Minijatura

Minijatura (ital. miniatura slika minijatora, odnosno kaluđera koji su u srednjem veku radili na ukrašavanju rukopisa) je figuralna scena ili portret malog formata, rađena različitim slikarskim tehnikama i na različitim podlogama: papiru, pergamentu, slonovači ili metalnoj pločici.^[1] Ime je nastalo od latinske reči minium, što je naziv za crvenu olovnu boju, kojom su u srednjovekovnim rukopisima ispisivani natpisi i početna slova poglavlja i stranica. Portretne minijature su se razvile iz tehnika minijatura u iluminiranim rukopisima i bile su popularne među elitama iz 16. veka, uglavnom u Engleskoj i Francuskoj, a proširile su se po ostatku Evrope od sredine 18. veka, ostajući veoma popularne sve do razvoja dagerotipije i fotografije sredinom 19. veka.^[2] Obično su to bili intimni pokloni koje su se davali u porodici ili od strane muškaraca koji su puni nade u udvaranju, ali neki vladari, kao što je Džejms I od Engleske, davali su veliki broj kao diplomatske ili političke poklone.^[3] Naročito je bilo verovatno da će biti naslikane kada je član porodice trebalo da bude odsutan tokom značajnih perioda, bilo da muž ili sin idu u rat ili emigriraju, ili ćerka koja se udaje.

Prvi minijaturisti su koristili akvarel za slikanje na rastegnutom pergamentu, ili (posebno u Engleskoj) na kartama za igru podrezanim u traženi oblik. Tehnika se često nazivala limning (kao u raspravi Nikole Hilijarda Art of Limming oko 1600. godine), ili slikanje u malom.^[4] Tokom druge polovine 17. veka stakleni emajl slikan na bakru postaje sve popularniji, posebno u Francuskoj. U 18. veku, minijature su slikane akvarelom na slonovači, koja je tada postala relativno jeftina. Male veličine od 40 mm × 30 mm, portretne minijature su često bile ugrađene u medaljone, unutrašnje poklopce za satove ili komade nakita kako bi se mogle nositi sa sobom. Druge su bile uokvirene stalcima ili okačene na zid, ili umetnute u poklopce burmutica.^[5]

Rani period

Žan Fuke, autoportret (1450). Verovatno najraniji minijaturni autoportet u Zapadnom svetu, ako se isključi Jan van Ajkov iz 1433. godine^[6]

Portretna minijatura Margaret Roper^[7]^[8]^[9] Hansa Holbajna Mlađeg, oko 1535–36

Portretna minijatura nastala je iz iluminiranog rukopisa, koji je za potrebe ilustracije knjiga zamenjen tehnikama kao što su drveni otisci i kalk štampa.^[10] Najraniji portretni minijaturisti bili su poznati rukopisni slikari poput Žana Fukea (autoportret iz 1450. godine) i Simona Beninga, čija je ćerka Levina Terlinc uglavnom slikala portretne minijature, a preselila se u Englesku, gde je njen prethodnik kao dvorski umetnik Hans Holbajn Mlađi slikao neke minijature. Lukas Horenbout je bio još jedan holandski slikar minijatura na dvoru Henrija VIII.

Francuska je takođe imala snažnu tradiciju minijatura, usredsređenih na dvor, iako su se sredinom 16. veka koncentrisali na veće slike, oko raspona veličina moderne knjige u mekom povezu, koje se možda ne kvalifikuju kao minijature u uobičajenom smislu. To mogu biti slike ili gotovi crteži sa nekom bojom, a proizveli su ih Fransoa Klue (oko 1510 – 1572) i njegovi sledbenici.

