Milan Panić

југословенски политичар и бизнисмен

Milan Panić (Beograd, 20. decembar 1929) američki je biznismen srpskog porekla. Osnivač je i dugogodišnji direktor farmaceutske kuće ICN. Panić je nekoliko godina učestvovao u politici Srbije 1990-ih. On je bio prvi predsednik vlade Savezne Republike Jugoslavije 19921993, i kandidat na izborima za predsednika Republike Srbije u decembru 1992. godine.[1]

Milan Panić
Lični podaci
Datum rođenja(1929-12-20)20. decembar 1929.(95 god.)
Mesto rođenjaBeograd, Kraljevina Jugoslavija
DržavljanstvoRepublika Srbija,
Sjedinjene Američke Države
NarodnostSrbin
Religijapravoslavna
UniverzitetUniverzitet u Beogradu
Profesijabiznismen
Porodica
SupružnikMilena Kitić
Politička karijera
Politička
stranka
Demokratska stranka (SAD) (kao državljanin SAD)
Vanstranački političar (u SRJ i Srbiji)
14. jul 1992 — 9. februar 1993.
IzboriSavezni izbori u SRJ maja 1992.
Reizbor(i)Savezni izbori u SRJ decembra 1992.
PredsednikDobrica Ćosić
VladaVlada Milana Panića
PrethodnikPozicija uspostavljena
NaslednikRadoje Kontić
Ministar odbrane SRJ
14. jul 1992 — 2. mart 1993.
PrethodnikŽivota Panić
NaslednikPavle Bulatović

Pored politike bavi se i humanitarnim radom. Biznismen čije firme posluju u Njuport Biču i Pasadeni. Tokom njegovog služenja kao predsednik vlade a i posle, zalagao se za mir i demokratiju na teritoriji Balkana. Kandidovao se za Predsednika Republike Srbije 1992. godine i završio na drugom mestu, odmah iza Slobodana Miloševića na izborima koje su obeležile optužbe i veliki uticaj vladajuće stranke na glasove. Panić je postao premijer Jugoslavije kao američki građanin. S obzirom na to da je kao američki državljanin prihvatio funkciju premijera, njegovo američko državljanstvo dovedeno je u pitanje. Prema ustavu SAD državljanin nema pravo da prihvati službu u ime strane države. Nakon Golde Meir Panić je prvi američki državljanin koji zauzima visoki politički položaj u stranoj zemlji.

Dugogodišnju karijeru izgradio je i baveći se biznisom u medicinskoj i farmaceutskoj industriji. Osnovao je ICN Pharmaceuticals danas poznata kao Bausch Health Companies Inc. Projekat započet u garaži prerastao je u globalnu farmaceutsku korporaciju čije se deonice mogu pronaći i na Njujorškoj berzi sa zaradom od preko 672 miliona dolara godišnje u preko 90 država, na svom vrhuncu. Nakon što se povukao iz ICN-a, njegov ogranak preimenovao je u MP Biomedikals (engl. MP Biomedicals) Kompanija je globalni proizvođač dijagnostičkih proizvoda i bavi se biologijom čije se operacije obavljaju na teritoriji Severne Amerike, Azije, Australije i Evrope. Panić u oktobru 2015. godine najavljuje prodaju MP Biomedikals kineskoj hemijskoj kompaniji Valiant Fine Chemicals Co.

Kao filantrop, kroz svoju Milan Panić fondaciju (eng. Milan Panić Jr. Foundation) kao i MP Global Enterprises & Associates, LLC ulagao je i sponzorisao mnoštvo stipendija na MIT-Harvard medicinskom programu, držao predavanja o očuvanju mira na Univerzitetu u Vašingtonu i Južnoj Karolini (eng. George Washington University; University of Southern California). Član je predsedničkog kabineta na Čepmen univerzitetu (engl. Chapman University) , potpredsednik i pokrovitelj Los Anđeleske opere i čest sponzor kalifornijskih kulturnih i dobrotvornih dešavanja i organizacija.

Biografija

uredi

Mladost i obrazovanje

uredi

Panić je rođen 20. decembra 1929. godine u Beogradu, Kraljevina Jugoslavija (današnja Srbija) u porodici srednje klase. Njegov otac, istaknuti vladin službenik, umro je kada je imao tri godine, ostavljajući Panićevu majku da odgaja njega i njegove sestre. Suočena sa sve većim nedostatkom robe zbog nacističke okupacije Beograda, Panić je pokrenuo farmu povrća kako bi podržao svoju porodicu i zajednicu. Kao mlad student, zainteresovan za geografiju i hemiju, svoju sobu pretočio je u malu laboratoriju u kojoj je mogao da sprovodi eksperimente. Tokom Drugog svetskog rata, Panić, tada star samo 14 godina, pridružio se Titovom partizanskom otporu u borbi protiv rastućeg nacističkog uticaja u Jugoslaviji. Po povratku iz vojne službe, nastavio je sa studijama biohemije na Tehnološkom fakultetu u Beogradu. Panić se upisao kao student medicine na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu pre nego što je prešao na studije biohemije.

