Manastir Vavedenje Presvete Bogorodice u Beogradu

Manastir Vavedenje Presvete Bogorodice
Manastir Vavedenje Presvete Bogorodice
Opšte informacije
Mesto	Beograd
Opština	Savski venac
Država	Srbija
Vreme nastanka	1936.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Vlasnik	upravnica-igumanija Teodora (Vasić)
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
	beogradskonasledje.rs

Manastir Vavedenje Presvete Bogorodice, je ženski manastir nalazi se na Senjaku, urbanom naselju opštine Savski venac u Beogradu. Temelji hrama su osvećeni 11. avgusta 1935,^[1] izgrađen je i osvećen 25. oktobra 1936.^[2] godine, kao metoh manastira Kuveždina u Sremu. Legenda koja govori o podizanju crkve, vezana je za san ktitorke Perside Milenković, koja je tri puta usnula, da manastir treba sazidati, baš na tom mestu. Za konak, građen istovremeno sa crkvom, pre dovršenja je rečeno da će služiti kao internat za obrazovanje pravoslavnih milosrdnih sestara, vaspitačica i negovateljica.^[3] Internat za seoske devojke je proradio 1938.^[4]

U manastiru je 1939. bilo deset monahinja,^[5] bavile su se vezom, npr. prekrivača za časnu trpezu i zavese za patrijaršijsku kapelu.^[6]

U noći 6/7. juna 1940, noć nakon Spasovdana, navodno se čudesno obnovila boja na jednoj ikoni sv. Nikole u manastiru.^[7]

Sveti Ispovednik Dositej Vasić je sahranjen u porti a od 2009.g prenet je u kivot manastirskog hrama. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. U manastiru su sahranjeni i srpski arhijereji Damaskin Grdanički, Arsenije Bradvarević, Josif Cvijović, Danilo Krstić i Episkop zapadnoevropski Luka.

Sveštenoslužitelji u manastiru su protojereji o. Milovan Glogovac i o. Milosav Radojević. U konaku manastira Vavedenja nalazi se paraklis-zimska crkva posvećena Sv. Nikolaju Čudotvorcu. U paraklisu se nalaze tri kivota sa česticama moštiju svetih Božijih ugodnika. Tu je i jastuk na kome je počivala glava Svete Petke u kivotu u Jašiju a koji su sestre dobile na dar od monaha iz Jašija. Manastirska riznica čuva stare rukopisne i štampane bogoslužbene knjige kao i ikone koje su ruske monahinje sa sobom donele u Srbiju posle Oktobarskog prevrata. Na teritoriji manastirskog kompleksa nalaze se tri jame u kojima su tela ubijenih-streljanih na Dmitrovdan 1944. i poginulih na Vaskrs iste godine od savezničkog bombardovanja.

Starešine manastira

Melanija (Krivokućanin) (1938—1942).
Angelina (Gračeva) (1942—1970).
Agnija (Dmitrović) (1970—2001).
Anastasija (Savković) (2001—2019).
Teodora (Vasić) (2020—trenutna).

Arhitektura kompleksa

Kompleks manastira Vavedenje čine crkva Presvete Bogorodice i konak, podignuti prema projektu ruskog arhitekte Ivana Rik i Petra Popovića, jednog od prvih zagovornika srpskog nacionalnog stila u savremenoj srpskoj arhitekturi.

Osnova crkve je u obliku upisanog krsta sa centralnom kupolom na preseku i četiri manje kupole između krakova krsta. Petokupolno rešenje ukazuje na uzore preuzete iz srpske srednjovekovne arhitekture 14. veka. Na istočnom delu hrama nalazi se prostrana, iznutra polukružna, spolja petostrana apsida, iz koje se ulazi u bočne pravougaone prostorije – đakonikon i proskomidiju, dok je na zapadu priprata sa horom. Od ukupno tri portala najraskošnije je obrađen onaj na zapadnoj fasadi sa širokim prilaznim stepeništem. Glavni dekorativni ukras fasada čine uski jednodelni prozori, rozete i velike trifore na severnoj i južnoj strani.

Zidana oltarska pregrada ima uobičajeni raspored ikona, a zidne slike izvedene u tehnici al seco rad su akademskog slikara Dušana Mihailovića iz perioda 1973—1985. Novi freskopis radili su umetnici Vladimir Karanović i Veronika Đukanović sa saradnicima.

Pored svojih arhitektonskih vrednosti, crkva manastira Vavedenja predstavlja uspešan primer povezivanja sakralnog objekta sa savremenim razvojem grada i njegove okoline.