Najraniji francuski slikari minijature bili su Žan Klue (umro oko 1540), njegov sin Fransoa Klue, Žan Pereal i drugi; ali o njihovom radu u portretisanju danas postoji malo traga, iako im se pripisuje mnogo portreta i ogroman broj crteža. Sedam portreta u Rukopisu Galskog rata (Nacionalne biblioteke) pripidano je jednom od Kluea; a njima se može dodati i fino delo, u kolekciji Pjerpont Morgana, koje predstavlja Maršala de Brisaka. Prateći ove ljude nalazi se na Simona Renara de St. Andrea (1613–1677) i Žana Kotela. Drugi čija imena bi se mogla pomenuti bili su Jozef Verner (1637–1710) i Rosalba Karijera (1675–1757).

Prvi poznati engleski portretni minijaturista je Nikola Hilijard (oko 1537–1619), čiji je rad bio konzervativan u stilu, ali veoma osetljiv na karakter seditelja; njegova najbolja dela su lepo izvedena. Boje su neprozirne, a zlato se koristi za pojačavanje efekta, dok su slike na karti. Dela su često potpisana, a često imaju i latinski moto na sebi. Hilijard je neko vreme radio u Francuskoj i verovatno je identičan slikaru na koga se aludira 1577. kao Nikola Belijart. Hilijarda je nasledio njegov sin Lorens Hilijard (umro 1640); tehnika mu je bila slična očevoj, ali smelija, a minijature bogatije bojama.^[11]

Isak Oliver i njegov sin Piter Oliver nasledili su Hilijarda. Isak (oko 1560–1617) je bio Hilijardov učenik, dok je Piter (1594–1647) je bio Isakov učenik. Njih dvojica su najranije dali zaokruženost i oblik licima koja su slikala. Svoja najbolja dela su potpisivali monogramom, i slikali ne samo veoma male minijature, već i one veće veličine čak 10 in × 9 in (250 mm × 230 mm). Oni su kopirali za Čarlsa I Engleskog (1600-1649) u malom obimu mnoge njegove poznate slike starih majstora.

Dana 28. aprila 1733. godine,^[12] došlo je do strašnog uništenja portretnih minijatura u požaru u Kuće bele čokolade i kafe. Ser Endru Fountejn je iznajmio dve sobe u Vajtu da privremeno tu držao svoju ogromnu kolekciju portreta koje su uradili Hilijard, Oliverovi, Semjuel Kuper i drugi. Cela kuća je izgorela; broj uništenih slika bio je toliki da je pepeo pažljivo prosejan da bi se povratilo zlato iz spaljenih nosača minijatura.^[13]

Manifestacije minijature

Međunarodni bijenale umetnosti minijature u Gornjem Milanovcu se održava od 1989. godine.

Reference

^ Minijatura - istorija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. januar 2012), biennial.kcgm.org.rs
^ Coombs, Katherine (1998). The portrait miniature in England. London: V & A Publications. ISBN 1-85177-206-5. OCLC 39803970.
^ Ungerer, Gustav (1998). Juan Pantoja de la Cruz and the Circulation of Gifts Between the English and Spanish Courts in 1604/5. Sociedad Hispano-Portuguesa de Estudios Renacentistas Ingleses= Sociedade Hispano-Portuguesa de Estudos Renascentistas Ingleses = Spanish and Portuguese Society for English Renaissance Studies. OCLC 800674221.
^ Fumerton, Patricia (1986). „"Secret" Arts: Elizabethan Miniatures and Sonnets”. Representations (15): 57—97. ISSN 0734-6018. JSTOR 2928392. doi:10.2307/2928392.
^ MacLeod, Catharine (2019). Elizabethan treasures : miniatures by Hilliard and Oliver. MacGibbon, Rab. London. ISBN 978-1-85514-702-7. OCLC 1048934990.
^ As distinct from self-portraits inserted into religious or other scenes. Jan van Eyck painted a small probable self-portrait, Portrait of a Man (Self Portrait?), (National Gallery, London) that is dated 1433.
^ "Margaret More". Metropolitan Museum of Art. Retrieved on 17 May 2009.
^ Goldberg 1997, str. 92
^ "Hans Holbein the Younger, Portrait of an English Woman, a drawing Arhivirano 2015-10-18 na sajtu Wayback Machine". British Museum, Retrieved 11 April 2010
^ Coltman, Viccy (2017-03-30). „Sojourning Scots and the Portrait Miniature in Colonial India, 1770s-1780s”. Journal for Eighteenth-Century Studies. 40 (3): 421—441. ISSN 1754-0194. doi:10.1111/1754-0208.12467  .
^ Hilliard, Nicholas. Benezit Dictionary of Artists. Oxford University Press. 2011-10-31. doi:10.1093/benz/9780199773787.article.b00087717.
^ Ashton, John (1898). „fire at White's”. The history of gambling in England. London: Duckworth & Co. str. 90.
^ Propert, John Lumsden (1887). „fire at White's Coffee House”. A history of miniature art: with notes on collectors and collections. Macmillan and Company. str. 78–79.

