Rat trojice Anrija
Rat trojice Anrija ili Osmi hugenotski rat poslednji je i najveći od Hugenotskih ratova. Vođen je u periodu od 1587. do 1598. godine. Naziv je dobio po imenima najznačajnijih učesnika rata: Anri III Valoa, Anri IV i Anri I od Giza. Rat je završen Nantskim ediktom kojim je kralj Anri IV dao značajna verska prava hugenotima.
| Rat trojice Anrija | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Sukobljene strane | |||||
Protestants:  Huguenots  Engleska |
 Politiques | ||||
Povod
uredi
Kada je 1584. godine, nakon smrti vojvode Anžujskog, Anri Navarski postao prestolonaslednik, Katolička liga je, unajmivši uz špansku pomoć jake snage u Švajcarskoj i Nemačkoj i podigavši sever i centar, prisilila kralja da opozove sve ranije edikte i da hugenote stavi van zakona, a njihovog vođu Anrija Navarskog liši svih prava. To izaziva najduži i najteži Osmi hugenotski rat (1585-1598).
Rat
uredi
Anri Navarski je porazio 20. oktobra 1587. godine sa 6000-7000 vojnika nešto nadmoćnije katoličke snage pod vojvodom An Žoajezeom u boju kod Kutrea. Nemački saveznici hugenota (8000 konjanika i 14.000 pešaka) pod komandom Fabijana Done doprli su do Loare gde su im katolici sprečili prelaz, a potom ih prepadima kod Vimorija i Onoa prinudili da se uz osetne gubitke povuku iz Francuske. Smatrajući da kralj nije dovoljno odlučan u borbi protiv protestanata, vođe Katoličke lige su Pariskim ustankom (dan barikada), 12. maja 1588. godine prisilili kralja da Ruanskim ediktom prividno prihvati diktat Lige. Poniženi kralj je naredio da se ubije Anri Giz, a da bi ukrotio pobunjene katolike u Parizu, pomirio se sa Anrijem Navarskim, pa zajedno opsedaju Pariz sa 30.000 ljudi. U toku opsade, kralj Anri III predao je krunu Anriju Navarskom kao Anriju IV. Njegova se armija, otpadanjem katoličkog plemstva, smanjila za polovinu, pa nije mogla osvojiti francusku prestonicu. Liga je za protivkralja izabrala starog kardinala Šarla Burbonskog. Kardinalova vojska je pod Šarlom Majenom raspolagala sa 25-30.000 vojnika. Kralj Anri IV je kod Arka suzbio ligaške trupe i pojačan Englezima izvršio neuspeli napad na Pariz. U bici kod Ivri-La-Bataja, 14. marta 1590. godine, potukao je nadmoćnije ligaške trupe. Početkom maja, kralj je ponovo blokirao pariz sa 25.000 ljudi. Španski vojskovođa Alesandro Farneze, vojvoda od Parme, primorao je veštim manervom kralja da posle četiri meseca digne opsadu Pariza. Kralj se potom učvrstio u pariskoj oblasti i Normandiji, dok su španske i savojske trupe, kao saveznici katolika, a očito sa teritorijalnim pretenzijama, upale 1590/1591. u pogranične pokrajine Langedok, Provansu, Dofine i Bretanju. Tada je i kralj, ojačan sa 4000 Engleza i 16.800 Nemaca, preduzeo opsadu Ruana, koji je deblokirao vojvoda od Parme sa Ligom i papinom pomoći. U centralnoj oblasti došlo je do ravnoteže snaga i zatišja, ali su borbe sa naizmeničnim uspesima produžene 1592. godine u Bretanji, Langedoku i Provansi. Na kraju, kraljev prelazak u katolicizam 1593. godine, izvršen u interesu smirenja zemlje, uzdrmao je redove Lige i omogućio mu da 1594. godine bez otpora uđe u Pariz.
Kraj rata
uredi
Pošto je 2. avgusta 1594. godine tukao španske deblokadne trupe generala Ernsta Mansfelda, umirio je Pikardiju i Rens, dok su otpor produžile samo još vojvode Šarl Majer, Filip Merker i Šarl Omal. Nakon kraljevog prelaska u katolicizam, nemačka i engleska pomoć je izostala (početkom 1595. godine). Uskoro se kralj izmirio sa papom, a Španija je početkom 1595. godine prešla u otvoreni rat.
Vidi još
urediIzvori
uredi- Vojna enciklopedija, tom 3 (530-532)
- Istorija Francuske (1) – E. Peroa, R. Duše, A. Latrej