Miloš Bajić (baron)
Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. |
Miloš Bajić (Zemun, 1. februar 1827 — Ause kod Beča, 31. jul 1897) bio je baron i veleposednik u Ugarskoj i dobrotvor.
| Miloš Bajić | |
|---|---|
 Baron Miloš Bajić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. februar 1827. |
| Mesto rođenja | Zemun, Austrijsko carstvo, danas Srbija |
| Datum smrti | 31. jul 1897. (70 god.) |
Biografija
urediBio je Miloš sin Teodora Bajića i Petrije najstarije kćerke kneza Miloša Obrenovića.
Petrija - Perka (kako su je zvali) bila je od 1824. godine udata za plemića Teodora hadži Bajića "od Varadije"[1], u porodicu koja je kasnije dobila baronstvo. Prilikom srpske skupštine održane 12. marta 1824. godine u Ostružnici, Bajić iz Zemuna je "isprosio ćer Kneza Miloša".[2] Teodor ili Toša Bajić je sudeći po beleškama savremenika, radio mnogo šta u Zemunu; bio je tako "graždanin i velikokupac zemunski", pa "najprostiji svinjarski trgovac u Zemunu" (po Vuku) ili "zemunski pivar".[3] Miloš je rođen u Zemunu, 1827. godine.[4] Po Ustavu Kraljevine Srbije bio je taj knjazov unuk i imenjak, prvi po redu nasleđivanja prestola Obrenovića, u slučaju da izumre muška linija.
Trgovac Bajić je oko 1826. godine kupio kuću u Zemunu, sa vinogradom i tri lanca livade. Kada je 1835. godine Bajić kupio spahiluk nije imao novca da ga isplati. Obratio se tastu Milošu, koji ga je nekoliko puta odbio dok se nije umešala knjeginja Ljubica. Tošini sinovi bili su Miloš, Lazar, Anastas i Jevrem.
Miloš Bajić je kao mladić sa majkom Perkom stupio pred Obrenoviće, šezdesetih godina 19. veka. Na dvor ga je navodno dovela knjeginja Julija, a on se prema njoj samo pretvarao da ima dobre namere. Radio je sa drugima potajno, na tome da se raskine brak između Mihajla i Julije.[5] Kada je poginuo knez Mihajlo svu njegovu imovinu sudskom odlukom od nasledila je sestra Perka od Varadije, kao i sestrići Nikolići od Rudne - Fedor i Mihail. Perkin sin Atanasije dobio je tako selo Desu, kod Krajove u Olteniji.[6]
Postao je baron članom Matice srpske u Novom Sadu 1873. godine, uplativši pun iznos članarine u iznosu od 100 f.[7] Biran je za poslanika Ugarskog državnog sabora 1884. godine, a 1895. godine izabran je za člana Gornjeg doma Sabora. Zajedno sa bratom od tetke, baronom Fedorom Nikolićem, finasirao je izdavanje lista „Srpski dnevnik“, koji je izlazio u Budimpešti 1888-1889.
Miloš Bajić je bio oženjen sa Katarinom Hariš, sa kojom nije imao dece.[8] Nasledili su nakon njegove smrti veliku imovinu potomci brata Lazara. Bajić se javlja kao vlasnik više poseda u Banatu, kao što su mesta Varadija, Tolvadija, Gad, Središte, Veliki Gaj i drugi. U stare dane se bavio uglavnom u Beču, gde se javlja 1895. godine kao priložnik. Kada je odlikovan Ordenom gvozdene krune, dobio je pravo i na austrijsku i zatim ugarsku baronsku titulu.
Pored manjih novčanih priloga, koje je davao srpskim ustanovama kao što je Matica srpska, kao veliki dobrotvor odazvao se pozivu Odbora za gradnju srpske gimnazije u Novom Sadu. Preko svog advokata dr Đure Pejčića iz Pešte, na Đurđevdan izjavio je daje 100.000 forinti za izgradnju srpske gimnazije[9] u Novom Sadu. Ovaj iznos je uplatio u Centralni Kreditni Zavod u Novom Sadu, i ta institucija je imala kontrolu nad izgradnjom gimnazije. Po arhivskim podacima CKZ-a, postoji „iskaz o ukamaćenju i isplatama kapitala uloga pod nazivom „poklon barona Miloša Bajića od Varadije za zidanje Srpske Velike Gimnazije u Novom Sadu““.[10] Datum na tom dokumentu je 30. jun 1897, tj. mesec dana pre baronove smrti.
Baron Bajić je sahranjen 7. avgusta 1897. godine na imanju Varadija, smešteno istočno od Vršca. Položen je u porodičnu grobnicu koja se nalazi na bregu Kiliji, kraj starinske kapele. Kapelu koja je pronađena polovinom, i obnovljena krajem 18. veka, pa ponovo renovirala od strane baronice Perside Bajić, pokojnikove majke. Ona je dala da se pored kapele, iseče u kamenu grobnica porodice Bajić.[11]
Porodično stablo
uredi| 2. Teodor Bajić | ||||||||||||||||
| 1. Miloš Bajić | ||||||||||||||||
| 3. Petrija Obrenović | ||||||||||||||||
Vidi još
urediReference
uredi- ^ "Priča o pesmama: Muzika i poezija", ??
- ^ Milan Milićević: "Kneževina Srbija", Beograd 1876. godine
- ^ Radmila Gikić Petrović: "Likovi u dnevniku Anke Obrenović", Novi Sad 2007. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1902. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1925. godine
- ^ "Zbornik radova Narodnog muzeja Čačak", Čačak 1974. godine
- ^ "Letopis Matice srpske", Novi Sad 1873. godine
- ^ Aleksandar Bačko: "Beleške o pojedinim porodicama cincarskog porekla", Beograd 2018.
- ^ "Zastava", Novi Sad 1897. godine
- ^ Istorijski arhiv Vojvodine, fond F62/534
- ^ "Srpski sion", Karlovci 17. avgusta 1897. godine
