Velika seoba naroda
Velika seoba naroda je period u istoriji čovečanstva koji obeležava veliki pokret naroda, koji je trajao 5 vekova i odigravao se u etapama, od prodora Huna kroz tzv. „Vrata naroda“, tj. prostor između planine Ural i Kaspijskog jezera, a završava se dolaskom Slovena i Ugara u Panonsku niziju u 9. veku. Ta seoba 375. je potresla Rimsko carstvo, tačnije njen zapadni deo. Predvodili su je Huni, azijska nomadska plemena, koja su sa svojom velikom vojskom stigla sve do Rima. Mnoga druga plemena su pojačala napade na Rim i srušila njegovo zapadno carstvo. Franci, Goti, Vandali i druga plemena podelili su teritorije Zapadnog rimskog carstva što je bila posledica Velike seobe naroda.[1] Svi narodi koji su se pomerali pred Hunima kretali su iz pravca istoka ka zapadu ili jugu Evrope. Dolazak Huna izazvao je lančano pomeranje naroda, jedni narodi potiskivali su druge. Huni su najveći uspon doživeli za vreme svoga vladara Atile (434–453). Posle njegove smrti, Huni doživljavaju propast i ubrzo nestaju iz Evrope. Uzrok seobe je potraga Varvara za boljim uslovima života. Posledice seobe su pad Zapadnog rimskog carstva 476. godine. Tada su nastale varvarske države na tlu Zapadnog rimskog carstva.[2]
Goti su prvo zauzimali teritorije Vizantijskog carstva, da bi potom zauzeli Rim, ali su kasnije nastavili seobu i konačno se naselili na Iberijskom poluostrvu, a jedan deo je ostao na Apeninskom poluostrvu. Franci su zauzeli veliki deo zapadne Evrope. Njihova država Franačka nastala je na teritorijama današnje Nemačke i Francuske. Vandali su prošli skoro čitavu Evropu i na kraju se nastanili u severnoj Africi. Svi ovi narodi su bili plemenski, nisu imali države i nisu se bavili poljoprivredom i stočarstvom, već isključivo pljačkanjem. Dolaskom u Evropu varvari su po ugledu na postojeće države krenuli da stvaraju svoje i formirali feudalne odnose, a od Rimljana su nasledili i hrišćanstvo.[3]
Migranti su činili ratne grupe ili plemena od 10.000 do 20.000 ljudi.[4] Međutim, u toku 100 godina njih ukupno nije bilo više od 750.000, u poređenju sa prosečnih 40 miliona stanovnika Rimskog carstva u to vreme. Iako je imigracija bila uobičajena tokom čitavog perioda Rimskog carstva,[5] ovaj period je u 19. veku često definisan kao period od 5. do 8. veka.[6][7] Prve migracije naroda izvršila su germanska plemena kao što su Goti (uključujući Vizigote i Ostrogote), Vandali, Anglosaksonci, Langobardi, Svebi, Frizi, Juti, Burgundi, Alemani, Skiri i Franci; kasnije su ih na zapad potisnuli Huni, Avari, Sloveni i Bugari.[8]
Hronologija
urediGermanska plemena pre seobe
urediGermanski narodi su se preselili iz južne Skandinavije i severne Nemačke[9][10] u susedne zemlje između Labe i Odre posle 1000. godine pre nove ere. Prvi talas se kretao ka zapadu i jugu (gurajući stanovnike Kelta na zapad do Rajne oko 200. godine pre nove ere), krećući se u južnu Nemačku do rimskih provincija Galije i Cisalpske Galije do 100. godine pre nove ere, gde su ih zaustavili Gaj Marije, a kasnije Julije Cezar. Ovu zapadnu grupu opisali su rimski istoričar Tacit (56–117) i Julije Cezar (100–44. p. n. e.). Kasniji talas germanskih plemena migrirao je na istok i jug iz Skandinavije, između 600. i 300. p. n. e., na suprotnu obalu Baltičkog mora, krećući se uz Vislu blizu Karpatskih planina. Tokom Tacitove ere oni su uključivali manje poznata plemena kao što su Tenkteri, Herusci, Hermunduri i Hati; međutim, period federacije i mešovitih brakova rezultirao je poznatim grupama kao što su Alemani, Franci, Saksonci, Frizi i Tirinčani.[11]
Prvi talas
urediPrvi talas invazija, između 300. i 500. godine nove ere, delimično su dokumentovali grčki i latinski istoričari, ali ga je teško arheološki proveriti. On stavlja germanske narode pod kontrolom većine oblasti tadašnjeg Zapadnog rimskog carstva.[12]
Drugi talas
urediIzmeđu 500. i 700. godine nove ere, slovenska plemena su naselila više područja srednje Evrope i potisnula se dalje u južnu i istočnu Evropu, postepeno čineći istočnu polovinu Evrope pretežno slovenskom.[13] Pored toga, turkijska plemena kao što su Avari i kasnije ugarjski Mađari su se uključila u ovaj drugi talas. Godine 567, Avari i Lombardi su uništili veći deo Gepidskog kraljevstva. Lombardi, germanski narod, nastanili su se u Italiji sa svojim herulskim, svibskim, gepidskim, tirinškim, bugarskim, sarmatskim i saksonskim saveznicima u 6. veku.[14][15] Kasnije su ih pratili Bavarci i Franci, koji su osvojili i zavladali većim delom Italije.
