Silahdar Jusuf-paša

Jusuf Mašković, poznat i kao Silahdar Jusuf-paša (tur. Silahdar Yusuf Paşa, rođen kao Josip Mašković; Vrana, oko 1604 — Istanbul, 21. januar 1646) je bio Osmanski vezir i admiral (Kapudan-paša, veliki admiral Osmanske flote). Postao je poznat po osvajanju Hanija tokom Kandijskog rata 1645. godine.

Biografija

Poreklo i mladost

Josip Mašković je rođen kao Hrišćanin najverovatnije oko 1604. godine, u Vrani, gradiću pod Osmanskom upravom. Prema Frani Divniću, Jusuf je bio sluga Durak-bega, dok postoje izvori da je Maškovićev otac bio sluga Halil-bega. Još kao vrlo mlad, uzet je u službu kod Osmanskih muslimanskih begova, gde je naučio da piše i govori turski jezik. Zahvaljujući svojoj pameti, došao je do službe u Osmanskoj prestonici Istanbulu, gde je upoznao glavnog vratara carstva, te je odlučio da stupi u Osmansku službu u Istanbulu. Tamo je bio drvoseča u palati, zatim pomoćnik vrtlara, pa posle je bio i sam vrtlar. Tadašnji sultan Murat IV, koji je uklonio sve moguće druge naslednike, poštedio je jedino brata Ibrahima te ga je zarobio. Između vrtlara Maškovića i zarobljenog velikodostojnika se razvilo prijateljstvo. Navodno mu je Jusuf pomagao donoseći mu svežu hranu i vodu i terajući mu dosadu pričom i pesmom.

Kada je 1640. godine umro sultan Murat, njegov brat Ibrahim je postao sledeći sultan, pa je postavio Jusufa za Silahdar-pašu, odnosno dvorskog oružnika. Stekavši poverenje sultana Ibrahima, stupio je u pomorsku službu i brzo napredovao. Usled zadobijene moći i bogatstva, počeo je gradnju velikog Hana u svojoj rodnoj Vrani. 1644. godine imenovan je za Kapudan-pašu, glavnog admirala Osmanske flote. U Kandijskom ratu 1645−1669, uspeo je da osvoji Haniju i tako stekne još veći ugled. Nakon povratka u Istanbul 1645. godine, oženio je sultaniju Fatmu, ćerku sultana Ibrahima. Dobio je i palatu Ibrahim-paše kao rezidenciju.

Uprkos vojnim pobedama i zadobijenom uticaju, a zbog kleveta i dvorskih spletki velikog vezira Mehmed-paše, izgubio je poverenje sultana Ibrahima, koji ga je potom pogubio 21. januara 1646. godine.

Literatura

• Boško Desnica, excerpts from "Stojan Janković i uskočka Dalmacija"