Petar Ičko
Petar Ičko (Ičkoglija,[1] Ičkoglić[2]) (Katranica, 1755 — Beograd, 16. maj 1808) bio je srpski[3] i osmanski diplomata i trgovinski agent.
| Petar Ičko | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Petar Ičko |
| Datum rođenja | 1755. |
| Mesto rođenja | Katranica, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 16. maj 1808. (52/53 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Karađorđeva Srbija |
| Državljanstvo | Osmansko carstvo |
| Religija | pravoslavlje |
| Zanimanje | trgovac, dragoman |
Biografija
urediPetar Ičko je rođen 1755. godine u mjestu Katranica u Egejskoj Makedoniji. Seli se na jug u Bačku Palanku, da bi prvo živio u Zemunu, a potom od sredine osamdesetih godina 18. vijeka dolazi u Beograd, gdje je bio trgovački posrednik. Dobro je znao turski jezik i običaje, kao i njemački i francuski, a bio je vičan i diplomatskim poslovima. Radio je u osmanskoj diplomatskoj službi kao dragoman (tumač) kod Hadži Mustafa-paše i otpravnik poslova u osmanskom poslanstvu u Berlinu. Tokom pašinog života igrao je značajnu ulogu u njegovoj borbi protiv janjičara i u održavanju kontakata između paše i srpskih prvaka. Bio je serdar vlaškog kneza Muruzija i bazrđanbaša (konzul) solunskih i zemunskih trgovaca u Beogradu (1792—1796, 1800—1801). Kao predstavnik ovog trgovačkog sloja bio je neposredno zainteresovan za nesmetani trgovački promet sa Austrijom, naročito u trgovini pamukom i kordovanom.[4]
Prvi srpski ustanak
urediIz Zemuna, gdje se sklonio od dahija, vraća se u Srbiju da pomogne u podizanju Prvog srpskog ustanka. Mitropolit Stefan Stratimirović, koji ga je dobro poznavao, ističe njegovu sposobnost i priznaje uticaj. Bio je veoma dobar prijatelj sa Jankom Katićem i Aleksom Nenadovićem, a poslije se sprijateljio sa Karađorđem.[5] Kao predstavnik ustanika na pregovorima sa Turcima u Carigradu 1806. godine, zajedno sa knezom Milićem iz Ćićevca, knezom Živkom Paraćincem i sekretarom Stevanom Jevtićem, iznio je srpske zahtjeve sa ciljem zaključenja mira, kasnije poznatog kao Ičkov mir. Oktobra iste godine, vraća se sa viješću iz Carigrada da je Porta prihvatila srpske zahtjeve da Srbija dobije nezavisnu unutrašnju upravu i sve tvrđave u zemlji, da se protjeraju janjičari i krdžalije, ali pod uslovom da u znak sultanovog suverenstva u Beogradu bude sultanov muhasil sa 150 Turaka, kome će srpski knezovi predavati godišnji danak Porti. Iako je dobio zadatak da ode u Carigrad i uzme carski berat (novembar 1806 — februar 1807), do ostvarenja mira nije došlo pošto su Srbi nastavili borbu za konačno oslobođenje od Turaka.[4]
Bio je mason. Po osnivanju beogradskog magistrata postao je njegov prvi predsjednik 1807. godine.[6]U maju 1808. godine, kada se vraćao sa jedne gozbe u Topčideru, naglo mu je pozlilo i jedva je došao kući u Beograd. Činili su sve da ga spasu od otrova, ali nisu mogli.[7] Sumnjalo se da su ga otrovali prijatelji ruskog carskog predstavnika Konstantina Rodofinikina. Pišući o tome, Milan Milićević je 1888. godine rekao:
Od koga mu je došla smrt, ne znam, ali znam, da mu Srbi moraju biti vazda zahvalni za njegove razumne i rodoljubive radove...
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Nenadović 1893, str. 63.
- ^ Vukićević 1905, str. 265.
- ^ Paunović 1998, str. 91.
- ^ a b Srpski biografski rečnik: Odabrane biografije, Matica srpska, Novi Sad
- ^ Ćorović 1997, str. 407.
- ^ „„Mir bez mira. Ko je bio Petar Ičko i kako je propao Ičkov mir?”, Nikola Stojanović Paks”. Portalibris knjižara (na jeziku: srpski). 2022-03-21. Pristupljeno 2023-01-30.
- ^ Milićević 1988, str. 188.
- ^ Milićević 1988, str. 189.
Literatura
uredi- Milićević Đ., Milan (1888). Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijeg doba. Beograd.
- Nenadović, Matija (1893). Kovačević, Ljubomir, ur. Memoari Prote Matije Nenadovića. Beograd.
- Vukićević, Milenko (1905). „Nekoliko priloga za rasvetljenje Ičkova mira”. Delo. Beograd. 34: 265—270.
- Ćorović, Vladimir (1997). Istorija srpskog naroda. Beograd.
- Paunović, Marinko (1998). Srbi: biografije znamenitih: A-Š. Beograd.
Spoljašnje veze
uredi- Petar i Naum Ičko i čuvene beogradske kafane avantartmagazin.com