Biciklizam

uredi

Milan Panić bavio se biciklizmom u detinjstvu do ranih adolescentskih dana. Takmičio se na internacionalnom nivou i postao jugoslovenski nacionalni šampion. Dok je putovao na međunarodni turnir u Holandiji 1955. godine, Panić je prebegao u Austriju sa svojom ženom Jelicom Panić (devojačko Narandžić).

Beg u Austriju

uredi

Po prelasku u Austriju u avgustu 1955. godine, Panić i njegova supruga podneli su zahtev za azil u Nemačkoj i preselili se u zapadno-nemački izbeglički kamp. Dok je bio u Nemačkoj, upisao se na doktorske studije na Univerzitetu u Hajdelbergu i radio je sa selidbama i transportom nameštaja. Nakon što je odobren zahtev za azil u Nemačkoj nekoliko meseci nakon njegovog prvog dolaska, Panić podnosi zahtev za program koji je preselio izbeglice u Sjedinjene Države. Po prijemu u program, on i Jelica su se početkom 1956. godine preselili u Fontanu u Kaliforniji. Godine 1959. Panić je odlučio pokrenuti vlastiti biznis, Međunarodnu hemijsku i nuklearnu korporaciju (ICN).

Politika i javne službe u Evropi

uredi

Premijer Jugoslavije

uredi

Na zahtev predsednika Jugoslavije Dobrice Ćosića i predsednika Srbije Slobodana Miloševića, Milan Panić jula 1992. godine postaje predsednik vlade Savezne Republike Jugoslavije. Njegov glavni cilj bio je uspostavljanje mira, izrade nacrta ustava, ukidanja sankcija Ujedinjenih nacija i insistiranja na zatvaranju koncentracionih logora. U avgustu 1992. imao je ključnu ulogu na Londonskoj međunarodnoj konferenciji o bivšoj Jugoslaviji koja je sazvana zbog svetske pažnje koju je privukla kada je u pitanju ekonomski i politički status. Na konferenciji, Panić je izneo "Plan Mira" koji je sadržao 12 tačaka. Nakon mesec dana je održao govor „Govor mira“ ispred Generalne skupštine Ujedinjenih nacija. Panić je 2. decembra 1992. objavio svoju nameru da se želi suočiti sa Slobodanom Miloševićem u borbi za predsednika Srbije. Kampanja koju je vodio bila je podređena ekonomskim reformama i donošenju mirnog rešenja kada je u pitanju rat u Bosni i Hercegovini. Panić je tvrdio da je Milošević osakatio Srbiju tako što je dozvolio porast nezaposlenosti i inflacije, istovremeno podstičući izolaciju i sankcije od strane međunarodne zajednice. Panić je direktno apelovao na srpsku omladinu i starije birače da traže kompromis u tekućem konfliktu koji je uključivao priznavanje Hrvatske i Bosne i Hercegovine na njihovim sadašnjim granicama. Na izborima 1992. godine, Panić je zauzeo drugo mesto iza Miloševića, dobivši 32% glasova. Posmatrači Helsinške komisije, politički eksperti i novinari tvrdili su da su Milošević i njegove pristalice manipulisali izbornim rezultatima zbog nepropisnog korišćenja državnih medija i ometanja glasanja.

Mir u Jugoslaviji i Dejtonski sporazum

uredi

Nakon mandata premijera, Panić je ostao uključen u borbi za konačni mir i demokratiju u regionu. U decembru 1993. počeo je prepisku sa američkim predsednikom Bilom Klintonom u vezi sa predloženim mirovnim samitom sa svim predsednicima država bivše Jugoslavije. Godine 1994. susreo se s Klintonom i njegovim savetnicima u Kaliforniji kako bi raspravljali o daljem predlogu. Nakon dodatnih razgovora u naredne dve godine, u kojima je Panić predložio mirovnu konferenciju na Balkanu, Klintonova administracija sazvala je Konferenciju o uspostavljanju mira u vazduhoplovnoj bazi Rajt-Paterson u Dejtonu, Ohajo, SAD.

