Gradimir Stojković

Gradimir Stojković
Gradimir Stojković
Puno ime	Gradimir Stojković
Datum rođenja	3. mart 1947. (77 god.)
Mesto rođenja	Mramorak, kod Kovina, FNR Jugoslavija

Gradimir Stojković (Mramorak, kod Kovina, 3. mart 1947) srpski je književnik. Najčitaniji je prozni dečji pisac u poslednjih 30 godina na prostorima bivše Jugoslavije. Sve njegove knjige su doživele više izdanja ("Hajduk u Beogradu" preko dvadeset, uz tiraž preko 500.000 primeraka). Njegove pesme i priče su prevođene na engleski, francuski, italijanski, nemački, ruski, slovački, bugarski, rumunski, mađarski i makedonski jezik. Danas živi u Brestoviku, beogradska opština Grocka.

Detinjstvo

Rođen je 3. marta 1947. godine u banatskom selu Mramorak kao mlađi sin u porodici učitelja, a kasnije direktora seoske osnovne škole, Borivoja Stojkovića i Mirjane Stojković, službenice u tadašnjoj seoskoj opštini. Stojkovići su, osim Gradimira, imali i 4 godine starijeg sina Aleksandra. Godine 1953. Gradimir polazi u osnovnu školu. Već u trećem razredu osvaja svoju prvu nagradu za književnost, Zmajevu nagradu za pesmu. Na žalost, ta pesma je zagubljena.^[1]

Godine 1957. porodica Stojković seli se u Vršac i Gradimir se upisuje u OŠ „Vuk Karadžić”, gde nastavlja da osvaja nagrade za svoje prve pesme, a jednu objavljuje i lokalni list.^[1]

Prva objavljena dela i prve nagrade

Godine 1961. završava osnovnu školu, porodica Stojković se seli u Pančevo, a Gradimir se upisuje u Tehničku školu „Nikola Tesla”, elektpo smer. Iste godine postaje član pančevačkog KUD „Atelje mladih”, mestu okupljanja mladih pančevačkih glumaca, reditelja, slikara, muzičara, književnika, novinara i filmskih stvaralaca, što presudno utiče na njegov život. Već sledeće godine objavljuje prvi put priču Povratak u Eden u beogradskom časopisu Budućnost. Godine 1963. dobija nagradu za pesmu na konkursu poezije mladih Vojvodine, koji raspisuje pančevačka biblioteka. U žiriju su te godine bili Miroslav Antić, Đorđe Vlajić i Miloš Nikolić. Prvi put objavljuje pesmu u listu Pančevac. Iste godine snima prvi amaterski film, a narednih godina još nekoliko, za koje dobija nagrade na festivalima širom tadašnje Jugoslavije. U filmovima je najpre bio scenarista i snimatelj. Dobija drugu, potom i prvu nagradu za pesmu na Konkursu poezije mladih Vojvodine. Objavljuje pesme po listovima i časopisima tadašnje Jugoslavije. Počinje da piše za list Pančevac.^[1]

Studije

Godine 1965. upisuje studije elektroenergetike na Tehničkom fakultetu beogradskog Univerziteta, koje ubrzo napušta. Iste godine sa dve pesme je zastupljen u zborniku Osuđeni na nežnost, objavljenom u Pančevu. Narednih godina dobija prve nagrade za pesme na Konkursu poezije mladih Vojvodine. Snima i nekoliko autorskih amaterskih filmova. Nakon tri godine, 1968. upisuje se na Višu pedagošku školu u Beogradu, odsek opštetehničkog obrazovanja. Radi i dalje za list Pančevac.^[1]

Pedagoški rad

Višu pedagošku školu završava 1970. i zapošljava se u beogradskoj OŠ „Đura Daničić” kao nastavnik osnova tehnike. Počinje da se bavi dečjim filmom i osniva Foto-kino klub u školi, a potom i Atelje mladih talenata. Fotografije i filmovi dece kojima je mentor osvajaju brojne nagrade u Jugoslaviji i inostranstvu. Kao nastavnik radi sve do 1995. godine. U međuvremenu, u teškim i sumornim danima 1993-94. radi za UNICEF i OKSFAM programe za decu Hajde da se igramo po izbegličkim centrima Srbije.^[1]

Po napuštanju posla nastavnika nakratko se zapošljava u marketingu kompanije Bel Padžet, gde osniva i uređuje dečji časopis Deci Bel, ali već sledeće godine zapošljava se u Biblioteci grada Beograda, u opštinskoj biblioteci „Laza Kostić” na beogradskoj opštini Čukarici. Vodi tribine Branko Ćopić (književnost za decu) i Među javom i međ snom (književnost za odrasle), sve do njihovih ukidanja 2004. godine. U penziju odlazi 2010. godine. U međuvremenu radi na medijskom opismenjavanju nastavnika u nevladinoj organizaciji Medijafokus. Održava preko 2 hiljade književnih susreta sa decom Srbije, Crne Gore, Makedonije, Hrvatske, Republike Srpske, Bosne i Hercegovine, Mađarske i Rumunije.^[1]

