mušku debitantsku ulogu Miroljubu Lešu[7]; Nagrada niškog Narodnog pozorišta Bertu Sotlaru kao 'najboljem pozorišnom glumcu na filmu'[2]
Reference
uredi- ^ a b „Sutjeska”. BH Film. Arhivirano iz originala 25. 03. 2021. g. Pristupljeno 29. 1. 2021.
- ^ a b v g d đ „Sutjeska”. Baza HR kinematografije. Pristupljeno 26. 1. 2021.
- ^ „Sutjeska - film”. RTS. Pristupljeno 26. 1. 2020.
- ^ Na snimanju „Sutjeske” Ričard Barton vojnicima SFRJ nudio opkladu koju je retko ko dobio (B92, 10. novembar 2021)
- ^ „Sutjeska”. Moj Tv. Pristupljeno 26. 1. 2020.
- ^ „SUTJESKA”. Pula film festival. Arhivirano iz originala 01. 02. 2021. g. Pristupljeno 26. 1. 2021.
- ^ „Istorijat”. Filmski susreti. Arhivirano iz originala 31. 01. 2021. g. Pristupljeno 26. 1. 2021.
Spoljašnje veze
uredi- Sutjeska na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Heroj sa Sutjeske kojeg je ljubila Liz Tejlor („Politika“, 4. januar 2015)
