Pan am
Pan Ameriken vorld ervejz (engl. Pan Am, Pan American World Airways, PA/PAA) je bila avio-kompanija u SAD, prvobitno osnovana kao Pan Ameriken ervejz[2], bila je avio-kompanija koja je bila glavni i najveći međunarodni avio-prevoznik i nezvanični prekookeanski avioprevoznik Sjedinjenih Država tokom većeg dela 20. veka, verovatno najpoznatija po tome što je bila prva koja je u svojoj floti imala avione Boing 707 i Boing 747. Bila je to prva avio-kompanija koja je letela širom sveta i bila je pionir brojnih inovacija moderne avio industrije, kao što su širokotrupni avioni - džambo džetovi i kompjuterizovani sistemi za rezervacije.[3][4]
 | |||||||
| |||||||
| Osnovana | 14. marta 1927. | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Čvorište |
| ||||||
| Flota | 226 | ||||||
| Destinacije | 86 zemalja na šest kontinenata na svom vrhuncu 1968.[1] | ||||||
| Sedište | Njujork, Majami | ||||||
| Veb-sajt | www.panam.org | ||||||
Kompanija je osnovana 14. marta 1927, a bankrotirala je 4. decembra 1991. godine. Tokom 1930-ih, pod vođstvom američkog preduzetnika Huana Tripea, avio-kompanija je kupila flotu aviona i usmerila svoju mrežu ruta na Centralnu i Južnu Ameriku, postepeno dodavajući transatlantske i transpacifičke destinacije. Do sredine 20. veka, Pan Am je uživao skoro monopol na međunarodnim rutama.[5] Glavno čvorište i vodeći terminal kompanije bio je Vorldport na međunarodnom aerodromu Džon F. Kenedi u Njujorku.[4] Tokom svog vrhunca između kasnih 1950-ih i ranih 1970-ih, Pan Am je bio poznat po svojoj naprednoj floti, visoko obučenom osoblju i pogodnostima.[3] Bio je jedan od osnivača Međunarodnog udruženja za vazdušni transport (IATA), globalnog udruženja avio-industrije.[6]
Tokom 1990-ih nekoliko puta je bezuspešno pokušano njeno oživljavanje. U vreme kada je prestala sa radom, zaštitni znak avio-kompanije bio je drugi najpriznatiji u svetu,[3] a njegov gubitak se osetio među putnicima i mnogim Amerikancima kao znak kraja zlatnog doba vazdušnih putovanja.[7] Njegov brend, ikonografija i doprinos industriji ostaju dobro poznati u 21. veku.[3]
Reference
uredi- ^ „Only Pan Am Flies to all 6 continents!”. everything Pan Am. 1948. Pristupljeno 27. 3. 2022.
- ^ „Pan American World Airways, Inc”. Britannica. Pristupljeno 2022-05-20.
- ^ a b v g Ash, Andy. „The rise and fall of Pan Am”. Business Insider (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-07-21.
- ^ a b Guy Norris; Mark Wagner (1. 9. 1997). „Birth of a Giant”. Boeing 747: Design and Development Since 1969. Zenith Imprint. str. 12–13. ISBN 978-0-7603-0280-4. Nepoznati parametar
|name-list-style=ignorisan (pomoć) - ^ Gellene, Dallos (9. 1. 1991). „Pan Am's Dive Began After the Government Axed Its Near-Monopoly : Airlines: The carrier had operated without competition for decades. When the floodgates opened in 1978, it couldn't cope.”. Los Angeles Times. Pristupljeno 11. 4. 2021.
- ^ „IATA: A new mandate in a changed world”. Airliner World. Stamford: Key Publishing. novembar 2011. str. 32.
- ^ „LOTS OF REASONS WHY PAN AM FAILED”. The Washington Post (na jeziku: engleski). ISSN 0190-8286. Pristupljeno 2021-07-21.