Bugari, izvorno nomadska grupa verovatno iz centralne Azije, zauzimali su Pontsku stepu severno od Kavkaza od 2. veka, ali su kasnije, potiskivani od strane Hazara, većina njih migrirala na zapad i dominirala vizantijskim teritorijama duž donjeg Dunava u 7. veku. Od tog vremena demografska slika Balkana se trajno menja, postajući pretežno slovenska, dok su džepovi starosedelaca opstali u planinama Balkana.[16][17]
Rasprava
urediVarvarski identitet
urediAnaliza varvarskog identiteta i načina na koji je on nastao i bio izražen tokom varvarskih invazija izazvala je diskusiju među naučnicima. Hervig Volfram, istoričar Gota,[18] u raspravi o poistovećenju migratio gentium sa Völkerwanderung, primećuje da je Mihael Šmit uveo jednakost u svoju istoriju Nemaca iz 1778. godine. Volfram je primetio da se značaj gensa kao biološke zajednice menjao, čak i tokom ranog srednjeg veka i „da bi se stvari zakomplikovale, nemamo načina da osmislimo terminologiju koja nije izvedena iz koncepta nacije stvorenog tokom Francuske revolucije“ .
„Primordijalistička“[19] paradigma je preovladavala tokom 19. veka. Naučnici, kao što je nemački lingvista Johan Gotfrid Herder, posmatrali su plemena kao koherentne biološke (rasne) entitete, koristeći termin za označavanje diskretnih etničkih grupa.[20] Takođe je verovao da su Volk organska celina, sa osnovnim identitetom i duhom koji je očigledan u umetnosti, književnosti i jeziku. Ove karakteristike su viđene kao suštinske, i da na njih ne utiču spoljašnji uticaji, čak i osvajanje.[21] Jezik je, posebno, viđen kao najvažniji izraz etničke pripadnosti. Oni su tvrdili da grupe koje dele isti (ili sličan) jezik poseduju zajednički identitet i poreklo.[22] Ovo je bio romantičarski ideal da je nekada postojao jedan nemački, keltski ili slovenski narod koji je poticao iz zajedničke domovine i govorio zajedničkim jezikom, pomažući da se obezbedi konceptualni okvir za političke pokrete 18. i 19. veka kao što je pangermanizam i panslavizam.[21]
Od 1960-ih, reinterpretacija arheoloških i istorijskih dokaza podstakla je naučnike, kao što su Gofart i Tod, da predlože nove modele za objašnjenje konstrukcije varvarskog identiteta. Oni su tvrdili da Germani nisu imali nikakav osećaj zajedničkog identiteta;[23][24][20] slična teorija je predložena za keltske i slovenske grupe.[25]
Reference
uredi- ^ Opšte obrazovanje
- ^ Zemunska gimnazija
- ^ Velika seoba naroda
- ^ Peter Heather (2003). The Visigoths from the Migration Period to the Seventh Century: An Ethnographic Perspective. Boydell & Brewer Ltd. str. 54. ISBN 978-1-84383-033-7.
- ^ Giovanni Milani-Santarpia, "Immigration Roman Empire", MariaMilani.com
- ^ John Hines, Karen Høilund Nielsen, Frank Siegmund. The Pace of Change: Studies in Early-Medieval Chronology. str. 93,. ISBN 978-1-900188-78-4. . Oxbow Books, 1999,
- ^ The delimiting dates vary but often cited are 410, the Sack of Rome by Alaric I; and 751, the accession of Pippin the Short and the establishment of the Carolingian dynasty.
- ^ Bury, J. B., The Invasion of Europe by the Barbarians, Norton Library, 1967.
- ^ „Anatolien war nicht Ur-Heimat der indogermanischen Stämme”. Eurasischesmagazin.de. Pristupljeno 03. 02. 2016.
- ^ Wolfram Euler, Konrad Badenheuer; "Sprache und Herkunft der Germanen: Abriss des Protogermanischen vor der Ersten Lautverschiebung"; 2009; ISBN 3-9812110-1-4
- ^ Bury, Invasion, Ch. 1.
- ^ Halsall 2006a, стр. 51.
- ^ Zbigniew Kobyliński. "The Slavs" in Paul Fouracre. The New Cambridge Medieval History, pp. 530–537
- ^ Bertolini 1960, стр. 34–38
- ^ Schutz 2002, стр. 82
- ^ Fine, John Van Antwerp (1983). The Early Medieval Balkans. University of Michigan Press. стр. 31. ISBN 0-472-08149-7.
