Nicanje zuba
Nicanje ili erupcija zuba podrazumeva pojavljivanje zuba u usnoj duplji. Iako se većina autora slaže da je ovde u pitanju veoma složen proces, postoje neslaganja oko toga koji mehanizmi kontrolišu erupciju zuba.[1] Jedne teorije kažu da je rast korena faktor koji izaziva pojavljivanje zuba u ustima, druge da je u pitanju rast kosti koja okružuje zub itd.[2] Većina ipak veruje da je nekoliko sila uključeno u erupciju, a da glavnu pokretačku snagu obezbeđuju periodontalna vlakna (skupljanjem i ukrštanjem kolagenih vlakana i kontrakcijom fibroblasta).[3]
Erupcija može da se podeli na fazu aktivne i fazu pasivne erupcije (okluzalne adaptacije).[4] Do ovog procesa dolazi usled deljenja pulpnih ćelija, ali tek nakon rasta krunice zuba. Smatra se da je proces nicanja završen kada zub uspostavi kontakt sa antagonistom iz suprotne vilice.[5]
Faza aktivne erupcije obuhvata tri etape: intraosealnu, transgingivalnu i supragingivalnu. Prva etapa traje do uspostavljanja kontakta između gleđi i bazalne membrane (lamine) oralnog epitela. Druga faza podrazumeva rast zuba kroz strukture sluzokože i njegovo pojavljivanje u oralnoj duplji. Nakon toga sledi završna (supragingivalna) etapa, koja se okončava potpunim nicanjem zuba.[6]
Čovek ima dva perioda nicanja zuba (difiodoncija), pa se razlikuju primarna (mlečna) i stalna denticija. Mlečna denticija se sastoji od 20 zuba (lat. dentes decidui), čije nicanje počinje u šestom mesecu života. Veoma retko, beba odmah po rođenju ima iznikle zube, koji se označavaju kao prenatalni. Stalna denticija se obično sastoji od 32 zuba (lat. dentes permanentes s. adulti), a počinju da niču od šeste godine života. Postoji i period tzv. mešovite denticije (kada su prisutni i stalni i mlečni zubi u ustima) i traje od 6. do 12. godine života.
| Mlečna denticija | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Centralni sekutić |
Lateralni sekutić |
Očnjak | Prvi pretkutnjak |
Drugi pretkutnjak |
Prvi kutnjak |
Drugi kutnjak |
Treći kutnjak | |
| Gornji zubi | 7,5 m | 9 m | 19 m | 14 m | 24 m | |||
| Donji zubi | 6 m | 7 m | 16 m | 12 m | 20 m | |||
| Stalna denticija | ||||||||
| Centralni sekutić |
Lateralni sekutić |
Očnjak | Prvi pretkutnjak |
Drugi pretkutnjak |
Prvi kutnjak |
Drugi kutnjak |
Treći kutnjak | |
| Gornji zubi | 7 - 8 g | 8 - 9 g | 11 - 12 g | 10 - 11 g | 11 - 12 g | 6 - 7 g | 12 - 13 g | 17 - 21 g |
| Donji zubi | 6 - 7 g | 7 - 8 g | 9 - 10 g | 10 - 11 g | 11 - 12 g | 6 - 7 g | 11 - 13 g | 17 - 21 g |
Legenda: m = mesec (postnatalno); g = godina.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Riolo and Avery, Essentials for Orthodontic Practice, pp. 142.
- ^ Harris, Craniofacial Growth and Devleopment, pp. 1–3.
- ^ Harris, Craniofacial Growth and Devleopment, pp. 3.
- ^ Željko Martinović: Osnovi dentalne morfologije, II izdanje ("Službeni glasnik“ Beograd). 2000. ISBN 978-86-7549-175-0.
- ^ Olga Janković, Verica Vunjak: Morfologija zuba, VII издање ("Завод за уџбенике и наставна средства“ Београд). 2001. ISBN 978-86-17-08912-0.
- ^ a b Željko Martinović: Osnovi dentalne morfologije, II izdanje ("Službeni glasnik“ Beograd). 2000. ISBN 978-86-7549-175-0.
- ^ Ash & Nelson, Wheeler's Dental Anatomy, Physiology, and Occlusion, pp. 53.
Literatura
urediSpoljašnje veze
uredi- Saveti kod nicanja zuba (jezik: srpski)
- Poremećaj nicanja zuba (jezik: srpski)