Gigabajt
Gigabajt (naziv izveden pomoću SI prefiksa giga) koristi se kao jedinica mere podataka u računarstvu i iznosi jednu milijardu (1.000.000.000) bajtova. Često se označava skraćenicom GB, koju ne treba mešati sa skraćenicom Gb koja se koristi za termin gigabit.
| Umnošci bajta | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Odomaćena upotreba i (značenje po SI sistemu) |
Standard za binarne prefikse po IEC 60027-2 | ||||
| Naziv | Oznaka | Količina | Naziv | Oznaka | Količina |
| kilobajt | kB | 210 (103) | kibibajt | KiB | 210 |
| megabajt | MB | 220 (106) | mebibajt | MiB | 220 |
| gigabajt | GB | 230 (109) | gibibajt | GiB | 230 |
| terabajt | TB | 240 (1012) | tebibajt | TiB | 240 |
| petabajt | PB | 250 (1015) | pebibajt | PiB | 250 |
| eksabajt | EB | 260 (1018) | eksbibajt | EiB | 260 |
| zetabajt | ZB | 270 (1021) | zebibajt | ZiB | 270 |
| jotabajt | YB | 280 (1024) | jobibajt | YiB | 280 |
| Vidi još: bit, nibl, neodređenost umnožaka | |||||
Zbog tradicionalne nekonzistentnosti, u običnom govoru termin „gigabajt“ se često koristi kao zamena za termin gibibajt. Ovakva upotreba nije preporučljiva pošto stvara zabunu (pogledati malo niže) i u suprotnosti je sa većinom tehničkih standarda prihvaćenih u prethodnih nekoliko godina.
Gigabajt se nekada definisao kao 1.073.741.824 (230) bajtova ili 1024 (210) megabajta.
Definicija
urediPostoje dve u suštini različite definicije veličine gigabajta koje se koriste:
- 1.000.000.000 bajtova ili 109 bajtova je decimalna definicija koja se koristi u telekomunikacijama (npr. pri izražavanju brzine mreže) i od strane većine proizvođača memorijskih medijuma (kao što su diskovi i fleš diskovi). Ovakva upotreba je u skladu sa pravilima Međunarodnog sistema jedinica (SI).
- 1.073.741.824 bajtova, što je jednako 10243, ili 230 bajtova. Ova definicija se koristi za označavanje veličine memorije računara, uglavnom u računarstvu, računarskim tehnologijama i većini aspekata vezanih za računarske operativne sisteme. Međunarodna elektrotehnička komisija (International Electrotechnical Commission) - IEC preporučuje da se za ovu količinu podataka upotrebljava naziv gibibajt (skraćeno GiB), s obzirom da je trenutna upotreba u sukobu sa SI jedinicama koje se koriste za brzinu magistrale i slično.
O nazivu
urediPored uobičajene skraćenice GB, u neformalnom engleskom jeziku često se može čuti i skraćenica gig (npr. "This is a three hundred gig hard drive").
Početno slovo termina se u engleskom jeziku može izgovarati kao naše G (tvrdo G, kao u reči giggle), ili približno kao naše Dž (meko G kao u reči gene). Prva varijanta izgovora je češća, i više je u skladu sa poreklom prefiksa.
Jedan od razloga zbog koga se u SAD daje prednost prvoj mogućnosti je politička ispravnost: meko G čini da ova reč zvuči kao "jigaboo" što je pogrdan izraz za ljude tamne boje kože.
Gigabajtovi i gigabitovi
urediU konvencionalnoj upotrebi, jedan bajt čini 8 bitova. Jedan gigabajt je ekvivalentan sa osam gigabitova.
U oblasti kompjuterskih mreža upotrebljavaju se tradicionalne SI jedinice. Proivođači mrežne opreme kao svoju osnovnu jedinicu mere uvek koriste 1 kilobit koji se sastoji od 1000 bitova.
| Skraćenica | Br. bajtova | Upotreba | |
|---|---|---|---|
| gigabajt | GB (primedba: veliko "B") | 10003 | Kapacitet memorije (npr. disk kapaciteta 500 GB) |
| gigabajt | GB (primedba: veliko "B") | 10243 | Kapacitet memorije (npr. RAM kapaciteta 4 GB) |
| gibibajt | GiB (primedba: veliko "B") | 10243 | Kapacitet memorije (npr. fajl veličine 34 GiB) |
| gigabit | Gb (primedba: malo "b") | 125*10002 | Brzina propusnosti mreže (npr. brzina prenosa 1 Gb/s) |
Upotreba gigabajta
urediČinjenice
uredi- Od 2007, kapacitet većine čvrstih diskova je definisan u gigabajtima. Realni kapacitet je obično malo veći ili malo manji nego što je navedeno. Iako većina proizvođača tvrdih diskova i fleš diskova definiše 1 gigabajt kao 1.000,000.000 bajtova, operativni sistemi na računarima koje ima većina korisnika obično izračunavaju količinu gigabajtova deleći broj bajtova sa 1.073.741,824, bez obzira da li je u pitanju kapacitet diska, veličina datoteke ili sistemskog RAMa. Ovo je razlog zabune, posebno za ljude koji nisu upoznati sa tehnikom, s obzirom da disk koji ima kapacitet naznačen od strane proizvođača kao npr. 40 GB, može, od strane operativnog sistema biti proglašen za disk kapaciteta 37.2 GB, u zavisnosti od vrste izveštaja. Razlika između SI i binarnih prefiksa je logaritamska - drugim rečima, jedan SI kilobajt je približno 98% kibibajta, megabajt je otprilike 96% mebibajta, a gigabajt skoro 93% gibibajta. To znači da disk kapaciteta 500 GB može da se opiše kao disk kapaciteta 465 GB. Kako se veličina mogućeg prostora za skladištenje podataka povećava, i kako se koriste sve veće jedinice, na ovu razliku će se sve više ukazivati.
- Ljudski genom sadrži 0.791175 GB podataka (3.1647×109 osnovnih parova[1] predstavljenih kao 2-bitni).
Gde se može sresti gigabajt
uredi- Disk formata DVD-5 može da sačuva 4,7 GB podataka, ili, približno 4,38 gibibajtova. DVD-9 ima kapacitet 8,5 GB, što je približno 7,92 gibibajtova.
- Jedan gigabajt može da sadrži otprilike 18 sati MP3 muzike (snimljene na 128 kbit/s).
- U jedan gigabajt može da stane 11 sati i 40 minuta Flash video-zapisa (u formatu 450x370).
- Većina igračkih konzola šeste generacije i sve igračke konzole sedme generacije koriste diskove kapaciteta 1 GB i veće: Dreamcast (1,1 GB), GameCube (1,5 GB), PlayStation 2, Xbox, Xbox 360, Wii (8.5 GB), i PlayStation 3 (50 GB)
- Dual-layer Blu-ray diskovi i dual-layer HD DVD diskovi mogu da čuvaju oko 50, odnosno 30 GB podataka.
Vidi još
urediSpoljašnje veze
uredi- Prefiksi za binarne umnoške (jezik: engleski)
- Tekst o binarnim prefiksima (jezik: engleski)
- Kibibajt Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. jun 2004) (jezik: engleski)
- Spremite se za mebi, gibi i tebi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. avgust 2001) (jezik: engleski)
