Vinča
Vinča se nalazi na 14 km udaljenosti od Beograda[1], pored puta Beograd–Smederevo i poznata je po nalazima praistorijskog lokaliteta Belo brdo izuzetne arheološke vrednosti. Administrativno pripada gradskoj opštini Grocka grada Beograda. Prema popisu iz 2022. ima 6.924 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 6.779 stanovnika).[2]
Vinča | |
|---|---|
 Pogled iz vazduha na Vinču | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Grad | Beograd |
| Opština | Grocka |
| Stanovništvo | |
| — 2022. | 6.924 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 45′ 22″ S; 20° 37′ 07″ I / 44.756° S; 20.6185° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
.svg)  Vinča Vinča na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 11351 |
| Pozivni broj | 011 |
| Registarska oznaka | BG |
Istorija
urediPraistorijski lokalitet Belo brdo je na samoj obali Dunava i predstavlja svetski poznato arheološko nalazište sa ostacima, velikog neolitskog naselja, u kulturnom sloju debljine 10,5 m i zahvata površinu od 10 hektara. Tokom iskopavanja, 1908. godine pod vođstvom čuvenog profesora Beogradskog univerziteta dr Miloja Vasića, otkrivene su brojne kuće, zemunice sa ostacima materijalne kulture praistorijskog čoveka.
Svaki od nataloženih praslojeva, koji obeležava pojedine faze života u Vinči (u razdoblju od oko 4500. do 3200. p. n. e.), sadrži prave riznice najraznovrsnijih predmeta: oruđe i oružje od kamena i kosti, posuđe za svakodnevnu upotrebu, bogato dekorisane ritualne vaze, veliki broj antropomorfnih i zoomorfnih figurina, nakit od raznih vrsta materijala i bezbroj drugih predmeta i umetničkih dela izrađenih u samoj Vinči ili pribavljenih iz udaljenih oblasti - iz srednje Evrope, donjeg Podunavlja ili sa Mediterana.
Vinčanska kultura prostirala se oko 4000. godine pre naše ere, na teritoriji većoj od teritorije bilo koje neolitske kulture u Evropi. Pojedina njena naselja premašila su veličinom i brojem žitelja ne samo sva istovremena neolitska naselja, već i prve gradove znatno kasnije nastale u Mesopotamiji, Egeji i Egiptu.
Vinčanska kultura bila je u zenitu razvoja do 3800. godine p. n.e., sve dok se nisu pojavile zajednice koje su razvile nove privredno-društvene odnose, zasnovane na stočarstvu i obradi bakra i zlata.
Pored arheološkog nalazišta, Vinča je poznata i po manastiru Vavedenje iz XV veka, kao i Institutu za nuklearna ispitivanja "Vinča". Na teritoriji naselja Vinča nalazi se i jedna od najvećih deponija u Srbiji.
Ovde se nalazi OŠ „Nikola Tesla“ Vinča.
Demografija
urediU naselju Vinča živi 4536 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,7 godina (37,0 kod muškaraca i 38,5 kod žena). U naselju ima 1831 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,18.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 4 | 4 | ||
| 80+ | 35 | 60 | ||
| 75—79 | 52 | 87 | ||
| 70—74 | 81 | 107 | ||
| 65—69 | 121 | 126 | ||
| 60—64 | 153 | 130 | ||
| 55—59 | 168 | 147 | ||
| 50—54 | 256 | 261 | ||
| 45—49 | 252 | 250 | ||
| 40—44 | 224 | 233 | ||
| 35—39 | 179 | 214 | ||
| 30—34 | 189 | 171 | ||
| 25—29 | 192 | 211 | ||
| 20—24 | 231 | 217 | ||
| 15—19 | 237 | 235 | ||
| 10—14 | 206 | 191 | ||
| 5—9 | 171 | 166 | ||
| 0—4 | 140 | 118 | ||
| Prosek : | 37,0 | 38,5 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 2.374 | 709 | 1.519 | 76 | 67 | 3 |
| Ženski | 2.453 | 549 | 1.515 | 299 | 87 | 3 |
| UKUPNO | 4.827 | 1.258 | 3.034 | 375 | 154 | 6 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 1.220 | 159 | 1 | 0 | 211 |
| Ženski | 936 | 104 | 0 | 1 | 132 |
| UKUPNO | 2.156 | 263 | 1 | 1 | 343 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 33 | 143 | 215 | 40 | 164 |
| Ženski | 9 | 28 | 227 | 37 | 31 |
| UKUPNO | 42 | 171 | 442 | 77 | 195 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 10 | 87 | 41 | 29 | 42 |
| Ženski | 23 | 51 | 34 | 72 | 148 |
| UKUPNO | 33 | 138 | 75 | 101 | 190 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 40 | 1 | 0 | 4 | |
| Ženski | 37 | 0 | 0 | 2 | |
| UKUPNO | 77 | 1 | 0 | 6 | |
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 58. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ „Popis u Srbiji prema polu i starosti po naseljima” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 1. 2024.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