Konferencija je okončana potpisivanjem Dejtonskog sporazuma 21. novembra 1995. godine, kojim je okončan rat u Bosni i Hercegovini, deljenjem Bosne i Hercegovine na dva odvojena entiteta: Federaciju Bosne i Hercegovine i Republiku Srpsku. Od kraja rata, Panić je nastavio da insistira na demokratiji u jugoslovenskom regionu sazivajući političke aktiviste i zagovarajući u medijima.[1]

Poslovna karijera

uredi

Osnivanje ICN

uredi

Godine 1959. Panić je pokrenuo ICN iz svoje garaže odmah nadomak Los Anđelesa, KA koristeći 200 dolara u početnom kapitalu. Njegov početni poslovni model izgrađen je na osnovu sinteze hemijskih jedinjenja da bi se prodao u kalifornijske istraživačke laboratorije. Tokom 1960-ih, ICN je plasirao generičku verziju L-Dopa, široko korišćenog antidota Parkinsonove bolesti. Panić je predvodio ICN u narednim decenijama da razvije temelje za nekoliko hiljada potencijalnih novih lekova. Kako je ICN rastao, Panić je preselio svoje operacije iz Pasadene, u novu istraživačku laboratoriju u Kosta Mesu i preimenovao kompaniju ICN Pharmaceuticals. 1967. ICN je zvanično uvrštena na Njujorškoj berzi.[2]

Otkriće Ribavirina i proizvodnja Virazola

uredi

Godine 1972, ICN je otkrio ribavirin, najranije zabeleženi antivirusni agens širokog spektra. Hemičari Džozef T. Vitkovski i Ronald K. Robins bili su sastavni deo stvaranja ovog kompleksa. Godine 1985, ribavirin je odobren pod imenom Virazole od strane Uprave za hranu i lekove za lečenje respiratornog sincicijalnog virusa (RSV), bolesti gornjih respiratornih puteva koja prvenstveno pogađa decu. Godine 1991, ICN je stvorio SPAG-2 (mali generator aerosola) inhalator za davanje aerosoliziranog oblika ribavirina tokom bolničkih tretmana specifičnih virusnih infekcija.

Godine 1985, ICN i kompanija Istmen-Kodak pokrenuli su šestogodišnje zajedničko ulaganje od 45 miliona dolara za istraživanje lekova koji usporavaju, zaustavljaju ili obrću proces starenja. Između 1986. i 1987. godine, FDA je tvrdila da je ICN preuveličao Virazolovu efikasnost u lečenju drugih bolesti uključujući i virus AIDS-a. ICN se dogovorio sa FDA 1991. godine. U januaru 1988, ICN je kupio 7,3% švajcarske farmaceutske kompanije Hofman la Roš, kao deo prijavljene strategije nabavke kako bi proširio ICN-ove dosege i marketinške mogućnosti.

Nakon pada Berlinskog zida, ICN je stekao više farmaceutskih firmi u istočnoj Evropi. U maju 1991., ICN je u to vreme kupio 75% Galenike, najvećeg jugoslovenskog proizvođača lekova. Nakon osam meseci, novi ogranak ICN-Galenika ostvarila je prihode od 364 miliona dolara. U aprilu 1992. godine, ICN Farmaceutikas i ICN-Galenika delimično su finansirali inicijativu u iznosu od 100.000 dolara za vakcinaciju dece u jugoslovenskoj pokrajini Kosovo. 1995. godine Komisija za hartije od vrednosti (KHV) je istražila ICN zbog zabrinutosti deoničara u vezi sa prodajom deonica g. Panića pre donošenja ključne regulatorne odluke FDA. Nakon trogodišnje istrage, DIK je povukao svoju istragu 1998. godine bez podnošenja tužbe.

Globalni uspeh i kraj mandata u ICN-u

uredi

Godine 1998, FDA je odobrila Virazole za lečenje hepatitisa C u kombinaciji sa drugim lekom zvanim interferon. Virazol je na kraju postao globalni standard za lečenje višestrukih pedijatrijskih i medicinskih stanja kod odraslih. Upotreba uključuje efikasno lečenje hroničnog hepatitisa C u kombinaciji sa interferonom, višestruke virusne groznice uključujući gripu, parainfluencu, adenovirus, ospice, krimsko-kongošku hemoragičnu groznicu i Lasu groznicu, kao i oštećenje bubrega i rak štitnjače.

