Lugavčina
Lugavčina je naseljeno mesto grada Smedereva u Podunavskom okrugu. Prema popisu iz 2022. ima 2516 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 3078 stanovnika).[1] Lugavčina se nalazi u dolinama reka Velike Morave i Jezave.
Lugavčina | |
|---|---|
 Hram Svetog Nikole | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Podunavski |
| Grad | Smederevo |
| Stanovništvo | |
| — 2022. | 2516 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 31′ 05″ S; 21° 04′ 04″ I / 44.518° S; 21.067666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 74 m |
.svg)  Lugavčina Lugavčina na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 11321 |
| Pozivni broj | 026 |
| Registarska oznaka | SD |
Istorija
urediLugavčina se nalazi južno od Smedereva. Prvobitno selo zasnovano je u Selištu, južnije od mesta gde se od Carigradskog druma odvaja put za selo i gde je seosko groblje. Stanovnici su se odatle raselili, po predanju, zbog Carigradskog druma, a po lugovima na obalama Jezave koje su zauzeli, selo je dobilo svoje ime.
U najstarijem turskom popisu ovih oblasti, 1476/78. godine, zabeleženo je selo "Gornja i Donja Lugavčina", sa 9 kuća i jednom udovicom, a prihod je iznosio 640 akči. U svim narednim popisima se beleže dva sela: Gornja Lugavčina i Donja Lugavčina.
Tokom 16. veka broj stanovnika u ovim selima je bio različit, nekad ih je bilo više u Gornjoj, a nekad u Donjoj Lugavčini. U doba Murata III dolazi u oba sela do izvesnog povećanja broja stanovnika, u Gornjoj Lugavčini ih je bilo 19 kuća, i u Donjoj Lugavčini 19 kuća. U kojoj je meri u ovim selima bilo razvijeno stočarstvo daje orijentaciju ovčarski defter sa kraja 16. veka: u Gornjoj Lugavčini bilo je 199, a u Donjoj 699 glava sitne stoke.
Na karti iz doba austrijske vladavine (1718—1739) uneto je naselje, istočno od današnje Lugavčine, mesto Bisak. Danas tu nema kuća, naselja je nestalo, ali i sada u lugavačkom ataru postoji mesto sa njivama i livadama koje se zove Bisag. Tu su se najpre naselili Josići, za njima Dabići, pa Erćići i Sedlarci i još neke porodice. Kako su bili na drumu, da ih Turci ne bi uznemiravli, premeste se i sklone, pored Jezave, gde su i ostali sve dok nije minula opasnost od Turaka. Kasnije se selo sve više razvijalo i širilo prema Carigradskom drumu.
U aračkim spiskovima iz prvih deset godina 18. veka selo je imalo 72 kuće, a 1822. 74 kuće. Godine 1846. u Lugavčini je bilo 123 kuće, a po popisu iz 1921. selo je imalo 624 kuće sa 3147 stanovnika.
Najstarije su porodice u selu: Josići, koji ne znaju od kuda su sa starinom, Dabići, čiji su čukundedovi, Damnjan i Dmitar, došli od Kosova, Evrići (danas pod raznim prezimenima) čiji je praded Petar Era došao iz Mrčajevca (ljubički srez) i sedlarci starinom iz Sedlara. Ove porodice živele u Selištu i za vreme Turaka su se sklonile u lugove pored Jazave. (podaci datiraju od 1718-1925. g).[2][3]
Ovde se nalazi OŠ „Branko Radičević” Lugavčina.
Poznati Lugavčani
uredi- Aleksandar Dabić (1901-1944) - mašinovođa, rezervni intendantski poručnik Jugoslovenske vojske, komandant Štabnog (pratećeg) bataljona Smederevskog korpusa Jugoslovenske vojske u Otadžbini;
- Živorad Žika Lazić (1933-2009) - scenarista, novinar i književnik, autor scenarija za serije Muzikanti, Građani sela Luga, Doktorka na selu, Seljaci, Poslednja audijencija...
- Novica Marković (1938-2006) - gardijski pukovnik Jugoslovenske narodne armije.
Geografija
urediNa razvitak sela, veliki uticaj imala je Morava. Ona kod Lugavčine jako meandrira, i na taj način oduzima ili daje zemlju ataru ovog sela.
Demografija
urediU naselju Lugavčina živi 2463 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,7 godina (40,6 kod muškaraca i 42,8 kod žena). U naselju ima 968 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,18.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 17 | 21 | ||
| 80+ | 34 | 45 | ||
| 75—79 | 48 | 69 | ||
| 70—74 | 91 | 123 | ||
| 65—69 | 114 | 132 | ||
| 60—64 | 73 | 100 | ||
| 55—59 | 86 | 71 | ||
| 50—54 | 129 | 126 | ||
| 45—49 | 132 | 122 | ||
| 40—44 | 128 | 111 | ||
| 35—39 | 97 | 98 | ||
| 30—34 | 104 | 90 | ||
| 25—29 | 104 | 95 | ||
| 20—24 | 114 | 96 | ||
| 15—19 | 108 | 116 | ||
| 10—14 | 114 | 99 | ||
| 5—9 | 108 | 104 | ||
| 0—4 | 73 | 92 | ||
| Prosek : | 39,6 | 41,5 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 1.379 | 374 | 886 | 83 | 36 | 0 |
| Ženski | 1.415 | 218 | 895 | 267 | 34 | 1 |
| UKUPNO | 2.794 | 592 | 1.781 | 350 | 70 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 760 | 312 | 0 | 1 | 238 |
| Ženski | 400 | 224 | 0 | 0 | 54 |
| UKUPNO | 1.160 | 536 | 0 | 1 | 292 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 53 | 30 | 11 | 23 |
| Ženski | 1 | 1 | 36 | 5 | 5 |
| UKUPNO | 1 | 54 | 66 | 16 | 28 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 1 | 8 | 10 | 13 | 15 |
| Ženski | 2 | 10 | 6 | 23 | 25 |
| UKUPNO | 3 | 18 | 16 | 36 | 40 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 5 | 0 | 0 | 40 | |
| Ženski | 4 | 0 | 0 | 4 | |
| UKUPNO | 9 | 0 | 0 | 44 | |
Reference
uredi- ^ „Popis u Srbiji prema polu i starosti po naseljima” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 1. 2024.
- ^ Podaci su uzeti iz: „Naselja“ knj.19. dr. B. M. Drobnjaković (1925)Smederevsko Podunavlje i Jasenica) i iz „Naselja“ knj.II(Rista Nikolić:okolina Beograda
- ^ Literatura „Letopis Podunavskih mesta“(Beč 1998) period 1812–1935. Letopisa, po predanju, Podunavskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Dosenjenici čime se bavili meštani
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Korišćena Literatura
uredi- Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno (1927)„Napredak Pančevo“
- „Letopis“: Podunavska mesta i običaji Marina (Beč 1999).
- „Carigradski drum (1459-1683)“ Olga Zirojević (Beograd).
Letopis period 1812–2009. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju mesta u Južnoj Srbiji, mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici čime se bavili meštani
- Napomena
U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do stvaranje države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine ,»Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.
Nakon informacija pronađenih u knjizi "Carigradski drum (1459-1683) - Olga Zirojević", koja se bavi istraživanjem turskih deftera iz perioda prvobitne osmanske vladavine, deo o nastanku sela je izmenjen