Književni rad

Kulturno-prosvetna zajednica Pančeva objavljuje mu, 1969. godine, prvu zbirku pesama Potomak ravnice. Nastavlja sa književnim radom i u januaru 1973. biva primljen u Udruženje književnika Srbije - Društvo književnika Vojvodine. Godine 1982. dobija prvu književnu nagradu Dragojlo Dudić za roman u rukopisu Rat Novakov i mir, koji sledeće godine objavljuje beogradski izdavač „Četvrti jul”. Izdavačka kuća „Vuk Karadžić” iz Beograda objavljuje 1985. godine njegov roman za mlade Hajduk u Beogradu, koji biva nagrađen nagradom Politikin zabavnik. U narednim godinama ovaj roman doživljava brojna izdanja, tiraž od nekoliko stotina hiljada primeraka i biva više od petnaest godina najčitanija knjiga za mlade po bibliotekama širom zemlje. Objavljuje brojne romane za mlade, zbirke pesama i pripovedaka. Postaje jedan od najtiražnijih i najčitanijih pisaca za mlade. Dobija brojne književne nagrade. Godine 2017. brisan je sa spiska Udruženja književnika Srbije.^[1] Godine 2022. postaje član Srpskog književnog društva.

Od 2010. godine, kada je premijerno izvedena, u Pozorištu lutaka u Nišu izvodi se predstava „Hajduk u Beogradu“, po tekstu Gradimira Stojkovića, a u režiji Milana Mađareva. U predstavi igraju glumci Pozorišta lutaka.^[2]

Dela (bibliografija)

Romani

Rat Novakov i mir (1983; nagrada „Dragojlo Dudić” za roman u rukopisu 1982. godine)
Hajduk u Beogradu (1985; nagrada za najbolje književno delo namenjeno mladima „Politikin zabavnik” 1985. godine)
Hajduk protiv vetrenjača (1989)
Hajduk sa druge strane (1991; nagrada za najbolje književno delo za decu „Neven” 1991. godine)
Sve moje gluposti (1995; nagrada za najbolje književno delo za decu „Neven” 1995. godine, nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 1997. godinu)
Želim (1996)
Buba (1997)
Kopao sam dubok zdenac (1997; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 1998. godinu)
Hajduk na Dunavu (1998; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 1999. godinu)
Prvi (1999)
Hajduk čuva domovinu (2000; nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2000. godinu)
Hajduk ostaje Hajduk (2001; nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2001. godinu)
Hajduk u četiri slike (2002; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 2002. godinu)
San (2002; nagrada Večernjih novosti „Gordana Brajović”za najbolju knjigu namenjenu deci u 2002. godini)
Hajduk iz Beograda (2003; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 2003. godinu)
Hajduk po Himalaji (2005)
Maja u oblacima (2005; nagrada Zmajevih dečjih igara „Rade Obrenović” za najbolji roman namenjen mladima u 2005. godini)
Raduj se, mladiću (2008)
Svako mora jednom (2010; 2. deo romana Raduj se, mladiću)
Ja kao ti - ti kao ja (2011)
Grad (2013)
Posao za dečake a ponekad i za devojčice (2014)
Niko nas nije hteo (2014; 3. deo romana Raduj se, mladiću)
Na bregu kuća mala (2016,nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2017. godinu )^[3]
Peta devojčica, Marja (2018,nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2019. godinu )
Ne brinite za sutra (2020)
Sve moje ludosti (2022)

Zbirke pripovedaka

Ono vreme (nagrada dečjeg žirija „Dositej”, 1997)
Sastavni deo života (2004)
Tri Ezopove basne od Gradimira Stojkovića (2008)
Vrlo kratko: imam jednu tajnu (2010, plaketa „Mali princ“ Tuzla 2011. godine)
Jednom ja tako imam jednu tajnu (2011)
Ezopove basne po novoj modi (2013)^[3]
I niko ni da primeti (2021)

Knjige poezije

Potomak ravnice (1969)
Tuđa vrata (1972)
Skupo doba (1976)
Pesme (1979)
U ovom šašavom životu (1991)
Plava postelja (1997)
Ko se ovde folira (1998)
Potomak ravnice - izbor (2002)
Čardak bez zemlje bez neba (2017) (nagrada "Momčilo Tešić" 2017)
Kao što to obično biva (2020)

Izbor poezije i proze

Bolje vas našli (zajedno s Dragomirom Ćulafićem, 2002)
Jednom ja tako/Glavom kroz zid (2005)
(Ne)uspela šala („Srebrno Gašino pero” za najduhovitiju knjigu, 2005)
KBSZ knjiga (2006)
Možda večeras (2007)^[3]^[4]