Tokom 1990-ih, Panić je rešio četiri tužbe za seksualno uznemiravanje koje su podneli bivši zaposleni ICN-a. 2002. godine, ICN je rešio građansku tužbu DIK-a u vezi sa lažnim izjavama u vezi sa njihovim proizvodima. Panić je odlučio da se povuče kao generalni direktor i predsednik ICN-a u junu 2002. godine nakon što su suprotni deoničari preuzeli kontrolu nad Upravnim odborom ICN-a. Nakon godinu dana deoničari su podigli tužbu smatrajući da je Panić po odlasku uzeo više novca nego što mu sleduje ali se tužbom i poštovanjem dogovora ovaj slučaj okončao.[2] Tokom svoje karijere predsednika, izvršnog direktora i predsjednika, Panić je vodio ICN na godišnjoj prodaji u 90 zemalja, koja je prešla 672 miliona dolara, s više od 600 lekova u svom portfelju do njegove poslednje godine 2001. godine.

Panić održava druge poslovne subjekte i investicije u SAD-u i na međunarodnom nivou. 2003. godine, nakon Panićevog odlaska, ICN Farmaceutikals je promenio ime u Valeant Pharmaceuticals International, Inc.

MP Biomedikals

uredi

Nakon povlačenja iz ICN-a, Panić je kupio biološku podružnicu ICN Biomedikals i promenio ime u MP Biomedikals. MP je specijalizovan za istraživanje i razvoj biologije i dijagnostičkih proizvoda. Globalno sedište MP-a nalazi se u Santa Ani, sa sedištem u SAD-u i centralnim distributivnim centrom u Soulonu. Kompanija održava globalne operacije u Severnoj Americi, Južnoj Americi, Aziji, Australiji i Evropi. Dana 14. juna 2010. godine, Panić i MP stekli su ICPBio Internationalni LTD., Novozelandsku kompaniju za proizvodnju bioloških proteina. 11. decembra 2014. godine, FDA je odobrila MP Diagnostiks HTLV Blot 2.4, prvi FDA licencirani dopunski test za ljudski T-ćelijski limfotropni virus-I/II (HTLV-I/II). U oktobru 2015. godine, Panić je najavio prodaju MP Biomedikals kineskoj Valiant Fine Chemicals Co.

Privatni život

uredi

Panić pruža filantropsku podršku raznim univerzitetima, istraživačkim programima, muzejima, političkim ciljevima i dobrotvornim organizacijama kroz svoju fondaciju i MP Global Enterprises & Associates, LLC. Humanitarnu pomoć i donacije pored Amerike činio je i u Srbiji podržavajući mnoge akcije ("Bitka za bebe" ) [3] Podržao je Udruženje mišićne distrofije i sponzorisao stipendije na medicinskom programu (MIT-Harvard). Panić je često držao razne tribine i predavanja na temu mira na univerzitetima u Vašingtonu, Južnoj Karolini i Čepmenu. Prva supruga Jelica sa kojom je bio u braku od 1954.-1976. umrla je ne znajući da je muž vara sa sekretaricom Sali Tejlor sa kojom je bio u braku od 1976.-1988. godine. Treća žena sa kojom je dobio sina Milana Spensera, sa kojom je i danas u braku je 39 godina mlađa operska pevačica Milena Kitić. Upoznali su se u Beogradu na proslavi na kojoj je on bio gost a ona pevala. Negde se navodi da je njegova prva ljubav Ljubica koja nije želela da prebegne sa njim i da je tu u stvari Jelica započela svoju ljubavnu priču sa Milanom Panićem. Milan Panić autor je knjiga "MISIJA MIRA-Dejton je moja ideja!"[4] i "TVORAC BESMRTNOSTI"[5].. Pored knjiga na srpskom jeziku, Milan Panić objavio je i na engleskom knjigu o demokratiji i borbi kroz koju je prolazio kao premijer vlade u Srbiji i bivšoj Jugoslaviji.

Nagrade

uredi

Panić je nagrađen Medaljom časti Ellis Island 27. oktobra 1986. Vol Strit Žurnal Evrope ga je 1992. godine proglasio „Evropljaninom godine”, zbog zalaganja i truda u službi jugoslovenskog premijera da uvede demokratske, slobodne tržišne reforme, donese mir i podstakne opoziciju Slobodanu Miloševiću.

U februaru 2015. godine Humanitarna organizacija Lajflajn u Njujorku dodelila je Paniću nagradu za životno delo za svoju filantropsku podršku akademskih, kulturnih, političkih i humanitarnih organizacija širom sveta.

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. ^ „Milan Panić”. Glas javnosti. Arhivirano iz originala 22. 01. 2019. g. Pristupljeno 21. 1. 2019. 
  2. ^ Vladimir. „The Meaning of Reality”. Serbica Americana (na jeziku: engleski). Pristupljeno 17. 5. 2019. 

Spoljašnje veze

uredi
Političke funkcije
Pozicija uspostavljena
Predsednik Savezne Vlade SR Jugoslavije
1992—1993
Ministar odbrane SRJ
1992—1993