Портал:Narodnooslobodilačka borba/Ličnosti/Beograd
Na ovoj stranici nalaze se biografije ličnosti vezanih za Narodnooslobodilački pokret u Beogradu, o kojima nije sakupljeno dovoljno podataka da bi bili napisani samostalni članci ili neke od ovih ličnosti nisu relevantne za opštu enciklopediju, već se samo spominju u okviru članka o Hronologiji revolucionarnog radničkog pokreta, Komunističke partije Jugoslavije i Narodnooslobodilačke borbe ili u člancima o istaknutim ličnostima radničkog pokreta i Narodnooslobodilačke borbe i narodnim herojima.
Miodrag Vuković Seljak
uredi| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1921. |
| Mesto rođenja | Barajevo, kod Beograda, Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Datum smrti | 3. januar 1945. (23/24 god.) |
| Mesto smrti | Komletinci, kod Vinkovaca, Nova Jugoslavija |
Miodrag Vuković Mile Selja (1921—1945) student i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.[1]
Rođen je u selu Barajevu, kod Beograda. Bio je student Filozofskog fakulteta u Beogradu, gde je 1940. postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ).
Jula 1941. stupio je u Kosmajski partizanski odred, a u toku godine postao je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Nakon Prve neprijateljske ofanzive postao je politički radnik, a početkom 1942. postao je član sreskog rukovodstva KPJ, najpre za mladenovački, a potom za oplenački srez. Od jula 1943. bio je sekretar sreskog rukovodstva KPJ za posavski srez, od juna 1944. sekretar sreskog rukovodstva KPJ za gročanski sreza.
U toku leta 1944. stupio je u Drugu šumadijsku brigadu (od septembra 1944. 21. srpska brigada), gde je najpre bio politički komesar čete, a potom od oktobra 1944. zamenik političkog komesara bataljona. Novembra iste godine dobio je čin kapetana NOVJ i postavljen je za političkog komesara Trećeg bataljona.
Poginuo je 3. januara 1945. u selu Komletincima, kod Vinkovaca, za vreme borbi na Sremskom frontu.
Njegovo ime je od 1967. do 2010. nosila osnovna škola u Barajevu.
Svetislav Kanački
uredi| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 28. avgust 1911. |
| Mesto rođenja | Bavanište, kod Kovina, Austrougarska |
| Datum smrti | septembar 1944. |
| Mesto smrti | Jajinci, kod Beograda, Područje Vojnog zapovednika u Srbiji |
Svetislav Kanački (1911—1944) revolucionar, učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe.[2]
Rođen je 28. avgusta 1911. godine u Bavaništu, kod Kovina. Radio je kao mehaničar. Kao mladi radnik priključio se revolucionarnom radničkom pokretu i postao član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).
Juna 1937. godine, na poziv KPJ, otišao je u Španiju, gde se u Internacionalnim brigadama borio protiv fašizma u Španskom građanskom ratu. Posle završetka rata, 1939. godine sa ostalim borcima Internacionalnih brigada se prebacio u Francusku, gde su se nalazili u logorima. Krajem 1941. godine, uspeo je da se prebaci u Jugoslaviju.
Po dolasku u zemlju, odmah se uključio u Narodnooslobodilačku borbu. Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju zadužio ga je da vodi partijsku tehniku, a od 1942. godine je bio njen rukovodilac. Bio je jedan od najaktivnijih rukovodilaca NOP-a u okupiranom Beogradu. Agenti Specijalne policije su pokušali da ga 5. oktobra 1943. godine, istog dana kada su uhapšeni Vera Miletić i Vasilije Buha, ali je on uspeo da im se suprotstavi i umakne.
Uhapšen je 28. jula 1944. godine u Gornjomilanovačkoj ulici u Beogradu. Prilikom hapšenja je pružio otpor, a kada je video da će biti uhapšen, pokušao je da izvrši samoubistvo, ali je samo bio ranjen. Agenti Specijalne policije su ga podvrgli strahovitim mučenjima, koja nije izdržao i policiji je odao određena partijska skloništa. Ubrzo po njegovom hapšenju, policija je uspela da otkrije nekoliko partijskih skloništa u okupiranom Beogradu. Otkrivena su podzemna skloništa u Krajinskoj ulici 24 (ovde se nalazila ilegalna štamparija CK KPJ), Garibaldijevoj 4, Velikomoravskoj 7, kao i partijski stanovi u Vojvode Gligora 24, Stevana Prvovenčanog 69 i radionica PK KPJ za Srbiju u Kolubraskoj 20.
Tačan datum njegove egzekucije nije poznat, ali je najverovatnije ubijen u poslednjim grupama logoraša iz Banjičkog logora, septembra 1944. godine.
Mija Kovačević
uredi| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 25. oktobar 1915. |
| Mesto rođenja | Kijevo, kod Sinja, Austrougarska |
| Datum smrti | maj 1942. (26 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Područje Vojnog zapovednika u Srbiji |
Miodrag Mija Kovačević Plavi (1915—1942) keramičarski radnik i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.[2][3]
Rođen je 25. oktobra 1915. godine u selu Kijevo, kod Sinja.
