Karl X Gustaf Švedski
Karl X Gustaf Švedski ili Karlo X Gustav Švedski [1] (8. novembar 1622, Nićeping - 13. februar 1660, Geteborg) je bio švedski kralj (1654—1660) [1] iz dinastije Pfalc-Cvajbriken.
| Karl X Gustaf Švedski | |
|---|---|
 Karl X Gustaf, slika Sebastijana Burdona | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 8. novembar 1622. |
| Mesto rođenja | Nićeping, Švedsko carstvo |
| Datum smrti | 13. februar 1660. (37 god.) |
| Mesto smrti | Geteborg, Švedsko carstvo |
| Grob | Ridarholmska crkva, Stokholm |
| Porodica | |
| Supružnik | Hedvig Eleonora od Holštajn-Gotorpa |
| Potomstvo | Karl XI Švedski |
| Roditelji | John Casimir, Count Palatine of Kleeburg Katarina od Švedske, Countess Palatine of Kleeburg |
| Dinastija | Dinastija Pfalc-Cvajbriken |
| kralj Švedske | |
| Period | 1654 - 1660. |
| Prethodnik | Kristina, kraljica Švedske |
| Naslednik | Karl XI od Švedske |
Godine 1654. primorao je švedski kraljicu Kristinu na abdikaciju i došao na švedski presto. U to vreme je jedno političko pitanje, koje se ticalo ne samo Švedske, već i svih susednih zemalja i koje je dosta doprinelo stupanju Šveđana na široko poprište opšte evropske politike. To je bilo pitanje o gospodarstvu nad Baltičkim morem, koje je pri kraju srednjeg veka postalo od velikog trgovačkog značaja. Švedska je tada javno ispoljila svoju nameru da ovo more učini svojim jezerom, tj. da po mogućnosti zavlada svim njegovim obalama. Da bi postigla to, potrebno joj je bilo ratovati sa svim narodima, koji su živeli oko tog mora.
Karl je stoga imao nekoliko sukoba s Danskom-Norveškom, koja zadugo ne izgubi nade na povratak svoje vlasti nad celom Skandinavijom; ali svi ti sukobi bili su na štetu Danske koja se posebno trudila da sačuva svoj položaj na ulazu ovog mora, gde je naplaćivala veliku carinu na prolaznu kuplju. Karl je vodio i srećan rat s Državnom zajednicom Poljske i Litvanije, a i odbio je napad Ruskog carstva, koje je pokušavalo da povrati pobaltičke krajeve. Ovim uspešnim ratovanjima Karl je utvrdio švedsko gospodarstvo nad Baltičkim morem [1].
Umro je 13. februara 1660. godine u Geteborgu. Na prestolu ga je nasledio sin Karl XI Švedski [1].
Porodično stablo
uredi| 16. Louis II, Count Palatine of Zweibrücken | ||||||||||||||||
| 8. Wolfgang, Count Palatine of Zweibrücken | ||||||||||||||||
| 17. Elisabeth of Hesse | ||||||||||||||||
| 4. John I, Count Palatine of Zweibrücken | ||||||||||||||||
| 18. Filip I od Hesena | ||||||||||||||||
| 9. Anna of Hesse | ||||||||||||||||
| 19. Kristina od Saksonije | ||||||||||||||||
| 2. John Casimir, Count Palatine of Kleeburg | ||||||||||||||||
| 20. Johan III od Kleva | ||||||||||||||||
| 10. William, Duke of Jülich-Cleves-Berg | ||||||||||||||||
| 21. Maria of Jülich-Berg | ||||||||||||||||
| 5. Magdalena od Jilih-Kleva-Berga | ||||||||||||||||
| 22. Ferdinand I, car Svetog rimskog carstva | ||||||||||||||||
| 11. Maria of Austria | ||||||||||||||||
| 23. Ana od Češke i Ugarske | ||||||||||||||||
| 1. Karl X Gustaf Švedski | ||||||||||||||||
| 24. Erik Johanson | ||||||||||||||||
| 12. Gustav Vasa | ||||||||||||||||
| 25. Sesilija Monsdoter | ||||||||||||||||
| 6. Karl IX Švedski | ||||||||||||||||
| 26. Erik Abrahamsson Leijonhufvud | ||||||||||||||||
| 13. Margaret Lejonhufvud | ||||||||||||||||
| 27. Ebba Eriksdotter Vasa | ||||||||||||||||
| 3. Katarina od Švedske, Countess Palatine of Kleeburg | ||||||||||||||||
| 28. Fridrih III Palatinski | ||||||||||||||||
| 14. Ludvig VI Palatinski | ||||||||||||||||
| 29. Marie of Brandenburg-Kulmbach | ||||||||||||||||
| 7. Marija od Palatinata-Zimerna | ||||||||||||||||
| 30. Filip I od Hesena = 18 | ||||||||||||||||
| 15. Elisabeth of Hesse | ||||||||||||||||
| 31. Kristina od Saksonije = 19 | ||||||||||||||||
Reference
uredi- ^ a b v g Zrnić 1927.
Literatura
uredi- Zrnić, Luka (1927). Istorija novoga veka. Beograd.