- ^ The Miracles of Saint Demetrius
- ^ Wolfram, Thomas J. Dunlap, tr. (1979). History of the Goths. стр. 1988—5.
- ^ Anthony D. Smith (1966). The Ethnic Origins of Nations. Oxford. стр. 6ff.. coined the term to separate these thinkers from those who view ethnicity as a situational construct, the product of history, rather than a cause, influenced by a variety of political, economic and cultural factors.
- ^ Vrati se na: а б Geary 2006, стр. 29.
- ^ Vrati se na: а б Kulikowski 2007, стр. 46.
- ^ That was influenced by the 'family tree' model (Stammbaun) of linguistics in that relationships between related languages were seen to be the result of derivation from a common ancestor. The model still is very influential in linguistics
- ^ Halsall (2008, стр. 17)
- ^ Todd, стр. 8–10) There is no indication that the Germani possessed a feeling that they were a "separate people, nation, or group of tribes"
- ^ For example, The Celtic World, Miranda Green (1996), p. 3 and The Making of the Slavs. Floring Curta (2001)
Литература
uredi- Andrić, Stanko (2002). „Južna Panonija u doba velike seobe naroda”. Scrinia Slavonica. 2: 117—167.
- Gračanin, Hrvoje (2005). „Huni i južna Panonija”. Scrinia Slavonica. 5: 9—47.
- Gračanin, Hrvoje (2006). „Goti i južna Panonija”. Scrinia Slavonica. 6: 83—126.
- Gračanin, Hrvoje (2007). „Gepidi, Heruli, Langobardi i južna Panonija”. Scrinia Slavonica. 7: 7—64.
- Gračanin, Hrvoje (2008). „Slaveni u ranosrednjovjekovnoj južnoj Panoniji”. Scrinia Slavonica. 8: 13—54.
- Gračanin, Hrvoje (2009). „Avari, južna Panonija i pad Sirmija”. Scrinia Slavonica. 9: 7—56.
- Зечевић, Нада (2002). Византија и Готи на Балкану у IV и V веку. Београд: Византолошки институт САНУ.
- Острогорски, Георгије (1969). Историја Византије. Београд: Просвета.
- Острогорски, Георгије (1970). Византија и Словени. Београд: Просвета.
- Curta, Florin (2001). The Making of the Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region, c. 500–700. Cambridge: Cambridge University Press.
- Barford, Paul M (2001), The Early Slavs: Culture and Society in Early Medieval Eastern Europe, Cornell University Press, ISBN 0-8014-3977-9
- Bell-Fialkoff, Andrew, ур. (2000). The Role of Migration in the History of the Eurasian Steppe: Sedentary Civilization vs. 'Barbarian' and Nomad (Role Migrant History Eurasian Step). Basingstoke: Macmillan. ISBN 978-1-349-61839-2.
- Börm, Henning (2013). Westrom. Von Honorius bis Justinian. ISBN 978-3-17-023276-1.. Kohlhammer Verlag,
- Curta, Florin (2001). The Making of the Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region, c. 500–700. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-42888-0.
- Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250 . Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81539-0.
- Dumville, David (1990), Histories and pseudo-histories of the insular Middle Ages, Aldershot, Hampshire: Variorum
- Geary, Patrick (2003), Myth of Nations. The Medieval Origins of Europe , Princeton Paperbacks, ISBN 0-691-11481-1
- Fouracre, Paul, ур. (2006), The New Cambridge Medieval History, Vol. 1: c. 500 – c. 700, Cambridge University Press, ISBN 0-521-36291-1
- Halsall, Guy (2006), „The Barbarian invasions”, Ур.: Fouracre, Paul, The New Cambridge Medieval History, Vol. 1: c. 500 – c. 700, Cambridge University Press, ISBN 0-521-36291-1
- Halsall, Guy (2008), Barbarian Migrations and the Roman West, 376–568, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-43491-1
- Heather, Peter J (1998), The Goths, Wiley-Blackwell, ISBN 0-631-20932-8
- Kleineberg, A.; Marx, Chr.; Knobloch, E.; Lelgemann, D.: Germania und die Insel Thule. Die Entschlüsselung von Ptolemaios' "Atlas der Oikumene". WBG . 2010. ISBN 978-3-534-23757-9..
- Kulikowski, Michael (2007), Rome's Gothic Wars: from the third century to Alaric, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-84633-2
- Noble, Thomas; Goffart, Walter (2006), From Roman provinces to Medieval kingdoms, Routledge, ISBN 0-415-32742-3
- Pohl, Walter (1998), „Conceptions of ethnicity in Early Medieval Studies”, Ur.: Little, Lester K; Rosenwein, Barbara, Debating the Middle Ages: issues and readings, Wiley-Blackwell, ISBN 1-57718-008-9
- Todd, Malcolm (1996-02-12), The Early Germans, Blackwell Publishing, ISBN 0-631-19904-7
- Wolfram, Herwig (2001), Die Goten. Von den Anfängen bis zur Mitte des sechsten Jahrhunderts, München: C. H. Beck