Vlasotinačko vinogorje

Vlasotinačko vinogorje
Opšti podaci
Država	Srbija
Rejon	Nišavsko-južnomoravski
Podrejon	Leskovački
Površina	17,50 ha
Koordinate	42° 57′ 29″ S; 22° 07′ 14″ I / 42.958056° S; 22.120556° I
Odlike
Tip tla	podzoli; les
Sortiment	plovdinka; župljanka; prokupac; vranac
Ostalo

Vlasotinačko vinogorje se prostire u okolini Vlasotinca, u donjem delu brdsko-planinskog područja donjeg sliva reke Vlasine. Vlasotinački kraj nekoliko stotina godina gaji vinovu lozu i proizvodi grožđe. Istorija razvoja produkcije grožđa je isto istorija Vlasotinca i okoline.

Istorijat vinogradarstva

Razvoj Vlasotinca i okoline vezan je pretežno za vinogradarstvo kao zemljoradničku domenu. Građevinstvo u obliku pečalbarstva je delovalo kao dopunski prihod primarnom vinogradarstvu.

U Vlasotincu se 1901. godine otvara sreski rasadnik za zadatkom da doprinosi zemljoradnicima pri razvoju. Tada vinogradarstvo počinje da procvetava u Vlasotinačkom kraju. Raznorazni vlasotinački, ali i leskovavački trgovci i špekulanti sprečavaju razvijanje vinogradarskih zadruga.

Između Prvog i Drugog svetskog rata

Posle Prvog svetskog rata, da bi sprečili špekulante vinogradari se 1924. godine udružuju i formiraju „Zadrugu za industriju grožđa i vina“. Ta zadruga prima i vinogradare okružnih sela. Zadruga se suočava sa raznim preprekama mentaliteta meštana, kao što je nepoverenje u sistem zajedničke prerade grožđa i produkcije vina. Ipak okuplja oko 3000 članova. Prerađivački pogon „Vlasotinačke zemljoradničke vinogradarske zadruge“ se podiže 1930. godine, a 1937. godine osniva se Sreska vinarsko-vinogradarska i voćarska zadruga “Vlasina“ sa 2000 članova. Između dva svetska rata vinarstvo postaje unosan posao, tako da se pored ovih zadruga otvaraju još tri privatna podruma.

Vlasotinačke zadruge spadaju to vreme među retkima u Srbiji koje koriste tekući račun kao finansijsko sredstvo.

Posle Drugog svetskog rata

Posle Drugog svetskog rata Vlasotinačka vinogradarska zadruga bila je među najvećim u bivšoj Jugoslaviji. 1960. godine se sve zemljoradničke zadruge pripajaju „Vinarskoj“ i stvara se prehrambeno i trgovinsko poreduzeće „Vlasina“. Sadnja novih sorti loze doprinosi podizanju proizvodnog kapaciteta. Vlasotinačko vino se najviše prodavalo u Sloveniji, ali i šezdeset odsto beogradskih ugostitelja se snabdevalo vinom iz Vlasotinačkog vinogorja. Još pre rata je Vlasotinačka zadruga postala vlasnik jednog objekta u Beogradu koji se koristio za distribuciju vlasotinačkog vina. Rekordna proizvodnja vlasotinačkih vinogradara bila je 1968. godine i iznosila je 1200 vagona grožđa. 1972. godine se osniva Osnovna organizacija udruženog rada, a zemljoradnička zadruga „Vinarska“ postaje samoupravna organizacija. Ugovori su regulisali muđusobne odnose zadruge i OOUR-a u čijem vlasništvu su tad bili prerađivački (OOUR „Podrumi“) i distributivni (OOUR „Vlasina“) kapaciteti. Iz OOUR-a se kasnije posle političkih promena stvorilo društveno preduzeće „Podrumi“, a vinogradari su se organizovali u zadruzi „Vinogradar“.

Sorte loze i vina

Do 1895. je u Vlasotinačkim vinogradima bila isključivo zastupljena domaća loza(plovdina). 1895. godine dolazi do oboljenja domaće loze. Tada je zasađena nova loza poznata kao „Amerikanka“. Za razliku od domaće, „Amerikanka“ traži intenzivnu negu. Osim toga se nasađuju i druge sorte: Prokupac, Stara belovina, Otela i Tamnjanika. Posle Drugog svetskog rata se zbog većeg roda nasađuju: Afus-ali, Hamburg, Game i Crni burgundac.

Vlasotinački vinari proizvode vina poznata pod imenima „Plemenka“, „Ružica“, „Grom“ i „Biserka“. Ukupna proizvodnja grožđa se deli dve trećine belo i jedna trećina crno. Od uzgrednih produkta koji nastaju pri preradi grožđa proizvodi se vinjak, loza i komovica.

Najvažniji vinogradi

Beli breg (prilepačko vinogorje) 281 m
Popov lug (kozaračko područje) 414 m
Kosovica 477 m
Dubrava (šišavački deo) 390 m
Kaluđerka (konopnički deo) 395 m
Beli kamen 335 m
Begovo branište 435 m
Belogledalov rid 441 m
Grčki rid 335 m
Visoka čuka (iznad Donje Lomnice) 418 m
Jastrebac 601—620 m

Galerija

Karta vinograda
Vinogorje 1
Vinogorje 2
Vinogorje 3
Vinogorje 4
Berba
Podrumi