Literatura

Ashton, John (1898). „fire at White's”. The history of gambling in England. London: Duckworth & Co. str. 90.
Foskett, Daphne (1987). Miniatures: Dictionary and Guide. London: Antique Collectors' Club. ISBN 1-85149-063-9.
Coombs, Katherine (1998). The Portrait Miniature in England. London: Victoria and Albert Museum. ISBN 1-85177-207-3.
Lounsbery, Elizabeth (15. 1. 1917). American Miniature Painters. The Mentor. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
Batschmann, Oskar; Griener, Pascal (1999). Hans Holbein. Reaktion Books. ISBN 1-86189-040-0.
Jonathan, Goldberg (1997). Desiring Women Writing: English Renaissance Examples. Stanford University Press. ISBN 0-8047-2983-2.
Inglis, E. (2003). „Image and Illustration in Jean Fouquet's Grandes Chroniques de France”. French Historical Studies. 26 (2): 185—224. ISSN 0016-1071. S2CID 163091918. doi:10.1215/00161071-26-2-185.
Inglis, Erik (2011). Jean Fouquet and the Invention of France: Art and Nation After the Hundred Years War. Yale University Press. ISBN 978-0-300-13443-8.
Snyder, James (1985). Northern Renaissance Art: Painting, Sculpture, the Graphic Arts from 1350 to 1575. Prentice-Hall. ISBN 978-0-13-623596-5.
Josephus. Antiquités judaïques [Jewish Antiquities] (na jeziku: francuski). hdl:loc.wdl/wdl.3030.
Alexander, Jonathan A.G., (1992). Medieval Illuminators and their Methods of Work. ISBN 0300056893. . Yale UP.
Coleman, Joyce, Mark Cruse, and Kathryn A. Smith, eds. The Social Life of Illumination: Manuscripts, Images, and Communities in the Late Middle Ages. . (Series: Medieval Texts and Cultures in Northern Europe, vol. 21. Turnhout: Brepols Publishing, 2013). xxiv + 552 pp online review
Calkins, Robert G (1983). Illuminated Books of the Middle Ages. Cornell University Press. ISBN 0500233756. .
De Hamel, Christopher (1986). A History of Illuminated Manuscript. Phaidon.
De Hamel, Christopher (1992). Medieval Craftsmen: Scribes and Illuminations. Buffalo: University of Toronto.
Kren, T. & McKendrick, Scot, ur. (2003). Illuminating the Renaissance – The Triumph of Flemish Manuscript Painting in Europe. ISBN 1-903973-28-7. , Getty Museum/Royal Academy of Arts.
Liepe, Lena. Studies in Icelandic Fourteenth Century Book Painting, Reykholt: Snorrastofa, rit. vol. VI, 2009.
Melo, Maria J.; Castro, Rita; Nabais, Paula; Vitorino, Tatiana (2018). „The book on how to make all the colour paints for illuminating books: Unravelling a Portuguese Hebrew illuminators' manual”. Heritage Science. 6. doi:10.1186/s40494-018-0208-z  .
Morgan, Nigel J., Stella Panayotova, and Martine Meuwese. Illuminated Manuscripts in Cambridge: A Catalogue of Western Book Illumination in the Fitzwilliam Museum and the Cambridge Colleges. . (London: Harvey Miller Publishers in conjunction with the Modern Humanities Association. 1999– )
Pächt, Otto, Book Illumination in the Middle Ages. 1986. ISBN 0199210608. (trans fr German), Harvey Miller Publishers, London.
Rudy, Kathryn M. (2016), Piety in Pieces: How Medieval Readers Customized their Manuscripts, Open Book Publishers, ISBN 9781783742356, doi:10.11647/OBP.0094 
Wieck, Roger. "Folia Fugitiva: The Pursuit of the Illuminated Manuscript Leaf". The Journal of the Walters Art Gallery, Vol. 54, 1996.
Thompson, Edward M. (1911). „Illuminated Manuscripts”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 14 (11 izd.). str. 312—320.

