Žđislav Beksinjski
Žđislav Beksinjski (polj. Zdzisław Beksiński; Sanok, 24. februar 1929 — Varšava, 21. februar 2005) bio je poljski slikar, fotograf i vajar. Sve njegove slike su bile ili Baroknog, ili Gotičkog stila. Prvi stil su odlikovale slike iz perioda Fantastičnog realizma kada je slikao uznemiravajuće slike iz post-apokaliptičnog, nadrealnog okruženja. Drugi stil je apstraktniji, gdje se uviđa dominacija forme, kao što se moglo videti na njegovim kasnijim radovima. Beksinjski je ubijen 2005. godine.
| Žđislav Beksinjski | |
|---|---|
 Žđislav Beksinjski | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Žđislav Beksinjski |
| Datum rođenja | 24. februar 1929. |
| Mesto rođenja | Sanok, Poljska |
| Datum smrti | 21. februar 2005. (75 god.) |
| Mesto smrti | Varšava, Poljska |
Raniji život
urediRođen je u gradu Sanok, na jugu Poljske. Posle studiranja arhitekture u Krakovu, vratio se u Sanok 1955. godine. Proveo je nekolika godina kao nadzornik gradilišta. Beksinski je mrzeo taj posao. U to vreme, zainteresovao se za fotomontažu, umjetničku fotografiju, vajanje i slikanje. Pravio je sklupture od gipsa, metala i žice. Njegove fotografije su sadržavale nekoliko tema koje su se mogle pronaći u njegovim kasnijim slikama, kao što su iskrivljena ljudska lica, pejzaži i objekte veoma nepravilnog oblika koje je dodatno pokušao da izrazi pomoću svetla i sene. Njegove fotografije su takođe prikazivale uznemiravajuće slike, kao što je uništeno lice lutke djeteta, portrete ljudi bez lica kao i ljude sa licima obavijenim zavojima. Kasnije se on koncentrisao na slikanje, a njegove prve slike su bile apstraktne prirode.
Slikanje i crtanje
urediTehnika
urediBeksinjski nije imao nikakvo formalno obrazovanje kao slikar. Njegove slike su obično slikane sa uljanim bojama na tvrdoj ploči, koju je on sam pripremao, iako je eksperimentisao sa akrilnim bojama. Nije voleo tišinu, te je uvijek slušao klasičnu muziku dok je slikao. Iako je boleo klasičnu muziku, Beksinjski je cenio i rok muziku.
Fantastični realizam
urediPrva prestižna izložba 1964. godine u Varšavi je bila njegov prvi veći uspeh, a sve njegove slike su prodate.
Počeo je da slika pun entuzijazma, i konstanto je radio(uvijek slušajući klasičnu muziku). Ubrzo je postao vodeći slikar u modernoj poljskoj umjetnosti. Kasnih 1960-ih, Beksinjski je ušao u, kako je on to nazivao, Fantastični period, koji je trajao sve do 1980-ih. Ovo je njegov najpoznatiji period, u kojem je napravio veoma uznemiravajuće slike koje su pokazivale nadrealno, post-apokaliptično okruženje gdje su detaljno prikazane scene smrti, truleži, pejzaža ispunjenih kosturima, deformisaanih figura i pustinja. Ove slike su bile veoma detaljne, rađene njegovom čuvenom preciznošću. U to vreme, Beksinjski je izjavio Želim da slikam na takav način kao da fotografišem snove. I uprkos tamnim tonovima, Beksinjski je rekao da su njegovi radovi pogrešno shvaćeni, i da su, po njegovom mišljenju, optimistični i humoristični. Većinu vremena, i sam Beksinski je priznavao da ne zna šta njegova djela u potpunosti znače, te je zbog ovoga, odlučio da ne da ime nijednoj njegovoj slici. Prije nego što se preselio u Varšavu, Beksinjski je u njegovom dvorištu zapalio veliki broj njegovih djela, jer je smatrao da su neki bili previše lični, a da neki jednostavno, nisu bili dovoljno dobri.
