Pontes

Pontes, rimski kastrum, je arheološko nalazište od izuzetnog značaja, koje se nalazi kod sela Kostol, 5 km nizvodno od Kladova. U centralni registar je upisano 1983. godine. Smatra se da je period gradnje 103-105. godina. Utvrđenje je podignuto radi zaštite mosta preko Dunava. Nasuprot Pontesa, na levoj obali reke nalazila se Drobeta. Arheološka iskopavanja otpočela su 1979. godine, povodom izgradnje hidroelektrane, u okviru projekta Đerdap II. U cilju zaštite od povećanog vodostaja Dunava zaštićeni su ostaci pristupnih delova Trajanovog mosta. Podvodna arheološka istraživanja ostataka mosta započela su 2003. godine.

Kastrum

Kastrum je bio približno kvadratne osnove. Njegova osnovna funkcija je sve do 4. veka bila odbrana limesa. Pored bedema, kula i kapija utvrđen je raspored objekata unutar tvrđave. Konstatovano je da je početkom 4. veka stvoren novi koncept unutrašnjosti kastruma.

U antičkom utvrđenju i na prostoru izvan njega formirana su srednjovekovna naselja i nekropole, koje se datuju u period od 9. do 12, i u 14. vek.

Trajanov most

Reljefni prikaz mosta na Trajanovom stubu

Most, podignut između 103. i 105, po naredbi rimskog cara Trajana, bio je monumentalna građevina sirijskog arhitekte Apolodora iz Damaska. Svečano je otvoren 105. godine, tokom Drugog pohoda rimskog cara Trajana na Dačane. Dužina mosta je bila 1.097,5 metara i oko 1.000 godina je važio za najduži most ikada sagrađen u svetu. Most spada u red najznačajnih dela rimskog građevinarstva. Most je porušen po naređenju cara Aurelijana (270-275) kad su Rimljani zbog našada varvarskih plemena morali da napuste tadašnju provinciju Dakiju. Drugi izvori govore da je porušen 20 godina nakon izgrdanje po naređenju cara Hadrijana (117-138) što je manje verovatno jer su Rimljani još vladali Dakijom. Treća pretpostavka je da se raspao mnogo kasnije, pod uticajem vode.

Sa desne strane reke, na kojoj se nalazio Pontes, otriveni su ostaci četiri zidana stupca, koji su bili lučno povezanih, dok je deo preko rečnog korita bio premošćen drvenom rešetkastom konstrukcijom koja se oslanjala na zidane stupce. Dvadeset stubova se još moglo videti 1856. godine, kada je vodostaj Dunava bio rekordno nizak. Godine 1906. Međunarodna komisija za Dunav je odlučila da uništi dva stuba koji su smetali brodskom saobraćaju. Ostaci 16 stubova Trajanovog mosta su locirani 1932. godine. Pola veka kasnije arheolozi su uspeli da lociraju 12, a četiri je verovatno u međuvremenu odnela voda. Ostaci prvih stubova na obe strane i danas se mogu videti na obalama Dunava.

Tabula Traiana

Tabula Traiana na Dunavu, pored Kladova

Tabula Traiana ili Trajanova tabla je natpis urezan u stenu, dimenzija 4 x 1.75 metara, posvećen caru Trajanu. Ukrašen je delfinima, ružama i orlom sa raširenim krilima i spada u grupu spomenika vezanih za radove na završetku rimskog vojnog puta. Tabla se može videti samo sa vode.

Na ploči piše:

IMP. CAESAR. DIVI. NERVAE. F
NERVA TRAIANVS. AVG. GERM
PONTIF MAXIMUS TRIB POT IIII
PATER PATRIAE COS III
MONTIBVUS EXCISI(s) ANCO(ni)BVS
SVBLAT(i)S VIA(m) F(ecit)

U prevodu:

»Imperator Cezar, sin božanskog Nerve, Nerva Trajan Avgust Germanik, pobednik nad Germanima, vrhovni pontifik, zastupnik naroda po četvrti put, otac domovine, konzul po treći put, savladavši planinsko i dunavsko stenje, sagradio je ovaj put«

Vidi još

Literatura

„Pontes — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.

Spoljašnje veze

Putevi rimskih imperatora: U klisuri legionara, RTS Kulturno - umetnički programa - Zvanični kanal