Spoljašnje veze

O minijaturi (jezik: srpski)
Muzej Viktorija i Albert - galerija minijatura (jezik: engleski)
Victoria and Albert Museum, miniatures gallery
Artists and Ancestors - A Miniature Portrait Collection
„The Origin of the Portrait Miniature”. Paintings & Drawings. Victoria and Albert Museum. Arhivirano iz originala 2007-09-29. g. Pristupljeno 2007-08-21.
Collecting and Researching Miniature Portraits Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. april 2016)
Copy, Fake, and Decorative Miniatures Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. oktobar 2015)
Gornji Milanovac International Biennale of the Miniature
G Engleheart Pinxit 1773-1818 A Practical Guide
UCLA Library Special Collections collection of Medieval and Renaissance manuscripts
British Library, catalogue of illuminated manuscripts Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. mart 2013)

[1] Minijatura - istorija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. januar 2012), biennial.kcgm.org.rs

[:3-2] Coombs, Katherine (1998). The portrait miniature in England. London: V & A Publications. ISBN 1-85177-206-5. OCLC 39803970.

[:4-3] Ungerer, Gustav (1998). Juan Pantoja de la Cruz and the Circulation of Gifts Between the English and Spanish Courts in 1604/5. Sociedad Hispano-Portuguesa de Estudios Renacentistas Ingleses= Sociedade Hispano-Portuguesa de Estudos Renascentistas Ingleses = Spanish and Portuguese Society for English Renaissance Studies. OCLC 800674221.

[4] Fumerton, Patricia (1986). „"Secret" Arts: Elizabethan Miniatures and Sonnets”. Representations (15): 57—97. ISSN 0734-6018. JSTOR 2928392. doi:10.2307/2928392.

[:5-5] MacLeod, Catharine (2019). Elizabethan treasures : miniatures by Hilliard and Oliver. MacGibbon, Rab. London. ISBN 978-1-85514-702-7. OCLC 1048934990.

[6] As distinct from self-portraits inserted into religious or other scenes. Jan van Eyck painted a small probable self-portrait, Portrait of a Man (Self Portrait?), (National Gallery, London) that is dated 1433.

[met1-7] "Margaret More". Metropolitan Museum of Art. Retrieved on 17 May 2009.

[G92-8] Goldberg 1997, str. 92

[9] "Hans Holbein the Younger, Portrait of an English Woman, a drawing Arhivirano 2015-10-18 na sajtu Wayback Machine". British Museum, Retrieved 11 April 2010

[:0-10] Coltman, Viccy (2017-03-30). „Sojourning Scots and the Portrait Miniature in Colonial India, 1770s-1780s”. Journal for Eighteenth-Century Studies. 40 (3): 421—441. ISSN 1754-0194. doi:10.1111/1754-0208.12467  .

[11] Hilliard, Nicholas. Benezit Dictionary of Artists. Oxford University Press. 2011-10-31. doi:10.1093/benz/9780199773787.article.b00087717.

[12] Ashton, John (1898). „fire at White's”. The history of gambling in England. London: Duckworth & Co. str. 90.

[13] Propert, John Lumsden (1887). „fire at White's Coffee House”. A history of miniature art: with notes on collectors and collections. Macmillan and Company. str. 78–79.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]