Kasniji rad
uredi1980-te su bile vreme promene za Beksinjskog. Njegova dela postala su popularna u Francuskoj zahvaljujući naporima Pjotra Dmočovoskog, a stekao je i veliku popularnost u Zapadnoj Evropu, SAD i Japanu. Njegova dela u 1980-im i 1990-im bila su fokusirana na monumentalne prizore, naslikana su ograničenom i često prigušenom paletom boja, uključujući i veliki broj krstova. Dela rađena u ovome stilu su obično izgledala kao skicirana snažnim linijama, a bila su mnogo manje raskošna od slika u periodu fantastičnog realizma, ali su bila jednako moćna i dominantna. 1994. godine, Beksinjski je objasnio „Idem u pravcu pojednostavljenja pozadine, a u isto vreme veće deformacije figura, koje su slikane bez uticaja prirodnog svetla i sene. Ali ipak želim da napravim sliku za koju će svi znati da sam je ja naslikao.”.
Kasnih devedesetih otkrio je računare, digitalnu fotografiju i foto-manipulaciju, oblasti na koje se fokusirao do kraja svog života.
Porodične tragedije
uredi1990-e godine su bile veoma težak period za Beksinjskog. Njegova žena Zofija preminula je 1998. godine, a godinu kasnije, 1999. godine, dan pre Božića, njegov sin Tomas počinio je samoubistvo. Beksinski je pronašao telo svog sina. Pošto se nije mogao pomiriti sa činjenicom da mu je sin mrtav, nastavio je da čuva kovertu koju je napisao za Tomasa, u slučaju da umre. Dana 21. februara 2005. godine, Beksinjski je pronađen mrtav u svom stanu, sa 17 uboda nožem, od kojih su dva bila fatalna. Beksinjskog je ubio tinejdžer Robert Kupjec, sin dugogodišnjeg Beksinjskovog čuvara, nakon što je Beksinjski odbio da mu da zajam od nekoliko stotina zlota. Robert je osuđen na 25 godina zatvora, a njegov saučesnik, Lukas Kupjec na 5 godina zatvora.
Ličnost
urediIako su Beksinjskove slike bile turobne, on je bio veoma prijatna osoba koja je znala da uživa u razgovoru i koja je imala čudan smisao za humor. Bio je iskren, skroman i ponekada stidljiv, te je izbegavao javne događaje, uključujući i otvaranje sopstvenih izložbi. Muzika mu je bila glavni izvor inspiracije. Tvrdio je da ga nisu inspirisale literatura, bioskop ili radovi drugih umetnika, i skoro nikada nije posećivao muzeje ili druge izložbe. Beksinjski je izbegavao konkretnu analizu sadržaja svog dela, govorivši Ne mogu da smislim razumnu izjavu o slici. Pogotovo je odbacivao one koji su tražili ili nudili jednostavne odgovore na "značenje" njegovih radova.
Umetničko nasleđe
urediU gradu Sanoku u Poljskoj, postoji muzej posvećen Beksinjskom. Muzej ima 50 slika i 120 crteža i kolekcije Dmočovskog. Njegova dela mogu da se pronađu i u Gradskoj galeriji umetnosti u gradu Częstochowa u Poljskoj. Dana 18. maja 2012. godine, mnoge poznate ličnosti, uključujući ministra za regionalni razvoj, prisustvovali su ceremonijalnom otvaranju Nove galerije Žđislava Beksinjskog, koja je izgrađena u obnovljenom delu dvorca. Na dan 19. maja 2012. godine, galerija je otvorena za javnost.
Beksinjskijev krst, koji ima karakterističan T oblik koji je umetnik često koristio, bio je postavljen u pustinji Nevada za godišnji događaj Burning Man, kada se simbolično pali velika drvena skulptura.
