Solarna elektrana Trebinje
Solarna elektrana Trebinje ili SE Trebinje jedan je od budućih projekta u elektroenergetskom sistemu Republike Srpske, po kome je prvobitno planirao instalisanje snage od 100 MW za prosečnu godišnju proizvodnje od 147,7 GWh. Procenjena investiciona ulaganja po ovom planu kreću oko 134,43 mil. KM.[1] Kasnije je ovaj projekat revidiran i planirana je izgradnja jedne SE snage 73 megavata, i dve snage od po 53 megavata.
Položaj i izbor lokacije
uredi
Solarna elektrana Trerbinje treba da bude izgrađena na lokaciji Zupci koja se nalazi jugoistočno od urbane matrice opštine Trebinje, na udaljenosti oko 12 km. Pristup ovoj lokaciji moguć je sa lokalnog (makadamskog) puta Trebinje-Ubla koji se spaja sa regionalnim putem R429 Trebinje-Herceg Novi. Od regionalnog puta buduća lokacije elektrane udaljena je oko 2 km.
Na izbor ove lokacije da se na njoj izgradi prva solarna elektrana u Republici Srpskoj uticala je činjenica da Grad Trerbinje ima oko 260 sunčanih dana u godini, i da spada u najsunčanije gradove na Balkanu. Sneg u Trebinju je prava retkost, a i kada padne zadrži se samo nekoliko časova.
Preduslovi
urediZakonom o energetici Republike Srpske uređena je osnove energetske politike Republike Srpske, a donošenjem Strategije razvoja energetike, planova, programa i drugih akata za njeno sprovođenje, pokrenuta su i osnovna pitanja vezano za regulisanje i obavljanje energetske delatnosti, korišćenjem obnovljivih izvora energije i uslovi za ostvarivanje energetske efikasnosti. Ovim zakonom propisano je da je korišćenje obnovljivih izvora energije i efikasne kogeneracije u Republici Srpskoj od opšteg interesa za Republiku.[2]
Cilj ovog zakona i Strategije RS je:
- promovisanja i podsticanja proizvodnje i potrošnje električne i toplotne energije iz obnovljivih izvora energije,
- ostvarivanje energetske politike u pogledu postizanja obavezujućih ciljeva učešća energije iz obnovljivih izvora energije u odnosu na bruto finalnu potrošnju energije u Republici Srpskoj,
- doprinos zaštiti životne sredine,
- podrška realizaciji ciljeva za ublažavanje klimatskih promena,
- doprinos održivom razvoju,
- racionalnije korišćenje primarnih izvora energije,
- povećanje sigurnosti snabdevanja energijom,
- poboljšanje diversifikacije izvora i sl.[3]
Opšte informacije
uredi
U Bosni i Hercegovini postoji 499 solarnih elektrana, i to:[4]
- 383 u Federaciji BiH
- 116 u Republici Srpskoj, malih elektrana za koje je ostvareno pravo na podsticaj, i koje su u 2016. godini planirale proizvodnju od 3,71 GWh. Dok su ostale elektrane koje su radile za svoje potrebe planirale proizvodnju od 0,60 GWh.[5]
Sve solarne elektrane u Federaciji BiH su u privatnom vlasništvu, kao i većina u RS.
Broj elektrana licenciranih od FERK-a je 362, dok su ostale elektrane izgrađene za vlastite potrebe.
Od 2015. godine solarne elektrane koje imaju dozvolu za rad i povećale su proizvodnju energije i ona je 2015. godine iznosila 5.221 megavat, do 2020. godine narasla je na 33.194 megavata. U prva četiri meseca 2021. godine ove elektrane proizvele su 12.577 megavata električne energije. Regulatorne agencije za energetiku u Federaciji BiH saoptila je da je godišnja proizvodnja solarnih elektrana koje se koriste za sopstvene potrebe iznosi 4,4 megavata.[4]
U narednom periodu Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju tri solarne elektrane na području Trebinja, i to:
- Trebinje 1, snage 73 megavata, koja će biti najveća solarna elektrana na Balkanu
- Trebinje 2 snage 53 megavata
- Trebinje 3 snage 53 megavata.
Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) zainteresovana je za podršku izgradnji solarne elektrane Trebinje 1, prvog takvog projekta Elektroprivrede Republike Srpske (ERS).[6]
Solarna elektrana Trebinje 1, planiranog kapaciteta 73 MW i projektovane godišnje proizvodnje od 108,7 GWh deo je desetogodišnjeg plana ERS za izgradnju obnovljivih elektrana ukupnog kapaciteta 1 GW.
ERS je 2020. godine dobio koncesiju na 50 godina za Trebinje 1, a vrednost investicije procenjena je na oko 52 miliona evra.[6]
U toku su aktivnosti na obezbjeđenju potrebnih dozvola i saglasnosni u skladu sa zakonskom regulativom u Republici Srpskoj.
Izvori
uredi- ^ „Solarna elektrana Trebinje – ERS” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-11-15.
- ^ Odluka Komisije od 30.06.2009. o uspostavljanju obrasca za Državne akcione planove za obnovljive izvore energije prema Direktivi 2009/28/EZ
- ^ „Akcioni plan Republike Srpske za korišćenje obnovljiivih izvora energije” (PDF). Banja Luka. maj 2014. str. 6. Arhivirano iz originala (PDF) 20. 01. 2022. g. Pristupljeno 15. 11. 2021.
- ^ a b „Evo gde će biti NAJVEĆA solarna elektrana na Balkanu”. Blic.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-11-15.
- ^ „1.1.2. Proizvodnja solarnih elektrana, Energetski planski bilans Republike Srpske za 2016. godinu.” (PDF). www.vladars.net. 2016. str. 8. Pristupljeno 15. 11. 2021.
- ^ a b „EBRD želi da finansira izgradnju solarne elektrane Trebinje 1 od 73 MW”. Balkan Green Energy News (na jeziku: srpski). 2021-06-01. Pristupljeno 2021-11-15.
