Partizansko spomen-groblje na Dovarju u Užicu
Partizansko spomen-groblje na Dovarju se nalazi u okviru groblja Dovarje u Užicu.
Spomen-groblje je izgrađeno 1958. godine na vrhu Dovarja, na mestu gde je 2. oktobra 1941. godine, za vreme Užičke republike, izvršena sahrana poginulih partizanskih boraca stradalih na Drežničkoj gradini, 18. avgusta 1941. godine.
Spomen-kosturnica je izgrađena po projektu arhitekte Ružice Ilić, a svečano je otkrivena povodom Dana ustanka naroda Srbije, 7. jula 1958. godine.
Ovde su sahranjeni izginuli i streljani borci i rodoljubi iz Užica i okolnih mesta, koji su stradali u periodu od 1941. do 1945. godine. Ovde se nalaze posmrtni ostaci 230 boraca i rodoljuba, od čega su na granitnoj spomen-ploči iznad kosturnice upisana imena 176 sahranjenih, s naznakom da se tu nalaze i posmrtni ostaci 54 nepoznata borca. Među sahranjenima se nalazi i izvestan broj boraca stradalih u bici na Kadinjači.
Ovde su sahranjeni i posmrtni ostaci nekoliko narodnih heroja — Milana Mijalkovića, Želimira Đurića, Bogdana Kapelana, Alekse Dejovića i Nade Matić.
Spomenik Dušanu Jerkoviću i Vukoli Dabiću
urediU podnožju groblja Dovarje nalazi se arhitektonsko-skulpturalna kompozicija na mestu gde su decembra 1941. godine Nemci spalili posmrtne ostatke partizanskih komandanata, stradalih na Kadinjači — Dušana Jerkovića, komandanta Užičkog partizanskog odreda i Vukole Dabića, komandnata Radničkog bataljona.
Ova arhitektonsko-skulpturalna kompozicija otkrivena je na godišnjicu oslobođenja Užica, 24. septembra 1968. godine, a njeni autori su arhitekta Uglješa Bogunović i vajaraka Milica Ribnikar-Bogunović.
Na bakarnoj ploči se nalazi zapis pesnika Slavka Vukosavljevića:
| „ | Decembra 1941. na ovom mestu nemački okupatori su spalili tela poginulih revolucionara Vukole Dabića, radnika, komandanta partizanskog Užica i Dušana Jerkovića, učitelja, komandanta Užičkog partizanskog odreda. Ali lomačkom se ne uništi plamen. | ” |
Literatura
uredi- Žene Srbije u NOB. Beograd: Prosveta/Nolit. 1975.
- Popović Zuma, Razumenka (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941—1945. Beograd.
