Pančevački rit
Pančevački rit je geografski region u Srbiji. To je jugozapadni deo Banata, koji pripada beogradskoj opštini Palilula.[1]
| Pančevački rit | |
|---|---|
 Mapa Pančevačkog Rita. | |
| Najveći gradovi | Beograd Borča |
| Država | Srbija |
| Region | Grad Beograd |
| Administrativna jedinica | Opština Palilula |
Naselja Pančevačkog rita
urediNekadašnja
urediPrema popisu iz 1961. godine, Pančevački rit je bio obuhvaćen opštinom Krnjača, u kojoj su zvanično postojala sledeća naselja:
- Besni Fok
- Borča
- Vrbovski
- Glogonjski Rit
- Dunavac
- Jabučki Rit
- Kovilovo
- Krnjača
- Ovča
- Padinska Skela
- Preliv
- Tovilište
- Crvenka
Kasnije je opština Krnjača ukinuta i priključena opštini Palilula, dok su neka naselja Pančevačkog rita izgubila status posebnih naselja i spojena su sa drugim naseljima.
Današnja
urediPrema popisu iz 2011. godine, u Pančevačkom ritu su zvanično postojala sledeća naselja:
Urbani deo Beograda na području Pančevačkog rita obuhvata područje nekadašnjeg administrativnog naselja Krnjača. U okviru ovog naselja nalaze se sledeće urbane celine:
U sastavu drugih administrativnih naselja Pančevačkog rita nalaze se sledeća naselja:
- Besni Fok (u sastavu Padinske Skele)
- Vrbovski (u sastavu Padinske Skele)
- Glogonjski Rit (u sastavu Padinske Skele)
- Jabučki Rit (u sastavu Padinske Skele)
- Preliv (u sastavu Padinske Skele)
- Sebeš (u sastavu Ovče)
- Tovilište (u sastavu Padinske Skele)
- Crvenka (u sastavu Borče)
Istorija
urediPodručje je bilo plavno i teško za život. Nakon velikih poplava 1920-tih, država je odlučila da isuši rit, gradnjom nasipa, kopanjem kanala i postavljanjem pumpi. Posao je poveren francuskom društvu "Batinjol",[2] odrađen je u periodu 1929-35., što je koštalo "preko četvrt milijarde dinara".[3] Pumpne stanice su postavljene na Vizelju kod Borče, na Dunavcu kod Opova i najveća na Sibnici, "10 km nizvodno od Pančevačkog mosta"[4][5] (ova pumpa je pomogla pri građenju mosta preko rečice 1937. za potrebe Pančevačkog puta[6]). Dobijeno je dosta nove obradive zemlje, čija je vrednost takođe znatno porasla.[7] "Prvi kukuruzi" u ritu su obrani u jesen 1934.[8] Sa druge strane, melioracija je smanjila ribni prinos u tom delu Dunava.[9]
Nasipi su bili preduslov i za gradnju Pančevačkog mosta i mosta na Tamišu.[10] Pruga između Beograda i Pančeva, dužine 26 km, izgrađena je između 1933 i 1935. za 100 miliona dinara. Prvi voz je prošao 5. jula 1935, jedna stanica je postavljena u Ovči.[11] Pančevački most je pušten u saobraćaj sledećeg novembra. Pančevački put je izgrađen 1937. Prvo je bio širok 6,5 pa sedam metara, što se pokazalo nedovoljnim, pa je već 1939. predviđena gradnja još jednog kolovoza.[12]
U 1935. bilo je predviđeno da tokom 1937-38. 4.000 ratnih dobrovoljaca kockom podeli 30.000 jutara zemlje u ritu.[13] Idejna skica regulacije iz 1936. je predviđala zone za radničke stanove i privatne kuće i za tri vrste industrije, laku, srednju i tešku/škodljivu.[14]
Beogradska opština je 1936. s leve strane Pančevačkog puta, oko bare Reva, podigla jedno poljsko dobro od 700 hektara, kasnije je planirano da se podignu staje za krave i svinje i silosi.[15] Levo od mosta je podignut rasadnik.[16]
U vreme poplave u martu 1937. sistem kanala i pumpi se nije dobro pokazao.[3] Unutar rita je 1938-39. prokopano još stotinu kilometara kanala za odvođenje vode.[17]
Stanovnici su krajem 1939. izrazili želju da se kraj zove "Nova Srbija".[18] Sledeće godine su prvi put proslavili slavu Petrovdan.[19]
Pred rat, hiljade Beograđana je nedeljom i praznikom odlazilo u Rit na izlet, tako da je u tim momentima ovo bio "najveseliji deo" grada.[20][21]
Politika
urediMeđu stanovnicima Pančevačkog rita pokrenuta je inicijativa da Pančevački rit ponovo postane posebna opština, pod nazivom Dunavski venac.
Reference
uredi- ^ „Pančevački rit poplavljen zbog divlje gradnje”. Politika. Pristupljeno 21. 1. 2019.
- ^ "Politika", 13. maj 1938
- ^ a b "Politika", 15. mart 1937
- ^ "Vreme", 15. dec. 1934
- ^ "Politika", 15. dec. 1934
- ^ "Politika", 20. dec. 1937
- ^ Na milijardu i po dinara ceni se danas zemljište, koje je pre melioracije vredelo oko 40 miliona. "Vreme", 4. jul 1939
- ^ "Politika", 4. dec. 1934
- ^ "Politika", 9. dec. 1938
- ^ "Vreme", 1. sept. 1935
- ^ "Politika", 6. jul 1935
- ^ "Politika", 10. avg. 1939
- ^ "Vreme", 27. sept. 1935
- ^ "Politika", 9. sept. 1936, str. 6
- ^ "Politika", 30. nov. 1938
- ^ "Politika", 13. jul 1937
- ^ "Politika", 26. jan. 1939
- ^ "Politika", 22. dec. 1939
- ^ "Politika", 13. jul 1940
- ^ "Politika", 24. jul 1940
- ^ "Politika", 6. sept. 1936, str. 12
