Operacija Spreča 95
Operacija Spreča 95 je kodni naziv za operaciju Drinskog korpusa u proleće 1995. godine, u širem rejonu planine Majevice. Cilj operacije je bio da se okruženjem naselja Sapna i zauzimanjem lokaliteta Banj Brdo slomi opsada radio-relejnog centra Stolice i u daljem napadu izvrši spajanje sa Taktičkom grupom Ozren, čime bi se odsekao Drugi korpus Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH).[1]
| Operacija „Spreča 95“ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo rata u BiH | |||||||
 Bitka za Stolice i napad Drinskog korpusa | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Vojska Republike Srpske |
 Armija RBiH | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
 Milenko Živanović | nepoznato | ||||||
Uvod
urediSredinom marta 1995, poslednje godine rata u BiH, ARBiH je pokrenuo veliki napad na položaje VRS na planini Majevici, kako bi zauzeo relej Stolice. Ofanziva je prvih dana napada pretrpela teške gubitke usled dobre artiljerijske vatre 2. majevičke brigade i Istočno-bosanskog korpusa VRS, kao i zbog jakih snežnih padavina.[2] Uprkos gubicima, ARBiH je uspela da okruži borce 2. majevičke brigade na lokalitetu Stolice. Narednih nedelja, VRS je uspela da slomi opsadu ubacujući u borbu prekaljene pešadijske jedinice: Gardu ”Panteri” i odrede Specijalne brigade policije. Operacija Spreča 95 služila je kao podrška protivnapadu VRS na Stolice.
Planiranje operacije Spreča 95, započeto je 24. marta, na temelju direktive 7 Generalštaba VRS, a napad je počeo 27. marta. Nosilac napada bile su 2 brigade Drinskog korpusa: Zvornička i Birčanska brigada. Nakon početnih borbi, napadu je pridružena i 4. srpska brigada, privremenog i mešovitog sastava (po jedan bataljon iz Sarajevsko-romanijskog (SRK), Hercegovačkog (HK) i Istočno-bosanskog korpusa (IBK). Operaciju je vodio Milenko Živanović, dok su širim borbama na Majevici rukovodili pripadnici Generalštaba VRS.
Širi prostor Sapne branila je 246. brdska brigada ARBiH. Tokom bitke brigada je ojačana probranim jedinicama 2. korpusa ARBiH.[2]
Tok operacije
urediDva dana po početku bitke, Zvornička brigada je napravila proboj zauzevši kotu Visoka glavica. Dalje borbe su, međutim, zaustavljene zbog jakog snega. 4. aprila se privremeno formira 4. srpska brigada sa po jednim bataljonom iz Sarajevsko-romanijskog, Istočnobosanskog i Hercegovačkog korpusa. Brigadom je komandovao Stojan Veletić. Iz SRK je pristigao jedan bataljon, iz IBK tek manje snage, dok iz HK nije stigao niko.[3] Zvornička brigada nije napredovala u nastavku napada zbog jakog snega i vešto navođene artiljerijske paljbe ARBiH. Bataljon iz SRK nije vršio pešadijske napade, već je koristio artiljerijsku paljbu.
Zbog neuspeha u prvoj fazi napada, Generalštab naređuje ubacivanje po jednog bataljona iz Milićke i Bratunačke brigade, ali su i ponovni majski napadi bili neuspešni.[2]
Zanimljivosti
urediBošnjačka strana je ovu operaciju VRS svojoj javnosti predstavila kao ofanzivu Čekić i nakovanj.[4]
Reference
uredi- ^ Balkan Battlegrounds Vol. 1, str. 303.
- ^ a b v Balkan Battlegrounds Vol. 1, str. 304.
- ^ Dokaz br. P04079 na suđenju IT-95-5/18:Karadzic and Mladic u Haškom tribunalu: „Komanda Drinskog korpusa, str. pov. br. 04/110-40. Analiza jednomesečnog izvođenja operacije "Spreča-95"”. icr.icty.org. 28. 4. 1995. Arhivirano iz originala 22. 4. 2019. g. Pristupljeno 30. 4. 2019.
- ^ "Slomljen čekić i nakovanj", Oslobođenje, 17.5.1995.
Literatura
uredi- Central Intelligence Agency, Office of Russian and European Analysis (2002). Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990–1995. 1. Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. ISBN 978-0-16-066472-4.