Priručnici

koautor priručnika:

Pars pro toto (medijska pismenost za nastavnike osnovnih škola)
Čitati medije (multimedijalni projekat za medijsko opismenjavanje)^[5]

Nagrade

Grada pored svoje lutke (Lazarevac, 29. Festival humora, 13.09.2017.) dobijene 1999. na Festivalu humora u Lazarevcu

Dragojlo Dudić za 1982. godinu
Politikin zabavnik za 1985. godinu
Vukovo pero za 1991. godinu za poeziju
Književna nagrada Neven za 1991. i 1995. godinu
Nagrada dečjeg žirija Dositejevo pero za 1997, 1998, 1999, 2002. i 2003. godinu
Nagrada Dositej Obradović za 1997, 2000, 2001, 2017 i 2019. godinu
Nagrada „Matija Ban“ 1998. godine za književno stvaralaštvo
Nagrada Zmajevih dečjih igara za stvaralački doprinos izrazu u književnosti za decu u 1998. godini
Nagrada Festivala pesnika za decu „Bulka” 1999. godine
Zlatno Gašino pero 1999. godine za ukupno stvaralaštvo (Festivala humora za decu u Lazarevcu)
Zlatno zvonce popularnosti - Novi Sad 2004. godine
Nagrada Rade Obrenović Zmajevih dečjih igara za najbolji roman namenjen mladima za 2005. godinu
Plaketa Malog princa, Tuzla, 2005. i 2011. godine
Zlatni ključić Smederevskih pesničkih jeseni, nagrada za životno delo za 2007. godinu
Zmajev pesnički štap Zmajevih dečjih igara za 2008. godinu
Povelja Zmajevih dečjih igara za izuzetan doprinos stvaralaštvu za decu, bezgraničnu odanost svetu detinjstva i najplemenitijim ljudskim težnjama za 2015. godinu^[3]^[5]
Nagrada NAISSA Medijana festivala dečjeg stvaralaštva i stvaralaštva za decu, za sveukupan doprinos književnosti za decu, za sva vesela, razdragana i lepršava detinjstva, Niš, 2018. godine.
Nagrada Momčilo Tešić za sezonu 2017/2018, za knjigu pesama, Požega 2018. godine.

Galerija

Povodom manifestacije "Dečja nedelja", Grada u Vraniću (3. septembra 2018, hol ispred biblioteke "Branko Ćopić" u Vraniću)
"Dečja nedelja" u Vraniću (3. septembra 2018)
"Dečja nedelja" u Vraniću (3. septembra 2018)

Vidi još

Reference

^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ ^e Stojković, Gradimir. „Gradimir Stojković - biografija (24. jul 2011.)”. Pristupljeno 27. 6. 2016.
^ S., Lj. „"Hajduk u Beogradu" u Pozorištu lutaka”. Južne vesti. Pristupljeno 3. 7. 2016.
^ ^a ^b ^v ^g „Biografija: književnik Gradimir Stojković”. opusteno.rs. Opušteno. Pristupljeno 28. 6. 2016. ^{[mrtva veza]}
^ „BIBLIOTEKARI STVARAOCI - Gradimir Stojković”. www.biblioteke.org.rs. Biblioteke vašeg okruženja. Arhivirano iz originala 12. 04. 2012. g. Pristupljeno 28. 6. 2016.
^ ^a ^b Živković, Brankica. „Priča o hajduku iz Mramorka”. www.bastabalkana.com. Bašta Balkana. Pristupljeno 28. 6. 2016.

Spoljašnje veze

Stojković, Gradimir. „Moji blogovi”. Blogger. Pristupljeno 28. 6. 2016.

[града-блог-1] v ^g ^d ^đ ^e Stojković, Gradimir. „Gradimir Stojković - biografija (24. jul 2011.)”. Pristupljeno 27. 6. 2016.

[2] S., Lj. „"Hajduk u Beogradu" u Pozorištu lutaka”. Južne vesti. Pristupljeno 3. 7. 2016.

[opusteno-3] v ^g „Biografija: književnik Gradimir Stojković”. opusteno.rs. Opušteno. Pristupljeno 28. 6. 2016. ^{[mrtva veza]}

[biblioteke-4] „BIBLIOTEKARI STVARAOCI - Gradimir Stojković”. www.biblioteke.org.rs. Biblioteke vašeg okruženja. Arhivirano iz originala 12. 04. 2012. g. Pristupljeno 28. 6. 2016.

[bastabalkana-5] Živković, Brankica. „Priča o hajduku iz Mramorka”. www.bastabalkana.com. Bašta Balkana. Pristupljeno 28. 6. 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]