Poticao je iz siromašne seljačke porodice. Njegov otac Filip je 1927. preselio porodicu u selo Gornji Lug, kod Virovitice. Od 1932. Mija je živeo u Beogradu, gde se kao keramičarski radnik priključio revolucionarnom radničkom pokretu i potom postao član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).
Kada je odlazio kući u selo, nosio je razne ilegalne materijale i letke i tamo ih širio. Oktobra 1941. odlukom Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju bio je postavljen za člana i organizacionog sekretara Okružnog komiteta KPJ za Beogradski okrug. Politički sekretar ovog komiteta bio je Todor Dukin.
Nakon ubistva Dukina, aprila 1942, koga je policija otkrila uz pomoć doušnika bivšeg člana Mesnog komiteta SKOJ-a Branka Miloševića Blihera, Pokrajinski komitet je savetovao trojici preostalih članova Okružnog komiteta — Miji Kovačeviću, Ivici Devčiću i Vidoju Smilevskom — da ne izlaze na ulicu, već da vezu sa Mesnim i Pokrajinskom komitetu ostvare preko kurira.
Kovačević se nije držao upozorenja i nastavio je da radi na terenu. Početkom maja 1942. policija ga je otkrila na jednom uličnom sastanku i nakon ranjavanja uhapsila. Tokom istrage u Specijalnoj policiji nije ništa otkrio. U zatvoru je progutao otrov sakriven u špicu kragne od košulje nakon čega je umro.
Jedna ulica u Beogradu, u blizini Novog groblja, nosi njegovo ime.
Vojin Nikolić Student
uredi| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1913. |
| Mesto rođenja | Kršan, Austrougarska |
| Datum smrti | 1943. (29/30 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Područje Vojnog zapovednika u Srbiji |
Vojin Nikolić Student (1913—1943) student i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.[2][3][4]
Tokom studija u Beogradu priključio se revolucionarnom studentskom pokretu i postao član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Bio je aktivan u organizaciji Narodne pomoći.
Nakon okupacije zemlje 1941. aktivno se uključio u Narodnooslobodilački pokret (NOP). Tokom leta je postao član Mesnog odbora Narodnooslobodilačkog fonda (NOF) na čijem se čelu nalazio Mihailo Švabić. Nakon njegovog odlaska na slobodnu teritoriju, Nikolić je krajem 1941. preuzeo dužnost sekretara odbora.
Početkom septembra 1941, zajedno sa sekretarom Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju Blagojem Neškovićem i sekretarom Mesnog komiteta KPJ za Beograd Đurom Strugarom, učestvovao je u Beogradu na pregovorima sa predstavnicima Vojnočetničkih odreda Draže Mihailovića, koje je predvodio major Velimir Piletić.
Zajedno sa Borom Ramićem, članom Studentskog narodnooslobodilačkog fonda, vodio je razgovore sa oko 30 profesora Univerziteta u Beogradu oko njihovog angažovanja u Narodnooslobodilačkom pokretu. Neki od profesora sa kojima je vodio uspešne razgovore bili su — prof. dr Mihailo Ilić, prof. dr Đorđe Tasić, prof. dr Siniša Stanković, Jovan Đorđević i dr.
U toku Martovske provale u beogradsku partijsku organizaciju 1943. godine, koja je izvršena zahvaljujući aktivnosti policijskog doušnika Lazara Dožića, uhapšeni su svi članovi Mesnog odbora NOF. Najpre je uhapšen Mirko Ognjanović Dorćolac, zatim Đuro Lovreković Čiča, Petar Tomić Brka i Julijana Rajter Cuca. Vojin Nikolić je tada uspeo da se privremeno skloni u stan profesora Tripkovića, ali je aprila 1943. Dožić i njega otkrio policiji nakon čega je uhapšen, zajedno sa suprugom Todorkom.
Tokom istrage u Specijalnoj policiji otkrio je sve ono za šta ga je policija teretila i za šta je imala saznanja, ali nije odao nikog od drugova koji su bili na slobodi. Maja 1943. zajedno sa grupom uhapšenika prebačen je u logor na Banjici, gde je kasnije streljan.
Reference
uredi- ^ Đuković 1982, str. 390.
- ^ a b v Beograd 1964.
- ^ a b Beograd u ratu 1984.
- ^ Begović 1989.
Literatura
uredi- Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi — Beograd. Beograd: Prosveta/Nolit. 1964.
- Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi. Beograd: Nolit. 1975.
- Dimitrijević, Dragoslav Beli (1972). Kosmaj u Narodnooslobodilačkoj borbi. Beograd: Četvrti juli.
- Vujošević, Ubavka (1977). Tito u Beogradu 1926—1944. Beograd: Muzej grada Beograda.
- Đuković, Isidor (1982). Druga šumadijska — 21. srpska udarna brigada. Beograd: Narodna knjiga.
- Beograd u ratu i revoluciji. Beograd: Nolit. 1984.
- Beogović, Sima (1989). Logor Banjica 1941—1944. tom I. Beograd: Institut za savremenu istoriju.
